Een filosofische zoektocht

Een tijdje geleden viel mijn oog via het instagramkanaal van Boekhandel Naboekov op de bijzondere titel I Who Have Never Known Men. Puur op basis van deze titel was mijn interesse gewekt. Toen ook de achterflap interessant bleek, kon ik niet anders dan het post-apocalypstische boek meteen aanschaffen. Gelukkig stelde Jacqueline Harpman niet teleur.

Veertig vrouwen in een kooi

In I Who Have Never Known Men zitten veertig vrouwen gevangen in een ondergrondse kelder, nauwlettend in het oog gehouden door een wisselende groep bewakers. De vrouwen hebben geen herinnering aan hoe ze daar zijn gekomen, geen idee van tijd, en alleen een vage herinnering aan hun leven daarvoor. Welke duistere ramp is aan hun opsluiting voorafgegaan? Ze kunnen enkel speculeren.

Terwijl ontelbare jaren voorbijgaan zit een jong meisje alleen en verbannen in de hoek. Zij is als enige kind tussen alle volwassen vrouwen in de kelder terechtgekomen. Niemand weet of dit toeval was of opzet in het spel. Toch is het juist dit kind, dat nooit een vroeger heeft gekend en zonder herinneringen leeft, dat alles opnieuw zal uitvinden: de tijd, het denken, het verlangen. Ze is de sleutel tot het ontsnappen en overleven van de anderen in de vreemde wereld die bovengronds op hen wacht.

"Perhaps, when someone has experienced a day-to-day life that makes sense, they can never become accustomed to strangeness. That is something I, who have only experienced absurdity, can only suppose."

Het mysterie van de mens

Vanaf de eerste pagina weet Jacqueline Harpman een mysterieuze setting te creëren in I Who Have Never Known Men. Als lezer weet je net zomin als de vrouwen hoe ze in de ondergrondse kooi terecht zijn gekomen. Je gaat met hen op zoek naar antwoorden.

Het interessante aan dit verhaal is wat mij betreft het hoofdpersonage. Omdat ze als kind in de gevangenis terecht is gekomen, heeft ze geen herinneringen aan het 'echte' leven. Haar enige realiteit is deze in de kelder. Dit maakt het moeilijk voor haar om in contact te komen met de andere gevangenen - ze kan niet mee praten over mannen, de liefde of het dagelijkse leven van vroeger. Als onbeschreven blad, als toehoorder, probeert ze een beeld te vormen van de samenleving van voorheen. Harpman geeft het verhaal op deze manier een sterke filosofische invalshoek. Wat is leven? Wie zijn wij zonder onze herinneringen? En wat maakt ons uniek?

Hoop, liefde en de dood

Tegelijkertijd is I Who Have Never Known Men een verhaal over hoop en naastenliefde. Over de kracht om door te gaan en nooit op te geven. Daarnaast speelt ook de dood een belangrijke rol in het boek. Hoewel sommigen van de personages angstig zijn om te sterven, is de vertelster voornamelijk onder de indruk van degenen die de dood dapper in de ogen durven te kijken. Die vrede durven te hebben met hun einde.

"The women had discovered that survival is no more than putting off the moment of death."

I Who Have Never Known Men neemt de lezer mee naar een andere wereld. Een kalme, bijna uitgestorven wereld waar alles draait om overleven. De schrijfstijl van Jacqueline Harpman is zo prachtig dat je het haar vergeeft dat ze het nalaat om echte antwoorden te geven. Het is de reis die telt in dit filosofische verhaal.

I Who Have Never Known Men is echt een geweldig boek. De mysterieuze setting, de eenzaamheid van de vrouwen, het bijzondere hoofdpersonage - ik ben fan. Het is een boek waar je zonder al te veel voorkennis aan moet beginnen, dat maakt het verhaal des te specialer. Let dus goed op: mijn versie begint met een voorwoord waarin het complete plot al verraden wordt. Bewaar dit voorwoord liever totdat je het hele verhaal hebt gelezen.

Deze recensie verscheen ook op Oog op de Toekomst.