Recensie: Alle verhalen uit 1001 nacht

Een koning wordt bedrogen door zijn vrouw en zweert dat hij nooit meer langer dan één nacht met een vrouw samen zal zijn; zo kan hij niet meer bedrogen worden. Hij laat elke nacht een vrouw naar zich toekomen en als het 's ochtends licht wordt, wordt zij gedood. Sheherazade smeekt haar vader om naar de vorst toe te mogen gaan, alleen is haar vader juist degene die elke ochtend de vrouw die met de koning geslapen heeft, moet doden. Hij wil dit natuurlijk liever niet doen bij zijn dochter, dus hij probeert haar ervan te weerhouden dat zij naar de koning toe zal gaan. Uiteindelijk krijgt ze hem toch zo ver en gaat zij naar de koning toe. Ze vraagt vervolgens als gunst om haar zus naar haar toe te laten komen, die zij verhalen gaat vertellen. Door het ene na het andere verhaal te vertellen, blijft de koning uitstellen om haar te laten doden. Overigens wordt dat niet letterlijk zo beschreven in het boek, alleen in 3 zinnetjes na het laatste verhaal wordt daarop gehint.

Vervolgens volgen diverse verhalen, waarvan sommige verhalen weer verhalen-in-verhalen zijn. Verschillende verhalen hebben ook weer met elkaar te maken. Er komen bijvoorbeeld drie mensen bij elkaar in een verhaal en die vertellen na elkaar hun eigen, wonderlijke verhaal. Of iemand in het verhaal vertelt een verhaal en in dat verhaal wordt ook weer een verhaal verteld. Dit wordt een raamvertelling genoemd.

Omdat het diverse verhalen zijn, die ook waarschijnlijk een verschillende oorsprong hebben, zijn de verhalen soms sterk verschillend van elkaar. De verhalen spelen ook overal en nergens, al komen "Balsora" (El Basra, Irak), Bagdad (ook Irak) en Perzië (zeg maar Iran) wel veel voor. Verder spelen verhalen in India, China, een beetje in Afrika en op diverse fictieve plaatsen. De verhalen variëren van elkaar door cultuur, maar ook doordat sommige verhalen magie bevatten en sommige helemaal niet. Liefde (en in verkapte vorm ook veel erotiek) spelen een belangrijke rol in veel van de verhalen. Deze verhalen zijn absoluut geen sprookjes, er gebeuren af en toe ronduit gruwelijke dingen en het aantal hoofden dat afgehakt wordt of mensen die in stukken eindigen is bijna niet te tellen.

Het is een lijvig boek en het is de vraag of je achter elkaar door moet lezen, omdat sommige verhalen dezelfde elementen kennen. Het kan daardoor soms een beetje eentonig worden, vooral door allerlei onmogelijke liefdesgeschiedenissen. Maar spannende en zelfs grappige verhalen komen ook zeker voor.

Ook de lengte van de verhalen verschilt sterk: sommige beslaan een paar pagina's, sommige vele tientallen pagina's. Sommige korte verhalen zijn weer de opmaat naar andere verhalen, zoals eerder gezegd.

De bekendste verhalen zijn waarschijnlijk Aladdin en de wonderlamp, Ali Baba en de veertig rovers en Sindbad de zeeman. Sindbad gaat verschillende malen op reis en elke reis is weer een apart verhaal. Overigens schijnt het zo te zijn dat juist deze verhalen (van Aladdin, Ali Baba en Sindbad) pas later aan de verzameling verhalen zijn toegevoegd.

in verschillende verhalen komt magie voor. Het komt nog wel eens voor dat een tovenares iemand in een dier verandert, soms uit wraak, soms om andere redenen. Ook komen geesten voor (zoals in Aladdin natuurlijk!) en wonderlijke items als bomen waar diamanten aan groeien.

In de verhalen speelt het geloof ook een belangrijke rol. En niet altijd op een erg genuanceerde manier. Een Christen die verdacht wordt van het plegen van een moord, wordt veel harder gestraft dan een Moslim die hiervan verdacht wordt. Ook komt afgoderij in beeld (de vuuraanbidders). Joden hebben ook een ondergeschikte rol in het verhaal. De terminologie is voor ons moeilijker te volgen: wat is een kalief, een sultan, een emir?

Vrouwenemancipatie komt in de verhalen ook vrijwel niet voor. De vrouw is een soort bezit van de man, meestal is zij tot vrouw genomen vanwege haar "overweldigende schoonheid" of omdat man en vrouw aan elkaar uitgehuwelijkt werden. Naast het hebben van een mooie vrouw wil menig man in de verhalen ook graag erg rijk zijn; veel goud en diamanten bevatten en een groot paleis met (in huidige termen) veel bling-bling. Bij bovenstaande opmerkingen moet natuurlijk wel in gedachten worden meegenomen dat deze verhalen ontzettend oud zijn en dat er vanuit dat perspectief is geschreven.

Naast een verzameling mooie (en soms minder mooie!) verhalen, biedt het dus ook een inkijkje in andere culturen en een ander gedachtegoed. Dit gecombineerd met (afhankelijk van de versie waarschijnlijk) heel mooi, ouderwets, gedragen taalgebruik, geeft het gevoel dat je een reis naar het Verre Oosten gemaakt hebt en laat je een hele nieuwe wereld zien, in verschillende opzichten. Als je bereid bent je eigen normen en waarden even naast je neer te leggen en gewoon te genieten van de verhalen die je aangeboden worden, dan is het echt een aanrader!