Auteur
Blogpost:
Liesbeth Jochemsen
Voorbij de storm (deel 1)
Johan Klein Haneveld is initiatiefnemer van dit project. Ik mocht hem interviewen.
Hoe kwam je op het idee voor dit boek?
Ik maak me sinds mijn tienerjaren zorgen over het milieu. Op de middelbare school liep ik rond met truien en jassen met opschriften als ‘save the tropical rain forest’ en ’save the whales’. Ik had letterlijk nachtmerries over de kap van het regenwoud en het uitsterven van diersoorten. In mijn novelle Het Wrak die uitkwam in 2002 schreef ik al over het afsterven van koralen door klimaatverandering. De laatste jaren zijn de gevolgen van klimaatverandering steeds duidelijker zichtbaar in temperatuurrecords, extreme weersomstandigheden en een stijgende zeespiegel. Maar ook de natuur heeft te lijden. Denk aan de bosbranden in Australië eerder dit jaar. (Zie ook de verhalenbundel Auteurs voor Australië, red.) Als individu voel je soms machteloosheid als je met deze effecten geconfronteerd wordt. Vooral als blijkt dat veel mensen de noodzaak om klimaatverandering te bestrijden bagatelliseren of zelfs ontkennen dat de mens daar een rol in speelt.
Maar ik ben ook al van jongs af aan schrijver en ik geloof dat verhalen veranderingen te weeg kunnen brengen. In het voorjaar van 2019 zei een bevriende schrijver in een gesprek op Facebook dat Nederlandstalige SF-schrijvers eens iets met klimaatverandering zouden moeten doen. Dat was voor mij de vonk. Ik kende uit het Engelse taalgebied al themabundels dus waarom geen Nederlandstalige bundel? De dag nadat dit idee bij me opkwam stond ik op Lemicon in Houten in de kraam bij Uitgeverij Macc. Het was er rustig, dus we konden uitgebreid praten. Ik vroeg mijn uitgever, Theo Barkel, of hij een themabundel over klimaatverandering wilde uitgeven. Het bleek een thema te zijn dat hem ook bezighield en hij zei meteen ‘Ja’!
Was het moeilijk om voldoende auteurs te vinden die hieraan mee wilden werken? En waarom heb je juist voor deze auteurs gekozen?
Het was helemaal niet moeilijk voldoende auteurs te vinden. Ik had al een lijstje gemaakt met schrijvers van wie ik de verhalen waardeerde en van wie ik vermoedde dat ze het thema ook belangrijk vonden. De dag na mijn gesprek met de uitgever op Lemicon heb ik ze gemaild. Bijna allemaal zeiden ze meteen ‘ja’. Binnen een week had iedereen gereageerd. Twee of drie schrijvers konden niet meedoen, maar daarvoor in de plaats dienden anderen zich aan. Het was eerder een probleem dat ik een paar schrijvers die later wilden aanhaken moest teleurstellen, omdat er geen plek meer was in de bundel. Ik ben uiteindelijk heel tevreden over de lijst met auteurs.
Is dit project voor herhaling vatbaar en zo ja, waar kunnen auteurs zich opgeven?
Ik speel zeker met het idee nog een keer een dergelijke bundel samen te stellen, maar dat zal niet op korte termijn zijn. Eerst wil ik afwachten hoe lezers gaan reageren op Voorbij de storm. De volgende keer zal ik ook weer zelf schrijvers uitnodigen die ik goed vind en die betrokken zijn bij het onderwerp. Maar het staat schrijvers natuurlijk altijd vrij met mij contact op te nemen. Het helpt in dat geval als ik hun verhalen al ergens gelezen heb, zodat ik een idee heb van hun schrijfstijl.
Naar welk goed doel gaan de opbrengsten?
Het belangrijkste doel van het boek is het creëren van bewustwording. Maar als de uitgever zijn kosten heeft terugverdiend, kunnen we een goed doel steunen. We hebben daarvoor nog geen goed doel gekozen. Mijn voorkeur gaat uit naar een project voor het planten van bomen. Bomen nemen CO2 op en produceren zuurstof, dus wat wil je nog meer?
