Een gedetailleerd kijkje in het Barcelona van de vorige eeuw

Eduardo Mendoza (1943), een Spaanse auteur, heeft zijn liefde en belangstelling voor Spanje nooit onder stoelen of banken geschoven. In zijn romans komt het leven in de Spaanse steden dan ook regelmatig terug. Zo ook in De stad der wonderen, waar Barcelona centraal staat.  

In De stad der wonderen wordt het leven van Onofre Bouvila uit de doeken gedaan. Het verhaal speelt zich af van 1883 tot 1929. Als jonge jongen wil Onofre zijn geluk in de stad beproeven. Werk blijkt niet zo makkelijk te vinden en daarom gaat hij over tot oplichten. Door verraad, chantage, zwendel en zelfs moord, werkt hij zich op tot de rijkste en machtigste Spanjaard. Maar dit zorgt ook voor spanningen. Wie kan Onofre vertrouwen? En wanneer is het voor Onofre genoeg?  

Mendoza zet de setting van het verhaal zeer gedetailleerd neer. Van elke situatie waarin de hoofdpersoon zich bevindt, worden de essentiële aspecten geschetst om je ook in die situatie te wanen. Een beschrijving van geuren, geluiden en dat wat de desbetreffende persoon ziet zijn daar voorbeelden van. Dit brengt het verhaal tot leven.  

“Op zomernachten, wanneer hij door onrust naar het balkon werd gedreven, luisterde hij naar de vertrouwde geluiden: het gekletter van borden en pannen, gerinkel van glazen, gelach, gepraat en geruzie, het getjilp van putters en kanaries in kooitjes, een piano in de verte, kirrende geluiden van een meisje op zangles, het aanhoudende blaffen van een hond, het gelal van een dronkenman die houvast zoekt aan een lantarenpaal, het geweeklaag van een blinde bedelaar die een aalmoes ‘om godswil’ vraagt.”  

Een ander voorbeeld is de aanvulling van het verhaal met beschrijving van de historie van Barcelona. Zo beschrijft Mendoza de wereldtentoonstelling en de politieke onrust die daar omheen hing, het anarchisme en de recessie. Dit draagt niet direct bij aan de plot, maar zorgt ervoor dat je Onofre’s verhaal in een groter geheel kunt plaatsen. De gedetailleerde beschrijvingen maken het verhaal rijk. Het zorgt ervoor dat je je omgeving vergeet en in het boek duikt.   Een gevaar bij het bewandelen van (veel) zijpaden in het verhaal, zoals Mendoza hier doet, is dat je aandacht afdwaalt. Dit wordt versterkt doordat hij alleen aan het begin van het hoofdstuk noemt welke personages in dialoog zijn. Vervolgens refereert Mendoza aan deze personages als hij of zij. Het is dus zaak nauwkeurig te blijven lezen. Zodra je meegaat in het ritme van het verhaal, is dat absoluut geen obstakel.       

De ontwikkeling van hoofdpersoon Onofre is een belangrijk onderdeel van het verhaal. Zodra hij zijn eigen vaardigheid in het oplichten ontdekt, verandert zijn levensmodus van simpelweg overleven naar rijk willen worden. Als zijn kapitaal groeit, krijgt hij te maken met gevoelens van angst en onzekerheid. Toch is het nog niet genoeg. Zijn honger naar ‘beter’ en ‘meer’ wordt niet gestild. Zelfs niet in de ruim vijftig jaar die het boek beslaat. Mendoza heeft dat krachtig neergezet, onder meer door het levendig beschrijven van Onofre’s gevoelens en gedachten. Je kunt je dan ook goed inleven in het verhaal, zelfs als de keuze voor de wegen die hij inslaat niet altijd even herkenbaar is. Het einde is verrassend en deels open. Door het boek leer je Onofre goed kennen. Je kunt dus zeker richting geven aan het einde, maar de over de precieze afloop kun je blijven speculeren.  

Het lijvige De stad der wonderen is een feest om te lezen. Mendoza’s gedetailleerde en rijke schrijfstijl zorgt ervoor dat je je in het Barcelona van begin 20e eeuw waant, met de interessante Onofre op de voorgrond. Die ervaring wil je niet missen!