Krachtige charme in sneltreinvaart

In de proloog van ‘De kokkin van Himmler’ maken we op een flitsende manier kennis met de kranige, strijdlustige, bijna 105 jaar oude Rose. De toon van het boek wordt hier gezet en meteen is duidelijk dat Rose iemand is die haar eigen onderscheid tussen goed en kwaad maakt en met de consequenties hiervan haar hele leven heeft geleefd: “Tot aan mijn laatste snik en zelfs daarna zal ik alleen maar vertrouwen op de kracht van de liefde, de lach en de wraak. Daardoor heb ik meer dan een eeuw tegenspoed overleefd.”

De Geschiedenis
Als Rose in 2012 een brief krijgt waarin het overlijden van een zekere Renate Fröll wordt gemeld, besluit ze haar memoires op papier te zetten. Intussen gaat buurjongen Samir de Muis op onderzoek uit waarom Rose deze mededeling heeft ontvangen. Het verhaal springt heen en weer tussen deze zoektocht in het heden en de herinneringen aan het verleden.
In 50 hoofdstukken, allemaal voorzien van titel, plaats en jaartal, verhaalt Rose vanuit het ik-perspectief “… de Geschiedenis, die alles van mij heeft afgenomen.” Vanaf haar geboorte in 1907 is ze getuige van genocides en wereldoorlogen. Ze overleeft de gevolgen van mensenhaat, antisemitisme, de gruwelen van het nazisme en is getuige van de terreur van het maoïsme. In sneltreinvaart doen de gebeurtenissen zich voor. En steeds als de Geschiedenis iemand van haar afneemt die ze liefheeft, zweert en neemt Rose wraak. Intussen bereidt ze in haar restaurants met veel liefde voor haar klanten, waaronder Heinrich Himmler, de heerlijkste, vegetarische gerechten. Van een aantal gerechten staan de recepten achter in het boek.

Liefde, lach en wraak
Dat liefde, lach en wraak hand in hand gaan bij Rose voel je door het hele boek heen.
Liefde is voor Rose iets natuurlijks. Ze is zonnig, vol levensvreugde en leeft intens. Ze houdt innig veel van Gabriel en haar kinderen. Als zij worden opgepakt en gedeporteerd, heeft Rose er alles voor over om haar gezin terug te vinden. Als Himmler haar belooft hen te zoeken als zij zijn kokkin wordt, aarzelt ze niet zijn uitnodiging aan te nemen.
De lach klinkt door in de talrijke, grappige metaforen van personen en situaties waarmee Roses verhaal doorspekt is en de gesprekken die ze voert met Théo, de salamander, haar zwarte geweten.
Wraak is iets dat Rose moet nemen om na een tegenslag te kunnen overleven en de levenslust weer te voelen. “Wanneer je haar [de wraak] hebt geproefd maakt ze je, net zoals de liefde, vanbinnen kalm. Genoegdoening is de beste manier om weer in vrede met jezelf en de wereld te leven.”

Krachtig en charmant
‘De kokkin van Himmler’ is een charmant boek, waarin de gebeurtenissen zich in rap tempo voltrekken. Zo nu en dan zijn deze wel wat ongeloofwaardig. Je hebt geen tijd om daarbij stil te staan; je volgt ze gewoon in volle vaart. Sommige personages zijn, beschreven van het ik-perspectief, wat karikaturaal. Wat ik erg waardeer is hoe de geschiedenis in het verhaal wordt belicht. In messcherpe bewoordingen laat de auteur personages hun zienswijzen op gebeurtenissen en personen beschrijven. Die geven ‘De kokkin van Himmler’ kracht en maken mij nieuwsgierig: zouden die gebeurtenissen echt hebben plaatsgevonden, zouden bepaalde personages echt hebben bestaan? Voor de lezer die meer wil weten over de geschiedenis van de 20e eeuw, heeft de auteur achter in het boek een ‘Kleine bibliotheek over dit tijdperk’ opgenomen.