Amusant dagboek van een hofdame uit het Japan van het jaar 1000

Sei Shonagons 'Hoofdkussenboek' is een verzameling observaties gedurende de tien jaar (ongeveer van 990 tot 1000) die zij als hofdame in dienst was van keizerin Sadako. Als zodanig (een soort dagboek dus) moet je het lezen en ook beoordelen, niet als een doorlopend verhaal uit het oude Japan. Wie naar dat laatste op zoek is, kan beter 'Het verhaal van Genji' lezen, in dezelfde tijd geschreven door Murasaki Shikibu, een rivale van Sei Shonagon, die in het 'Hoofdkussenboek' af en toe terloops genoemd wordt. In het algemeen is opvallend dat de literatuur uit het oude Japan vooral door vrouwen geschreven is.

Sei Shonagon komt in haar dagboek bepaald niet altijd sympathiek over. Ze toont geen enkel medeleven met het gewone volk en in het algemeen met iedereen die arm, oud of lelijk is. Dat rekent zij tot de categorie 'Afschuwelijke of deprimerende zaken'.
Waar zij vooral in uitblinkt is de poëzie en haar heldere observaties van mensen, bomen, insecten, feesten, kleding, bloemen en nog veel meer. Zonder meer hilarisch zijn de stukken over hoe de minnaars die de hofdames 's nachts bezoeken zich volgens Sei al dan niet dienen te gedragen. Vooral heren die onnodig lawaai maken door bij hun verdwijnen bijvoorbeeld een rolgordijn omlaag te laten vallen, krijgen er ongenadig van langs.

'Het hoofdkussenboek' is niet iets om achter elkaar uit te lezen, maar zeker heerlijk leesvoer voor wie een beeld uit de eerste hand wil krijgen van hoe het er aan het keizerlijk hof tegen het jaar 1000 aan toe ging.