Na de Unie van Utrecht (1579) en de daaropvolgende bankvloek over Willem van Oranje door koning Filips II (1580), schreef Willem de Zwijger een verdediging (1581), die tevens een rechtvaardiging van zijn rol in de nederlandse onafhankelijkheidsstrijd voorstelde. Het boek, de Apologie, werd een besteller. In dat jaar verschenen vijf Franse, twee Nederlandse en verder Latijnse, Duitse en Engelse editiees. Men genoot van deze schriftelijke vorstenstrijd. Beschuldigingen van ontrouw, rebellie, verraad, maar ook van waanzin, moord en sexuele aberraties werden uitgewisseld. De Apologie is dan ook in eerste instantie een propagandaschrift, met alle bijbehorende feitelijke onjuistheden en pertinente leugens. Maar wel heel elegant. En vooral van belang als er persoonlijke getuigenis van de belangrijkste figuur uit de Nederlandse onafhankelijkheidsstrijd. Samen met het Plakkaat van Verlating (1581), bij de afzwering van Filips II, rechtvaardigt ze de Nederlandse 'ongehoorzaamheid'jegens de koning van Spanje en legt ze de grondslag voor de toekomstige soevereiniteit van de Nederlanden. 'De onderdanen zijn niet door God geschapen om de vorst in alles wat hij beveelt onderdanig te zijn en hem als slaven te dienen. De vorst regeert bij de gratie van zijn onderdanen en moet met recht en reden over hen regeren, hen beschermen en liefhebben zoals een vader zijn kinderen liefheeft en zoasl een herder met hart en ziel zijn schapen beschermt.'
