Een helder beeld van Rusland

Een kloeke roman van 544 pagina’s, die gaat over het leven van Wessel Stols vanaf het moment dat hij zich heeft uitgekocht uit zijn succesvolle reclamebureau.

Samenvatting:
In het eerste boek (2001/2002), ca. 200 pagina’s, maken we kennis met Wessel; hij heeft een droom: het schrijven van een roman. Hij sleept zich, met zijn vrouw Friedl, een jeugdliefde, rusteloos door Frankrijk en Rusland. Zijn idée-fixe is dat, om een goed boek te concipiëren, je op de plekken van beroemde schrijvers moet zijn geweest. Het wordt een totale mislukking, want al krijgt hij wel wat op papier, zijn zelfkritiek dwingt hem tot vernietiging van de manuscripten. Op een van zijn tochten krijgt hij het voornemen om een biografie te schrijven over Poubelle, de ‘uitvinder’ van de vuilnisbak. Ook dit loopt op niets uit. Veel later in het boek komt een personage met die naam als pseudoniem ten tonele. Op zijn tochten door Rusland koopt hij per toeval twee schilderijen, die later een flink bedrag op zullen brengen. Hij ontmoet ook een Russin, die banden heeft met Oekraïne, en start met haar een lucratieve strooptocht Russische schilderkunst. Intussen heeft hij door een ondoordachte speculatie, flink wat van zijn kapitaal verloren en de successen van de schilderijen komen dan ook goed van pas. Maar het is een illegale bezigheid, die hem later nog flink wat problemen zal bezorgen. Met zijn huwelijk gaat het almaar slechter, onder andere omdat hij onvruchtbaar blijkt te zijn en zijn vrouw een hevige kinderwens heeft. Hij is steeds vaker van huis en werkt zich steeds verder in de nesten.
Het tweede boek, 150 pagina’s, handelt hoofdzakelijk over zijn politieke carrière , als lid van het Europarlement. PW aarzelt niet om de kosten en het nut van het Europarlement flink op de hak te nemen. Wessel heeft een prettig leven, afgezien van de vervreemding van zijn vrouw, verblijft veel in Rusland en Oekraïne en belandt onder meer in Kiev bij politieke onrusten. Ook dat zal hem later opbreken. Geld heeft hij meer dan genoeg en hij geeft het ook gul uit. Hij ontmoet, als tussenpersoon voor een Shell-man, een rijke Rus, Pavlievski en via deze man komt hij in contact met Poubelle. Met het toenemen van de politieke spanningen loopt het ook slecht met Wessel. Hij wordt op zeker moment gekidnapt, mede door toedoen van zijn Russische vriendinnetje Olga Turbinova. Zijn gevangenschap is ontluisterend en hij gaat er haast onderdoor. Net op tijd wordt hij gered.
Het derde boek, bijna 200 pagina’s, speelt in het jaar2014. Wessel blijkt psychische schade te zijn opgelopen en draait helemaal door. Hij krijgt psychosen (het schilderij!) en raakt steeds verder aan lager wal, behalve financieel, want hij heeft nog steeds tonnen op zijn bankrekeningen staan. Maar hij is doodongelukkig, doet de meest vreemde dingen, beeldt zich in dat hij medeschuldig is aan de MH-17 ramp enzovoorts. Hij komt op een tragische, maar ook wat raadselachtige manier aan zijn einde.

Stijl, structuur
De schrijfstijl van PW is vlot, geen lange regels, weinig moeilijke woorden, levendige dialogen. Op diverse plaatsen in het boek staan lange citaten uit de manuscripten van Wessel en flashbacks van andere personen. Deze verduidelijken de af en toe nogal abrupte sprongen door de tijd en brengen je weer bij in de verhaallijn. Het enige gedeelte, wat ik minder geslaagd vind, zijn de bespiegelingen van Poubelle, die weliswaar niet gemist kunnen worden, maar nogal langdradig uitpakken.
De beschrijvingen van de Russische landschappen, steden en personen doen authentiek aan, maar dat is niet onlogisch voor iemand, die een deel van het jaar in Moskou woont en met een Russische samenwoont.
Het boek sluit goed aan bij de thematiek van zijn vorige boeken: de onmogelijkheid van de liefde en het falen in het bereiken van geluk.
De structuur is chronologisch met enkele flashbacks. De drie boeken zijn in twee delen onderverdeeld, die ieder weer in hoofdstukken zijn verdeeld.

Waardering:
Het boek laat zich vlot lezen en houdt de vaart er goed in. Er gebeurt genoeg om de aandacht vast te houden. De monologen van Poubelle in het tweede boek, vind ik niet erg geslaagd; de beschrijvingen van zijn pogingen om een boek te schrijven zijn juist hier en daar hilarisch. Al lezende kom je in dit boek aardig wat te weten over de Russische omgangsvormen en cultuur. Ook de satirische beschrijvingen over het reilen en zeilen van het Europarlement zijn onderhoudend (en bevestigen grotendeels mijn mening erover).