Bijzonder sympathiek, aangrijpend en stijlvol boek, maar onhandig gepubliceerd (3,5*)

Het is meestal erg jammer, maar toch komt het vrij vaak voor: boeken die alle potentie van de wereld hebben, maar te snel worden gepubliceerd en/of verkeerd onder de aandacht gebracht. Onderdelen van het boek zijn nog te weinig doordacht of uitgewerkt en/of informatie uit het promotiemateriaal blijkt niet te kloppen waardoor groepen lezers onnodig teleurgesteld kunnen worden. Dat zou je allemaal kunnen scharen onder het kopje ‘onhandig gepubliceerd’, waarbij het onduidelijk is in hoeverre de auteur of de uitgever verantwoordelijk is. Voor het boek Coral van de Amerikaanse schrijfster Sara Ella gelden helaas beide vormen van onhandig gepubliceerd, hoewel het verder in heel veel opzichten een prachtig boek is.

Als je op het internet informatie bekijkt over YA-schrijfster Sara Ella en je Coral hebt gelezen, kun je jezelf nauwelijks nog aan de indruk onttrekken dat dit welhaast een van de aardigste en meest positieve auteurs ter wereld moet zijn, maar gelukkig niet de braafste of saaiste. Ze heeft dan ook al een succesvolle trilogie op haar naam gezet. En nu komt ze met een boek dat zeer diep ingaat op moeilijke kwesties betreffende depressieve en suïcidale tieners waaronder zelfs een zeer jong meisje. Maar dat dan natuurlijk wel op een manier die is bedoeld om begrip te kweken en om iedereen die het moeilijk heeft een hart onder de riem te steken. En daar slaagt ze wonderwel in. Niks dan lof dan ook voor Sara Ella op dit punt.

Probleem is echter dat je het niet in afdoende mate ziet aankomen. Coral begint niet als de contemporaine YA die het eigenlijk is, maar als een onderwaterfantasy rondom zeemeerminnen. In de promotie wordt het boek ook weggezet als een soort van hervertelling van ‘De kleine zeemeermin’ van H.C. Andersen. We ontmoeten de jonge zeemeerminprinses Coral, die het nodige te stellen heeft met haar dictatoriale vader en haar twee oudere zussen, van wie de oudste aardig maar ongelukkig in de liefde is en de middelste ambitieus en gehoorzaam aan de vader. Probleem is dat er een gevaarlijke ziekte onder de meerminnen rondwaart die bestaat uit het krijgen van emoties. Dat is absoluut niet de bedoeling.

Daarnaast heeft het verhaal twee hedendaagse hoofdpersonen die gewoon op het land leven, in de buurt van San Francisco om precies te zijn. Dat zijn Brooke, een zwaar depressief meisje dat is opgenomen in een psychiatrische privékliniek en Merrick, een knappe en vriendelijke rijkeluiszoon voor wie het woord ‘fatherissues’ een understatement is. Allebei moeten deze jongeren, net als Coral, ‘door het donker zwemmen om het licht te vinden’.

En daar wordt in alle eerlijkheid helemaal niet bedekt over gedaan. De gezichtspunten van Brooke en Merrick zijn evenwaardig aan dat van Coral en op de flaptekst worden zo gewoon genoemd. Daarnaast geeft de auteur in het begin van het boek nota bene een waarschuwing af voor het feit dat dit verhaal triggers kan bevatten voor mensen de psychische problemen hebben of hebben gehad.

En toch ervaar je dit boek aanvankelijk als minstens gedeeltelijk fantasy. Maar daar komt dus een einde aan. Een opmerking die feitelijk een spoiler is, waarvoor mijn excuses. Dit is echter alleen maar zo omdat de auteur iets doet dat eigenlijk not done is: ze verweeft het feit dat haar boek halverwege van genre wisselt met de plotlijn. Om in een boek van genre te veranderen is sowieso vragen om problemen met veel van je lezers, om het te vermommen als verrassende plotwending is met vuur spelen. Zoiets kan bijna alleen maar geforceerd uitpakken. Je ziet het normaal dan ook bijna alleen gebeuren bij onervaren auteurs.

Nu moet ik het Sara Ella nageven dat ze echt heel ver komt met het allemaal geloofwaardig en acceptabel te maken. Haar prachtige schrijfstijl vol metaforen en poëtische overwegingen, de uitstekend doorleefde hoofdpersonen waar ze ‘bovenop zit’, de inventieve manier waarop ze het plot in elkaar draait en haar goede psychologische kennis dragen daar veel toe bij. De indringendheid en sympathiekheid van het verhaal gedurende de tweede helft maken de lezer bovendien erg vergevingsgezind naar de auteur toe.

Toch is het niet helemaal geslaagd voor mij. De afzonderlijke delen willen in mijn hoofd niet tot één geheel samensmelten en ik voel me op het verkeerde been gezet door de onterechte aanprijzing dat dit een hervertelling van ‘De kleine zeemeermin’ zou zijn. De auteur geeft in haar boek aan dat het verhaal een heel andere kant op is gegaan dan ze ook zelf in het begin had gedacht. En ja, dat kan zo gaan met een verhaal, daar weet ik alles van. Maar Coral laat helaas de indruk achter dat het eerste deel van het boek niet afdoende is aangepast op die nieuwe weg. Dat sommige zaken in het ‘before’ en het ‘after’, zoals in het verhaal steeds ter sprake komt, nog wat beter overdacht hadden mogen worden. Dat sommige ontwikkelingen in het midden te traag gaan en op het einde te snel. Dat sommige bijpersonages meer body hadden mogen krijgen, dat de onderwaterwereld niet is wat die had kunnen zijn.

Eigenlijk had ik dit boek graag een hogere waardering gegeven, want het heeft me op tal van momenten wel degelijk geraakt. Maar dat is niet eerlijk tegenover al die boeken die ik vier sterren gaf omdat ze zo’n mooi afgerond geheel waren, terwijl ik bij dit boek de lijmlagen zo goed kan zien zitten. Dus helaas, helaas, helaas moet ik het gevoelsmatig bij 3,5 ster laten en op de site bij 3 sterren. Maar schijf vooral nog meer boeken, Sara Ella!