Beklemmend

Goed voelbaar is de spanning die de hoofdpersoon continu ervaart. Zoals in alle totalitaire regimes wordt over de inwoners beschikt. Het individu is rechteloos. Het wordt dan ook vermeld dat in Gilead geen juristen meer zijn. Ook de personen die nog enige vorm van macht hebben gekregen, worden gecontroleerd. In feite worden zij ook ingezet om anderen eronder te houden, wat velen dan met graagte blijken te doen. Niemand is meer te vertrouwen, iedereen kan een informant zijn. Daarbij allerlei onderdrukkende en afschrikwekkende ceremonies. Geen wonder dat velen geen uitweg meer zien. Zeer beklemmend om te lezen!

Vrouwen zijn daarbij bij uitstek gevoelig voor onderdrukking. Dat is iets wat je je in onze westerse wereld niet meer dagelijks realiseert, maar je hoeft maar even de geschiedenis in te duiken, of je stuit erop. Zo werden getrouwde vrouwen in Nederland pas in juli 1956 juridisch handelingsbekwaam. Voor dat tijdstip verloren ze bij het huwelijk hun baan, en hadden niets meer te zeggen over hun geld of hun kinderen. En in andere delen van de wereld is het natuurlijk nog steeds goed zichtbaar.

De hoofdpersoon heet Offred (van Fred, maar lijkt ook op offered, aangeboden). Zij is haar eigen naam kwijt en er wordt over haar naar willekeur beschikt.
Gilead is de oudtestamentische stad waar Jephta zijn dochter aan God moest offeren.
Het motto van Swift wijst ook op de opoffering van het individu aan de machthebber; het betreft een satire waarbij de kinderen van de armen worden opgegeten door de rijken, zodat ze toch nog nuttig zijn voor de maatschappij.
Moira refereert aan een regel uit The charge of the Light Brigade, van Tennyson: “ours (theirs) not to reason why, theirs but to do and die”. Soldaten worden geacht onder alle omstandigheden de orders die hun worden opgelegd te volgen, ook al gaan ze er zelf aan onderdoor.
Hoewel het om een religieus geïnspireerd regime betreft, is het dat geen per se antireligieus boek is, Offred bidt nl. zelf haar versie van het Onzevader.

Wat ik vreemd en ook onwaarschijnlijk vond, was het verschijnsel dat bussen vol toeristen Gilead kwamen bekijken. Zo’n regime weert meestal pottenkijkers.
Ik vond het verder een heel boeiend boek, goed geschreven. Spannend en beklemmend.