Petities of verzoekschriften zijn eerder weinig bedreigende uitingen van protest. Toch hebben ze een belangrijke signaalfunctie omdat ze ongenoegen zichtbaar maken. Deze actievorm was op maat gesneden van het Willemsfonds, de grootste niet-katholieke culturele organisatie, die zich tot een taalgevoelige middenklasse richtte. Het Willemsfonds wilde mee vormgeven aan een Vlaams natiebewustzijn binnen België zonder rechtstreeks aan politiek te doen. Tussen 1860 en 1913 richtte het algemeen bestuur zich 171 keer tot regering en/of parlementsleden. De meeste verzoekschriften handelden over de taalwetgeving. Ze geven aan waarover het Willemsfonds zich druk maakte en hoelang pijnpunten aansleepten …
De analyse ervan werd boeiend na twee ingrepen: een thematisering van de verzoekschriften waardoor de langetermijnevolutie zichtbaar werd én de kadering in bredere besluitvormingsprocessen. Dat leverde vooral nieuwe gegevens op met betrekking tot de taalsituatie in het secundair rijksonderwijs, waarvoor het Willemsfonds zich vanuit zijn ideaal van volksverheffing ook het meest interesseerde. Vooral daarover zouden binnen de organisatie scherpe conflicten tussen 'radicalen' en 'opportunisten' ontstaan. Voor het eerst zou zich ook de vraag stellen hoe men met een Franssprekende minderheid in Vlaanderen moest omgaan. Zo ingebed hangen de petities van het Willemsfonds een bijwijlen hallucinant beeld op van de vooroorlogse evolutie van de Vlaamse beweging en van de weerstanden waarmee ze werd geconfronteerd.
Harry Van Velthoven is doctor in de geschiedenis en hoogleraar aan de Hogeschool Gent, departement Handelswetenschappen en Bestuurskunde. Hij publiceerde over Vlaamse en Waalse beweging, Brusselse taalproblematiek, natievorming en sociale beweging. In 2005 verzorgde hij de uitgave van het oorlogsdagboek van Julius Hoste jr.
De analyse ervan werd boeiend na twee ingrepen: een thematisering van de verzoekschriften waardoor de langetermijnevolutie zichtbaar werd én de kadering in bredere besluitvormingsprocessen. Dat leverde vooral nieuwe gegevens op met betrekking tot de taalsituatie in het secundair rijksonderwijs, waarvoor het Willemsfonds zich vanuit zijn ideaal van volksverheffing ook het meest interesseerde. Vooral daarover zouden binnen de organisatie scherpe conflicten tussen 'radicalen' en 'opportunisten' ontstaan. Voor het eerst zou zich ook de vraag stellen hoe men met een Franssprekende minderheid in Vlaanderen moest omgaan. Zo ingebed hangen de petities van het Willemsfonds een bijwijlen hallucinant beeld op van de vooroorlogse evolutie van de Vlaamse beweging en van de weerstanden waarmee ze werd geconfronteerd.
Harry Van Velthoven is doctor in de geschiedenis en hoogleraar aan de Hogeschool Gent, departement Handelswetenschappen en Bestuurskunde. Hij publiceerde over Vlaamse en Waalse beweging, Brusselse taalproblematiek, natievorming en sociale beweging. In 2005 verzorgde hij de uitgave van het oorlogsdagboek van Julius Hoste jr.
