Verhalen in verschillende stijlen, maar stuk voor stuk historisch onderbouwd

Historische romans die in de Oudheid spelen zijn er genoeg. Denk aan namen als Robert Harris of binnen het Nederlands taalgebied aan iemand als Jan van Aken. Voor korte historische verhalen ligt dat heel anders. Tot voor kort kwam je die weinig tegen. In tegenstelling tot genres als fantasy/SF bestond er tot voor kort ook geen specifiek podium of schrijfwedstrijd voor.
De mensen achter de website van ‘Historische Verhalen’ en de gelijknamige uitgeverij komt de eer toe dat ze als een van de eersten (de jaarlijkse middeleeuwenwedstrijd van Godijn Publishing mag ook niet onvermeld blijven) in dat gat gesprongen zijn. Vanaf begin 2016 verschijnen er ruwweg twee verhalen per maand op de website van HV, verhalen die in de eerste weken van het nieuwe jaar netjes op papier gebundeld worden.

‘Korte verhalen uit de Oudheid’ is na de jaarbundel 2016 (‘27 korte geschiedenisverhalen’) de tweede papieren uitgave van Uitgeverij Historische Verhalen. De Leidse professor Dr. K. Beerden schreef de inleiding. Beerden ziet als wetenschapper heel scherp waarom een periode als de Oudheid zo aantrekkelijk is voor schrijvers van historische fictie. Over die periode bestaan zo weinig gedetailleerde en betrouwbare bronnen dat je als auteur heel veel ruimte hebt om de lacunes vanuit de eigen fantasie in te vullen. Leuk om dat van een specialist in dat tijdvak te horen. Zijn woorden geven exact weer waarom ik zelf voor mijn historische verhalen ook een voorkeur heb voor prehistorie, Oudheid of de vroege Middeleeuwen. Blijkbaar heb ik dat met de drie auteurs van deze bundel gemeen.

Marjolijn van de Gender, Denise Michelle Pol en Key Tengeler namen samen de 22 verhalen voor hun rekening. Wat mij na lezing van de bundel allereerst opviel, is dat ze alle drie veel energie in de historische achtergrond gestoken hebben. Na elk verhaal wordt die achtergrond in enkele pagina´s beschreven en verantwoord. Waar en wanneer speelde het verhaal zich af? Welke bronnen zijn gebruikt? Wat in het verhaal steunt op die bronnen en welk deel is aan de fantasie van de auteur ontsproten? Bij de meeste historische boeken of verhalen ontbreekt dat soort informatie. Voor lezers die niet alleen in het verhaal, maar ook in de geschiedenis zelf zijn geïnteresseerd, is het absoluut een verrijking. En ja, wie enkel een boeiend verhaal wil lezen, kan het natuurlijk ook overslaan, al zou ik dat persoonlijk eeuwig zonde vinden…

Gelukkig is de bundel geen eenheidsworst geworden. De auteurs laten ieder een duidelijke eigen stem horen. Key Tengeler stopt zoals ik het lees de meeste historische achtergrond en informatie in zijn bijdragen. Dat is niet vreemd. Niet voor niets is hij een historicus die zich heeft gespecialiseerd in de Oude Geschiedenis.
Marjolijn van de Gender en Denise Michelle Pot verwaarlozen het historische beslist niet, maar zijn bij het schrijven volgens mij net iets meer van het verhalende uitgegaan. Er zit naar mijn idee gemiddeld genomen wat meer plot in hun verhalen. Ook dat is verklaarbaar, want Marjolijn is allereerst taalwetenschapper en neerlandica, terwijl Denise weliswaar ook historica is, maar ook al een aantal historische of fantastisch getinte verhalen schreef.

Over de verhalen zelf ga ik niet al te veel zeggen. Dat leidt al snel tot spoilers. Maar natuurlijk heeft elke lezer zijn eigen favorieten, voor wat het waard is, want zeker in dit genre leest niet iedereen een verhaal met dezelfde bril. Laat ik zeggen dat ik bijna alle verhalen met plezier las, niet zo vreemd natuurlijk voor iemand die al zijn hele leven van historische verhalen houdt en ze de laatste jaren ook zelf schrijft.
Om ook een puntje van kritiek te noemen, in enkele van de 22 bijdragen lag de nadruk voor mij net iets te veel op het beschrijvende, waardoor ze voor mijn gevoel te veel een verslag van de gebeurtenissen en te weinig een echt verhaal werden. Maar dat waren de uitzonderingen. Over het geheel kon ik de bundel bijzonder waarderen. Voor mij zou het dan ook vier van de vijf sterren krijgen.

Ik sluit af met de verhalen die er voor mij het meest uitsprongen. Voor Key Tengeler was dat zijn laatste bijdrage, ‘Rechter van steen’ omdat hij in dat verhaal, in elk geval voor mij, op een fraaie manier historie met een stuk emotie combineert. Bij Marjolijn van de Gender sprak juist haar eerste verhaal ‘Een vuurrode nacht’ mij het meest aan. De twee verhaallijnen (de historische gebeurtenissen en hoe hoofdpersoon Teremun die ervaart) zijn heel mooi verweven en ook nog eens fraai onder woorden gebracht. Ongeveer hetzelfde vond ik van ‘Liefde en eer’ van Denise Michelle Pot, de afsluiter van de bundel. Het verhaal van Leonidas en zijn driehonderd Spartanen is overbekend en meer dan eens verfilmd, maar Denise weet er vanuit het perspectief van een jonge krijger die niet alleen maar dapper en keihard is een mooie persoonlijke draai aan te geven.