Literatuur van de bovenste plank

De achterflap van het boek verschaft gelijk helderheid. We weten direct wie Stella Bergsma (1973) is en de twee alinea's over de inhoud van het boek laten echt niets te raden over. Je kunt na lezing daarvan niet meer zeggen dat je van het boek iets heel anders had verwacht.

Stella Bergsma is schrijfster, opiniemaakster, dichteres en frontvrouw van de band Eindsteinbarbie. In 2013 verscheen haar bundel Cupcakes met gedichten en songteksten bij uitgeverij Lebowski en afgelopen jaar vertaalde ze de gedichten van Charles Bukowski. Ze bedacht de term 'sletvrees' en schreef onder andere voor de Volkskrant, Opzij en Joop.nl columns over seks en andere ongemakkelijke zaken.

Bergsma's nieuwste roman Pussy album gaat over de zevenendertigjarige lerares Eva van Liere. Eva is alcohol- en seksverslaafd en poëzieliefhebster en slaat zich met wanhopige en hartverscheurende dreunen door het leven. Liefdesverdriet scheurt haar in stukken en Eva probeert dat verdriet op afstand te houden met alcohol en ongeremde seks. Stella spuugt het verhaal met grote kracht over het papier. Ruw en rauw en zonder ook maar één seconde stil te staan bij de vraag wat de lezer ervan zal vinden. Het is een eerlijk en recht voor zijn raap verhaal, verteld door een vrouw die met de moed der wanhoop de zin van het leven probeert vast te houden.

Het boek is in de ik-vorm geschreven en dat geeft het nog meer diepte. Tijdens het lezen heb je voortdurend het gevoel dat Eva tegenover je zit en onafgebroken aan het woord is. Lezers die, op wat voor manier dan ook, weleens door het leven te grazen zijn genomen zullen tot in hun botten voelen wat Eva voelt en haar rauwe ongeremde verdriet begrijpen.

Stella Bergsma is een woordkunstenares. Je zou eigenlijk twee exemplaren van dit boek moeten hebben zodat je in één ervan met een markeerstift alle mooie zinnen en woorden kunt oplichten. Haarscherpe observaties waarin je je zelf niet wilt herkennen maar soms ontkom je daar niet aan. Veel nieuwe woorden. Prachtige woorden die zich aaneenrijgen tot zinnen die je nog een keer wilt lezen. Maar ook zinnen die het leven pijnlijk blootleggen. Het ene moment wil je Eva troosten en hulp bieden en op de volgende pagina zou je haar het liefst door elkaar schudden en de huid volschelden om haar weer in het gareel te krijgen. Maar Eva is en blijft ongrijpbaar; ze vernietigt zichzelf om maar niet te hoeven voelen.

Al voor de publicatie deed Pussy album stof opwaaien. Niet alleen vanwege het verhaal maar vooral vanwege de cover. Woorden als 'walgelijk’, ‘vulgair’ en ‘wanproduct' werden gebruikt. Ook de inhoud werd al beoordeeld voor er een letter gepubliceerd was. Na het uitkomen van het boek leek het wel of er twee kampen ontstonden. Mensen die het boek gelezen hadden en het geweldig vonden en mensen die het boek niet gelezen hadden maar aan één pagina of alinea genoeg hadden om het helemaal neer te sabelen.

Pussy album is zeker niet voor iedereen geschikt. Wie geen levenservaring heeft zal niet alles kunnen invoelen. Dat geldt overigens voor veel grote schrijvers en de toekomst zal uitwijzen dat Stella Bergsma een groot schrijfster is. Literatuur van de bovenste plank.