Grenslijn vraagt oplettende lezers die zes vriendinnen in de gaten kunnen houden

Als je vriendin een boek schrijft dan koop en lees je haar boek natuurlijk meteen. Ik was dan ook een van de eersten die de roman ‘Grenslijn’ door Hanny Schoonderwoerd in huis had, maar dat lezen lukte niet zo. Mijn eerste poging strandde al na een paar pagina’s, en ik vroeg me een poosje af waardoor dat kwam. Want schrijven, dat kan Hanny wel! En de verhaallijn is interessant, dus daar lag het ook niet aan.

Het boek gaat over zes vriendinnen van 50+, die afwisselend aan het woord zijn. In het echt ben ik al niet op mijn best in zo’n groot gezelschap, en ik merkte dat ik moeite had om alle personages uit elkaar te houden. Ik was in die periode ook een beetje moe én ik kon niet voorkomen dat ik het fictieve verhaal steeds ging vergelijken met Hanny’s echte leven.

Realiteit en fictie
Net als Hanny kom ik uit Oudewater, de plaats waar het boek zich grotendeels afspeelt. Ik ken haar familie en vrienden, ik ken alle plaatsen die ze beschrijft en ik herken terloopse verwijzingen zoals de heerlijke geelbuikjes van bakker Stijnman. Maar de roman ‘Grenslijn’ is fictie. Uiteraard heeft Hanny bij het schrijven mede geput uit haar eigen ervaringen en die van haar familie en vrienden, maar dan ‘mix & match’ en aangevuld met fantasie.

Nu, anderhalf jaar later, is het hoog tijd voor een tweede leespoging. Dit keer gewapend met een notitieblok waarop ik een overzicht maak van de vriendinnen en hun partners, exen en kinderen. Dat helpt!

Origineel vertelperspectief
Het eerste hoofdstuk opent met Lisa, en is geschreven in een aparte vorm. Het vertelperspectief is de jij-vorm. De vriendinnen zien elkaar tijdens de begrafenis van de moeder van een van hen. Ik citeer een passage die ook meteen het centrale thema van het boek beschrijft: ‘Je zus Patricia, niet vies van provocatie, kon het niet laten op te merken dat ze niet kon wachten tot haar, en dus ook jouw moeder dood zou zijn. Je weet nog dat je dacht: dat kun je niet zeggen, Patries.’

Deze vertelvorm kom je niet zo vaak tegen, en ik moest er even aan wennen. Maar heel snel, namelijk al op de volgende pagina, komt een andere vriendin aan het woord, en zij wordt beschreven in de ik-vorm. Ik denk dat ik deze overgang bij mijn eerste leespoging compleet heb gemist… dit is kennelijk een boek waarbij je alert moet blijven! We zijn nog niet eens klaar met het tweede hoofdstuk en ik heb al zes vriendinnen genoteerd, drie partners en wat statussen van al dan niet overleden moeders. Ik ben blij met mijn notitieblok.

Het notitieboekje helpt
Na een paar hoofdstukken heb ik de slag van het lezen te pakken en heeft het boek mij te pakken! Ik wil weten hoe het afloopt, hoe de verschillende verhaallijnen zich ontwikkelen en of het Hanny zal lukken om dat allemaal logisch, geloofwaardig en hopelijk ook een beetje verrassend tot een einde te brengen. En ik kan je vertellen: dat is haar gelukt. Ik sloot het boek met een voldaan gevoel en met de constatering dat ik nóg beter op had moeten letten…

De levensfase van 50+
Als je uit Oudewater komt of die omgeving kent (Hekendorp, Reeuwijk, Gouda) is het extra leuk om dit boek te lezen. Maar dit boek is absoluut voor iedereen interessant die zich kan herkennen in levenslange vriendschappen en de levensfase waarin 50+ vrouwen verkeren: de periode in je leven waarin ouders zorg nodig hebben of overlijden, waarin kinderen opgroeien. De periode waarin levens vaak compleet veranderen omdat de manier waarop je jezelf tot nu toe gered hebt, opeens niet meer werkt. Zoals alles met de mantel der liefde bedekken, of jezelf verwaarlozen. Of geheimen bewaren...

Cover, flaptekst, binnenwerk
De omslag is mooi vormgegeven. Professionele fotografie die exact de sfeer van het boek weergeeft. De flaptekst opent met ‘Ik kan niet wachten tot mijn moeder dood is.’ Dat is een prikkelende zin die mij verleidt om verder te lezen. ‘Wat eerder een onschuldige opmerking lijkt, blijkt een splijtzwam in een jarenlange vriendschap. In Grenslijn volgen we zes vrouwen die zichzelf en elkaar opnieuw moeten definiëren.’

Op de achterflap staat tevens een mooie portretfoto van Hanny, met een korte bio. Mooi gedaan en wat mij betreft helemaal volgens de regels van de kunst. Ik had ook niets anders verwacht, aangezien Hanny behalve auteur ook uitgever en schrijfcoach is. Ook het binnenwerk is netjes opgemaakt; ik heb maar één foutje in de opmaak gezien (een deel van een hoofdstuktitel, als een weeskind eenzaam onderaan de pagina).

Het proces van schrijven
Wat ik erg leuk vind, is het dankwoord achterin het boek, waarin Hanny kort het proces beschrijft van de totstandkoming van dit boek. Dat zijn de dingen waar ik zelf altijd heel nieuwsgierig naar ben.

Hanny besloot kort na het overlijden van haar eigen moeder om naar de Schrijfacademie te gaan. ‘Ik had nooit de ambitie om zelf een boek te publiceren. Het ontstond.'

Doelgroep
Met mijn leeftijd (50+) behoor ik tot de lezersdoelgroep van dit boek. Mijn dochter zal het niet snel oppakken: twintigers zijn over het algemeen niet zo geïnteresseerd in de verhalen over 50-plussers. Mijn eigen moeder leest erg graag en zou dit boek best leuk kunnen vinden. Toch heeft ze het nog niet gelezen omdat ze de eerste zin op de achterflap zo negatief vond. Dus precies dezelfde zin die mij nieuwsgierig maakte en die ervoor zorgde dat ik de rest van de omslag ging lezen en daarna het hele boek, zorgde er bij haar voor dat ze dat niet deed en er dus ook niet achter kon komen dat de kwestie iets genuanceerder ligt dan de openingszin suggereert.

Ook jouw verhalen verdienen een plek
Heel bijzonder aan dit boek vind ik de manier waarop Hanny de wisselingen in vertelperspectief laat bijdragen aan de inhoud van het verhaal. En wat ik grappig vond, is om te zien hoe Hanny zichzelf als het ware heeft opgesplitst in meerdere romanpersonages. Er is bijvoorbeeld een coach, een tekstschrijver en iemand die in de HR werkt. Zo kun je als auteur fictie schrijven en toch dicht bij jezelf blijven, wat meestal goed werkt.

Hanny, lieve vriendin, ik heb je boek met heel veel plezier gelezen en ik hoop dat er nog meer zullen volgen. Ik weet hoe bescheiden je bent en dat je liever als ghostwriter, schrijfcoach of uitgever bijdraagt aan de verhalen van anderen, maar jouw eigen verhalen verdienen ook een plek.

Leuk om te weten: je kunt Grenslijn overal kopen maar ook rechtstreeks bij Hanny bestellen.

Loes Vork

Loes Vork is neerlandica, auteur en medeoprichter van Bestelbijdeauteur.nl