Lezersrecensie
Hoofdzaak: een roman die oordeelt noch spaart, maar genadeloos menselijk is.
Onlangs kreeg ik de vraag van Roy van der Zwaard of ik interesse had om Hoofdzaak te lezen en er mijn mening over te posten. ’t Gebeurt al wel eens meer dat ik die vraag krijg van auteurs. Meestal ben ik daar terughoudend in, want mocht het tegenvallen hoe pak je dat aan… Wie ben ik, om mocht het boek mij teleurstellen, daar iets negatief over te spuien? Ik kan dat niet, ik wil ook niemands werk, hoop en noeste arbeid in vraag stellen. Er is al genoeg negativisme en ik-weet-het-beter online. En dan is er ook nog die nooit eindigende stapel boeken die dan allemaal weer een plaatsje achteruit gezet worden. Maar toen ik de synopsis las was ik nu toch benieuwd, vooral de laatste twee zinnen deden mij toehappen.
De synopsis:
Dorine Welgemoed raakt door een ongeluk haar gezondheid en haar kapsalon kwijt. Als haar man Theo vervolgens chronisch ziek blijkt, stort haar wereld in. De vooraanstaande neurochirurg Joost van Kesteren probeert via een hersenoperatie Theo’s beperkingen op te heffen. Vanuit overmoed neemt hij te veel risico. Daarbij laat hij zijn arts-assistent Soumaya handelingen verrichten die zij nog niet beheerst. Er ontstaat een dramatische situatie waarop een tuchtzaak volgt. Wat is de tol die Dorine betaalt in haar strijd voor genoegdoening? En tegen welke prijs is Joost bereid zijn ondergang te voorkomen?
Hoofdzaak belicht zowel het perspectief van patiënten als dat van de betrokken artsen. Het is een roman over verlangen en verlies, en ondanks de thematiek lichtvoetig van toon.
“Ik werd niet teleurgesteld, ik werd zelfs ‘begeesterd’ en trachtte niet doorheen het boek te razen, ik ben nogal een gulzige lezer en als een boek mij dat belet dan is het meestal raak. Hoofdzaak is een indringende en zorgvuldig gecomponeerde roman die de nasleep van een medische fout centraal stelt en daarbij veel verder reikt dan het operatiekwartier. In de kern draait het verhaal om een mislukte hersenoperatie, uitgevoerd door neurochirurg Joost van Kesteren, en de verwoestende gevolgen daarvan voor patiënt Theo Bakker, diens naasten en de arts zelf. Wat volgt is echte geen eenduidig schuldverhaal, maar een gelaagde tragedie over verantwoordelijkheid, ambitie, macht en kwetsbaarheid met prachtig aangescherpte karakters.
Van der Zwaard kiest voor een meerstemmige opzet en laat verschillende perspectieven spreken – onder meer die van Joost, Dorine en Soumaya – waardoor de lezer telkens opnieuw wordt gedwongen zijn oordeel bij te stellen. Waarheid blijkt subjectief, schuld geen vaststaand gegeven maar een continuüm waarop ieder personage zich anders positioneert. Juist hierin schuilt de kracht van de roman: niemand wordt gereduceerd tot dader of slachtoffer, iedereen wordt getoond in zijn morele ambiguïteit en menselijke tekortkomingen. En dat is meteen ook de kracht van dit boek. De personages zijn met grote zorg en empathisch inzicht uitgewerkt, kan haast niet anders als je weet dat van der Zwaard psychiater en therapeut is. Iemand die gedachten en het innerlijke van mensen kan ontleden. Allemaal goed maar je moet het dan ook nog literair kunnen vertalen en dat kan van der Zwaard. De stijl van Van der Zwaard is helder, observerend en toegankelijk, zonder ooit simplistisch te worden. Hij schrijft met kennis van zaken, maar vermijdt klinisch jargon. Emoties krijgen voorrang boven technische uitleg. Subtiele ironie, empathie en een ritmische opbouw geven de roman vaart, terwijl de spanning vooral voortkomt uit innerlijke conflicten en morele dilemma’s.
Dorine, die zich verzet tegen het vooruitzicht van een leven als mantelzorger, groeit uit tot een moreel zwaartepunt in het verhaal. Joost van Kesteren wordt neergezet als een briljant maar kwetsbaar mens, gedreven door erkenning en overmoed, iemand die bezwijkt onder zijn eigen ‘disease to please’. Ook de bijfiguren, die veel meer zijn dan dat, dragen hun eigen worstelingen, geheimen en verlangens met zich mee, waardoor het verhaal voortdurend diepte en spanning behoudt. Je wil als lezer niet alleen weten hoe het tussen Dorine en Joost zal aflopen maar elke figuur die van der Zwaard ten berde brengt heeft zijn functie en zijn verhaal.
De opbouw van de roman – proloog, vier delen en een epiloog – net zoals bij een tragedie waarin het tragische lot van een held centraal staat, vaak door een innerlijk conflict of fatale fout houdt het hele verhaal sterk overeind. Je wordt eerst getriggerd en dan wordt heel zorgvuldig de spanning opgebouwd, de nieuwsgierigheid naar de afloop aangewakkerd om dan na de climax een exodus onder vorm van een epiloog de rust te laten weerkeren. Hier is goed over nagedacht.
