Lezersrecensie
Geld is zoveel belangrijker dan welzijn
Döblin is vooral bekend om zijn 'Berlin, Alexanderplatz'. Dat boek is verkozen tot beste Duitstalige roman van de vorige eeuw. Volgens mij is 'Pardon wird nicht gegeben' veel beter. Het is een tegenhanger van 'Buddenbrooks' (Thomas Mann).
Als vader wegvalt, trekt moeder met zonen Karl en Erich, en dochter Marie naar Berlijn. Het is armoede troef en Marie wordt ondergebracht bij een oom die een meubelfabriek bestiert. Karl, de protagonist, maakt een moeilijke tijd door als ‘man’ van het gezin. Hij is pas een jaar of twaalf, dertien. Natuurlijk komt hij met verkeerde vrienden in aanraking, met overlevers. Moeder krijgt dat in de gaten en probeert hem op het rechte pad te brengen. Het lukt haar, tegen een hoge prijs. Karl haat zijn moeder, het mens dat hem heeft weggetrokken van zijn held Paul. Die Paul is een kruimeldief, maar ook een jongen die tot grotere (wan)daden in staat is. Hij veracht de elite, de bankiers en directeuren, de mensen die ‘de arbeider’ knechten.
Via zijn oom krijgt Karl weer vaste grond onder de voeten. Zijn carrière neemt een vlucht in de meubelfabriek van oom. Uiteindelijk neemt Karl diens fabriek over. Hij trouwt met de mooie Julie, dochter van de staatsarchitect. Twee kinderen krijgt het stel: Julie en Karl, een koningskoppel. Wat Karl echter vergeet, is aandacht te besteden aan zijn thuisfront. De zaken gaan uitstekend, Karl wordt een machtig man, en dan slaat de crisis toe. Tijdens die economische crisis gebeurt er ook het een en ander aan het thuisfront, Crisis met hoofdletter C. En dan verschijnt Paul weer ten tonele. Juist die crisisjaren, en hoe de maatschappij individuele burgers behandelt en minacht, is uitermate actueel.
'Pardon wird nicht gegeben' is een prachtige roman. Het boek is oorspronkelijk uitgegeven bij Querido in Amsterdam (1935). Döblin leefde toen in ballingschap in Parijs. Deels is het boek autobiografisch – de jonge jaren, Döblins vader nam ook de kuierlatten – en heeft Döblin frustraties van zich afgeschreven. In tegenstelling tot Karl was Döblin geen directeur van een meubelfabriek, maar arts. Ook hij heeft zich, als zijn protagonist, omhoog gewerkt vanuit het niets. Een wonderschone roman. Probeer deze in het Duits te lezen.
Als vader wegvalt, trekt moeder met zonen Karl en Erich, en dochter Marie naar Berlijn. Het is armoede troef en Marie wordt ondergebracht bij een oom die een meubelfabriek bestiert. Karl, de protagonist, maakt een moeilijke tijd door als ‘man’ van het gezin. Hij is pas een jaar of twaalf, dertien. Natuurlijk komt hij met verkeerde vrienden in aanraking, met overlevers. Moeder krijgt dat in de gaten en probeert hem op het rechte pad te brengen. Het lukt haar, tegen een hoge prijs. Karl haat zijn moeder, het mens dat hem heeft weggetrokken van zijn held Paul. Die Paul is een kruimeldief, maar ook een jongen die tot grotere (wan)daden in staat is. Hij veracht de elite, de bankiers en directeuren, de mensen die ‘de arbeider’ knechten.
Via zijn oom krijgt Karl weer vaste grond onder de voeten. Zijn carrière neemt een vlucht in de meubelfabriek van oom. Uiteindelijk neemt Karl diens fabriek over. Hij trouwt met de mooie Julie, dochter van de staatsarchitect. Twee kinderen krijgt het stel: Julie en Karl, een koningskoppel. Wat Karl echter vergeet, is aandacht te besteden aan zijn thuisfront. De zaken gaan uitstekend, Karl wordt een machtig man, en dan slaat de crisis toe. Tijdens die economische crisis gebeurt er ook het een en ander aan het thuisfront, Crisis met hoofdletter C. En dan verschijnt Paul weer ten tonele. Juist die crisisjaren, en hoe de maatschappij individuele burgers behandelt en minacht, is uitermate actueel.
'Pardon wird nicht gegeben' is een prachtige roman. Het boek is oorspronkelijk uitgegeven bij Querido in Amsterdam (1935). Döblin leefde toen in ballingschap in Parijs. Deels is het boek autobiografisch – de jonge jaren, Döblins vader nam ook de kuierlatten – en heeft Döblin frustraties van zich afgeschreven. In tegenstelling tot Karl was Döblin geen directeur van een meubelfabriek, maar arts. Ook hij heeft zich, als zijn protagonist, omhoog gewerkt vanuit het niets. Een wonderschone roman. Probeer deze in het Duits te lezen.
1
Reageer op deze recensie