Hoe is de cover tot stand gekomen?
Ik ben groot fan van de Nederlandse SF- en fantasyschrijver Tais Teng. Zijn verbeelding is in mijn ogen in ons taalgebied ongeëvenaard. Samen met Jaap Boekestein is hij een van de grondleggers van het Ziltpunkgenre. Het was een grote eer dat hij voor Voorbij de storm samen met Jaap een Ziltpunkverhaal wilde schrijven én zelfs een tweede verhaal aanleverde. Hij bood zelfs aan de cover voor de bundel te maken. Tais Teng is ook actief als visueel kunstenaar en maakte een prachtige afbeelding!
Eerder schreef je al Plastic vriend en werkte je mee aan Auteurs voor Australië. (Zie de blogs deel 1, 2, 3 en 4 over die verhalenbundel, red.) Klimaatverandering gaat je blijkbaar aan het hart. Ben je van plan om meer klimaatgerelateerde boeken te schrijven? Is dit onderwerp ook in je andere boeken te vinden?
In meerdere van mijn verhalenbundels en romans speelt klimaatverandering een rol. Natuur is voor mij namelijk heel belangrijk. Vaak kan ik me uitleven in het beschrijven van buitenaardse ecosystemen, met bijzondere dieren en planten, maar ik kan er niet omheen dat wij mensen effect uitoefenen op de natuur en vaak geen positief effect. Mijn verhalenbundel Het teken in de lucht gaat voor een deel over het herstel van de wereld na een door klimaatverandering veroorzaakte ramp. De roman De quantumdetectives die ik schreef samen met Theo Barkel speelt zich af in het Nederland van 2035, waar de klimaatverandering al duidelijke gevolgen heeft.
In mijn volgende boeken komt het onderwerp ook terug. Mijn fantasyroman Hoeder van de vulkaan gaat over de gevolgen van technologie, die de hele wereld in een vrieskast heeft veranderd. Scherven vol ogen, dat in 2021 uitkomt, is een horrorroman gesitueerd in Nederland in 2085 wanneer alleen het oosten van het land nog droog staat. Mijn young adult-roman Het denkende woud (komt in oktober 2021 uit bij Godijn Publishing) raakt ook aan het thema. Als SF-schrijver die serieus wil nadenken over de toekomst van de mens kun je nu eenmaal niet om het onderwerp heen.
Waarom is er specifiek voor sciencefiction-schrijvers gekozen?
De auteurs van deze bundel zijn inderdaad overwegend actief in het fantastische genre, met name de sciencefiction. Daar heb ik bewust voor gekozen. We kunnen namelijk niet zonder verbeelding om de contouren van klimaatverandering te kunnen zien en te kunnen voorspellen hoe de komende decennia mogelijk kunnen verlopen. Volgens mij zijn sciencefiction-schrijvers bij uitstek in staat om huidige ontwikkelingen in de maatschappij te doorgronden en ze door te trekken naar de toekomst. Maar ook om middels verhalen die zich afspelen in andere werkelijkheden licht te schijnen op onze realiteit: op de aannames en filosofieën bijvoorbeeld die maken dat we zo langzaam in actie komen om klimaatverandering tegen te gaan. Sciencefiction-schrijvers kijken daarbij niet alleen naar het individuele leven van een karakter, maar kunnen ook een geloofwaardige wereld neerzetten.
Verder vond ik deze bundel een mooie gelegenheid om de Nederlandse sciencefiction-schrijvers eens in het zonnetje te zetten. Bij eerdere projecten waarbij huidige ontwikkelingen naar de toekomst werden doorgetrokken werden alleen schrijvers uit het literaire gebied gevraagd. Terwijl er in Nederland juist heel veel SF-schrijvers zijn die van dit soort verhalen hun specialiteit hebben gemaakt. Hun talent mag wat mij betreft best wel aan bekendheid winnen.
Lees verder op mijn site