Ik ben blij dat ik toegaf aan mijn intuïtie. Ik kreeg er een voldragen roman voor die het begrip debuutroman sterk overstijgt, een genuanceerde, empathische en stilistisch sterke roman die laat zien dat een medische fout nooit slechts één leven raakt. Van der Zwaard oordeelt niet, maar toont, en juist daardoor confronteert hij des te meer. Het is een boek dat raakt, aanzet tot nadenken en blijft nazinderen – niet in de laatste plaats door het voelbare mededogen waarmee de auteur zijn personages benadert en de lezer uitnodigt hetzelfde te doen. Mooi. Dankjewel Roy van der Zwaard.
De synopsis:
Dorine Welgemoed raakt door een ongeluk haar gezondheid en haar kapsalon kwijt. Als haar man Theo vervolgens chronisch ziek blijkt, stort haar wereld in. De vooraanstaande neurochirurg Joost van Kesteren probeert via een hersenoperatie Theo’s beperkingen op te heffen. Vanuit overmoed neemt hij te veel risico. Daarbij laat hij zijn arts-assistent Soumaya handelingen verrichten die zij nog niet beheerst. Er ontstaat een dramatische situatie waarop een tuchtzaak volgt. Wat is de tol die Dorine betaalt in haar strijd voor genoegdoening? En tegen welke prijs is Joost bereid zijn ondergang te voorkomen?
Hoofdzaak belicht zowel het perspectief van patiënten als dat van de betrokken artsen. Het is een roman over verlangen en verlies, en ondanks de thematiek lichtvoetig van toon.
“Ik werd niet teleurgesteld, ik werd zelfs ‘begeesterd’ en trachtte niet doorheen het boek te razen, ik ben nogal een gulzige lezer en als een boek mij dat belet dan is het meestal raak. Hoofdzaak is een indringende en zorgvuldig gecomponeerde roman die de nasleep van een medische fout centraal stelt en daarbij veel verder reikt dan het operatiekwartier. In de kern draait het verhaal om een mislukte hersenoperatie, uitgevoerd door neurochirurg Joost van Kesteren, en de verwoestende gevolgen daarvan voor patiënt Theo Bakker, diens naasten en de arts zelf. Wat volgt is echte geen eenduidig schuldverhaal, maar een gelaagde tragedie over verantwoordelijkheid, ambitie, macht en kwetsbaarheid met prachtig aangescherpte karakters.
Van der Zwaard kiest voor een meerstemmige opzet en laat verschillende perspectieven spreken – onder meer die van Joost, Dorine en Soumaya – waardoor de lezer telkens opnieuw wordt gedwongen zijn oordeel bij te stellen. Waarheid blijkt subjectief, schuld geen vaststaand gegeven maar een continuüm waarop ieder personage zich anders positioneert. Juist hierin schuilt de kracht van de roman: niemand wordt gereduceerd tot dader of slachtoffer, iedereen wordt getoond in zijn morele ambiguïteit en menselijke tekortkomingen. En dat is meteen ook de kracht van dit boek. De personages zijn met grote zorg en empathisch inzicht uitgewerkt, kan haast niet anders als je weet dat van der Zwaard psychiater en therapeut is. Iemand die gedachten en het innerlijke van mensen kan ontleden. Allemaal goed maar je moet het dan ook nog literair kunnen vertalen en dat kan van der Zwaard. De stijl van Van der Zwaard is helder, observerend en toegankelijk, zonder ooit simplistisch te worden. Hij schrijft met kennis van zaken, maar vermijdt klinisch jargon. Emoties krijgen voorrang boven technische uitleg. Subtiele ironie, empathie en een ritmische opbouw geven de roman vaart, terwijl de spanning vooral voortkomt uit innerlijke conflicten en morele dilemma’s.
Dorine, die zich verzet tegen het vooruitzicht van een leven als mantelzorger, groeit uit tot een moreel zwaartepunt in het verhaal. Joost van Kesteren wordt neergezet als een briljant maar kwetsbaar mens, gedreven door erkenning en overmoed, iemand die bezwijkt onder zijn eigen ‘disease to please’. Ook de bijfiguren, die veel meer zijn dan dat, dragen hun eigen worstelingen, geheimen en verlangens met zich mee, waardoor het verhaal voortdurend diepte en spanning behoudt. Je wil als lezer niet alleen weten hoe het tussen Dorine en Joost zal aflopen maar elke figuur die van der Zwaard ten berde brengt heeft zijn functie en zijn verhaal.
De opbouw van de roman – proloog, vier delen en een epiloog – net zoals bij een tragedie waarin het tragische lot van een held centraal staat, vaak door een innerlijk conflict of fatale fout houdt het hele verhaal sterk overeind. Je wordt eerst getriggerd en dan wordt heel zorgvuldig de spanning opgebouwd, de nieuwsgierigheid naar de afloop aangewakkerd om dan na de climax een exodus onder vorm van een epiloog de rust te laten weerkeren. Hier is goed over nagedacht.
Ik ben blij dat ik toegaf aan mijn intuïtie. Ik kreeg er een voldragen roman voor die het begrip debuutroman sterk overstijgt, een genuanceerde, empathische en stilistisch sterke roman die laat zien dat een medische fout nooit slechts één leven raakt. Van der Zwaard oordeelt niet, maar toont, en juist daardoor confronteert hij des te meer. Het is een boek dat raakt, aanzet tot nadenken en blijft nazinderen – niet in de laatste plaats door het voelbare mededogen waarmee de auteur zijn personages benadert en de lezer uitnodigt hetzelfde te doen. Mooi. Dankjewel Roy van der Zwaard.
1
Reageer op deze recensie
