Blogpost:
Bertjan Kers
Wat is dat toch met dagboeken
Hertmans vond het dagboek van zijn grootvader Martien en baseerde daar zijn boek op. Over de jeugd van zijn bompa in Gent van honderd jaar geleden, over de wereldtentoonstelling waarbij letterlijk mensen werden tentoongesteld, over het zware werk op jonge leeftijd in gevaarlijke fabrieken en over een vader, overgrootvader van de schrijver dus, die over een uitzonderlijk talent beschikte.
Hertmans beschrijft het met een kleurrijk woordenpalet, alsof hij meeschildert. Het mooie is dat het niet gekunsteld aandoet.
En dan stort Europa zich in de Grote Oorlog en schakelt Hertmans over op het dagboek van zijn opa. Martien moet zijn land verdedigen en beschrijft hoe de Franstalige officieren neerbuigend doen over het Vlaamse voetvolk, zelfs niet de moeite nemen om hun naam correct uit te spreken. En daarmee hebben de Vlamingen eigenlijk te kampen met twee tegenstanders. Voor n'n Hollander wordt het in een keer duidelijk waarom de tegenstellingen zo groot zijn in ons buurland.
Zelf kreeg ik een jaar of wat geleden ook een dagboek in handen. Niet van een familielid, maar van een meisje dat 15 jaar werd op de dag van de Duitse inval. Ik besloot om de bewerking daarvan wat zakelijker aan te pakken dan Hertmans. Voor hem vielen in de puzzel van zijn familiegeschiedenis stukken op hun plaats. Dat was voor mij niet zo, maar het Dagboek van Annie Steeman gaf wel een prachtig beeld van het dagelijks leven in Zaltbommel tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verscheen in 2014 en is op de lokale middelbare school in gebruik als lesmateriaal.
Bijzonder was dat veel mensen over Annie Steeman dachten dat het om een joods meisje ging. De associatie met het Dagboek van Anne Frank was kennelijk heel sterk. Annie was echter katholiek, moest niet onderduiken maar vluchten voor het oorlogsgeweld. Zaltbommel was de enige stad in Nederland waarvan de bewoners op Dolle Dinsdag moesten evacueren.
Vijf jaar na dato levert Annies dagboek nog altijd aanknopingspunten op om over te schrijven. Actuele gebeurtenissen, de plekken die ze bezocht heeft en de plaatsen waar ze tijdens haar vlucht verbleef. Zo lijkt er 75 jaar na dato haast een nieuw dagboek te ontstaan.
Lees verder op mijn site
