Broers die zijn wie ze zijn

Len, van Gerrit Janssens is erg mooi vormgegeven, met kleur op snee. Dat schept verwachtingen. Die lost Janssens - schijnbaar moeiteloos - in. Na de proloog, die moeilijk is omdat je plots veel informatie krijgt die je niet meteen kunt plaatsen en omdat de zinnen anders klinken dan je verwacht, krijgt het verhaal meteen vaart. Je went snel aan de stijl, met zinnen die voortjagen en je meesleuren in de leefwereld van Jon, het hoofdpersonage.

Jon is profvoetballer bij een club in Duitsland. Hij kijkt terug op zijn jeugd, die niet eenvoudig was. Die terugblik is niet enkel een relaas van feiten, maar vooral een soort brief aan zijn oudere broer en probleemkind Len. Hij wil immers begrijpen wat er vroeger is gebeurd, en waarom. En hoe dat hen beiden heeft gevormd. De ik-verteller gebruikt dus erg vaak de jij-vorm, en spreekt zo zijn broer - maar ook de lezer? - aan. Dat werkt erg goed. Je leeft met het gezin mee.

In dat gezin liep niet alles gesmeerd. De ervaringen van Jon, maar ook van de andere gezinsleden, hakken er soms in. Er verschijnen tegenwoordig wel meer romans waarin opvoedingsproblematiek een thema is, maar door het vertelperspectief in Len, kijk je mee door de ogen van het kind in plaats van de ouders. Dat is tegelijkertijd confronterend en verhelderend - net zoals het dat is in Twaalf, Janssens’ debuut.

Jon vlucht weg in het voetbal: op het veld verloopt alles volgens strikte regels. Hoewel hij ook daar te kampen krijgt met negatieve ervaringen. Zo legt Janssens meteen ook de vinger op een andere wonde: wat er allemaal misloopt in het (Belgische jeugd)voetbal. Voor wie totaal niet in voetbal is geïnteresseerd: de passages over de sport zijn niet lastig of vervelend, omdat ze een passende metafoor zijn voor wat Jon meemaakt en hoe hij zich voelt. En wie het spelletje wél kent, zal af en toe bevestigend kunnen knikken.

Het lijkt alsof Janssens een parallel trekt tussen maatschappelijke systemen die in hun voegen kraken en een gezin dat probeert de stormen te trotseren. Toch is het een erg hoopvol boek: de broers proberen elkaar te vertellen dat ze elkaar graag zien - elk op hun eigen manier. De broers zijn wie ze zijn, niet enkel ondanks maar ook dankzij elkaar.

En net daarom heeft het boek me zo gegrepen: iedereen heeft zijn plaats, ook al duurt het soms jaren voor je die hebt gevonden.