Speciale vertel- en schrijfstijl

De Zuid-Afrikaans schrijver Damon Galgut (1963) schreef op zijn zeventiende zijn eerste boek dat in 1982 uitkwam en The Promise is zijn negende en laatste boek tot nu toe. Hij schreef ook enkele theaterstukken en boekvertalingen. Galgut schrijft met succes, hij werd vaak genomineerd en bekroond. De goede dokter won de Commonwealth Writers Prize en stond op de shortlist van de Booker Prize. Met De belofte uit 2021 won hij deze. Zijn werk wordt in vele landen vertaald.

De auteur zegt in een interview:
"Ik schrijf niet om mensen te entertainen. Ik schrijf zelfs niet om mijzelf te entertainen. Ik wil iets doen wat ik nog niet eerder heb gedaan. In zekere zin schrijf ik een boek om te ontdekken waarom ik het schrijf. Waarom fascineren de personages me? Waar voeren ze me heen? Ik werk van duisternis naar helderheid, van onbewust naar bewust."
En zo ervaar je het boek ook. De auteur schrijft alsof het verhaal zich aan hem opdringt en hij zegt het ook regelmatig zo ongeveer in het boek. Zo zegt hij over de havenloze man aan de kerk "Hoe heeft hij met zijn verhalen onze tijd kunnen verspillen", alsof hij dit verhaal moést schrijven ook al wilde hij dit niet. En zo zijn er nog momenten in het boek. Anton, de oudste broer van Amor poogt in het boek zelf een boek te schrijven. Aan de hand hiervan laat de auteur ook weten hoe hij het proces van boeken schrijven ervaart. Een ietwat speciale manier van schrijven maar wel interessant.

De opbouw van alinea's en delen getuigen hier ook van. Er zijn vier grote delen in het boek die elk de naam van één van de hoofdpersonages als titel dragen. En er zit een systeem in, een soort van continuïteit, maar deze ga ik niet prijs geven, de lezer ontdekt het zelf snel genoeg. Het was in ieder geval een mooie constructie. Wat vooral eigenaardig was aan de schrijfstijl is dat de auteur niet echt meedoet aan alinea's en hoofdstukken. Deze laatste zijn er al helemaal niet in te vinden, enkel de vier delen vormen een soort van hoofdstukken, grote dan wel. Maar wat betreft alinea's is de bijzonderheid dat het perspectief kan veranderen zelfs binnen 1 alinea. Zo lopen gesproken tekst, conversaties en gedachtengangen gewoon door elkaar, aan aanhalingstekens doet de auteur niet, ook de ik-persoon verandert soms en het is niet altijd dadelijk duidelijk wie deze is. Als je aandachtig aan het lezen bent, heb je dit vaak niet door, de auteur is er in geslaagd om er toch een vloeiend geheel van te maken, dat is bijna een kunst op zijn eigen.

Het boek omvat een heel tijdperk uit de Zuid-Afrikaanse geschiedenis van 1986 in deel 1 tot 2018 in het laatste vierde deel. Op die manier lezen we een stukje geschiedenis en probeert de auteur de veranderende positie van een witte familie hierin te beschrijven. Maar het verhaal gaat toch voornamelijk over een uiteenvallende familie waarin de de vijf gezinsleden zeer verschillend zijn en van elkaar vervreemd zijn geraakt. De rode draad is de belofte van de vader aan de moeder op haar sterfbed maar het verhaal gaat daar niet over, het is wel de kapstok waarrond het verhaal geweven is.
Ook religie speelt een beetje een rol, er passeren een paar soorten doorheen het boek, elk familielid heeft precies wel een andere religieuze insteek en dat is op zijn best raar te noemen. Er zitten ook enkele bovennatuurlijke elementen in, zéér te appreciëren, toch door mij.
De belofte is dus een verhaal over familiebanden, over een veranderende maatschappij, politiek en economisch gezien maar ook over persoonlijk en zelfs lichamelijk veranderingen die optreden naarmate het ouder worden.

De belofte is een zeer veelzijdig boek dat dan ook nog op een aparte manier geschreven is. Dit was zeker een aangename verrassing en goede kennismaking met deze auteur. Af en toe was er zelfs wat humor in te bespeuren, ook al een verrassing in de positieve zin. Lang dacht ik het boek te quoteren met vier sterren maar naar het einde toe veranderde dit. Het verhaal viel stil en het herhaalde zich toen ook wel wat en dus eindigde ik op drie sterren. Niettemin ben ik geïntrigeerd geraakt door de schrijver.