Beklemmende sfeer in ijskoude thriller

De donkere dag  van de IJslandse thrillerschrijfster Yrsa Sigurdardóttir is het vierde deel in de serie rond advocate Thóra Gudmundsdóttir. In een interview met Crimezone in 2012 vertelde Yrsa Sigurdardóttir dat het oorspronkelijk haar bedoeling was dat Mathias, de Duitse vriend van Thóra, enkel in het eerste deel een rol zou hebben. Tot het boek ook goed verkocht in het buitenland en Matthias heel geschikt bleek om typisch IJslandse dingen te verklaren aan buitenlandse lezers, zonder hierbij haar IJslandse fans voor het hoofd te stoten. Na Neem mijn ziel  (deel 2) had ze echter genoeg van Mathias en besloot hem in Smeulend vuur  (deel 3) niet te laten terugkomen.

Voordat ze begon met het schrijven van De donkere dag  heeft ze haar lezers gevraagd of ze Mathias terug wilden. Dat was het geval want Mathias is in De donkere dag  degene die Thóra aan een nieuwe opdracht helpt. De opdracht die Mathias, namens de IJslandse bank waar hij voor werkt, voor Thóra heeft, bestaat uit uitzoeken wat er op een onderzoeksbasis in Groenland is gebeurd.

Medewerkers van een IJslands onderzoeksbureau waren ingehuurd door een IJslands mijnbouwbedrijf om op Groenland te zoeken naar delfstoffen en de mogelijkheid tot exploitatie ervan. Tijdens de werkzaamheden vlak bij de basis zijn er raadselachtige dingen gebeurd en drie medewerkers worden vermist. De overgeblevenen zijn vertrokken en willen niet terugkomen. Volgens een contract moeten de medewerkers verder gaan met de klus, tenzij er zwaarwegende omstandigheden zijn waardoor het contract kan worden opengebroken.  Aan Thóra de opdracht om te achterhalen of die zwaarwegende omstandigheden er zijn. Ze kijkt niet uit naar het verblijf op Groenland. Het is er nog kouder, donkerder en meer onherbergzaam dan op IJsland.

Yrsa Sigurdardóttir heeft in De donkere dag  veel woorden nodig om haar verhaal te vertellen. Dat is prettig, want de prachtige beelden die Sigurdardóttir van Groenland schetst, maken dat je de ijzig koude wind en de stuifsneeuw bijna zelf voelt tijdens het lezen. Daarnaast krijg je het ook steeds benauwder en last van claustrofobie. Dit komt omdat de basis enkel bereikbaar is met een helikopter, die echter niet kan vliegen tijdens vaak voorkomende sneeuwstormen. Er is geen communicatie met de buitenwereld mogelijk, omdat de internet- en telefoonverbindingen niet werken. De dorpelingen gedragen zich afstandelijk en vijandig. Het is de vraag of de sneeuwstorm wel op tijd gaat liggen. Kortom alle ingrediënten voor een ijzingwekkend spannend verhaal, dat zich achter elkaar zou moeten laten uitlezen. Helaas lukte het Yrsa Sigurdardóttir niet om dat voor elkaar te krijgen. De uitgebreide beschrijvingen en de noodzakelijke uitleg weten weliswaar overtuigend een beklemmende sfeer op te roepen, maar halen te veel vaart uit het verhaal. Hierdoor is De donkere dag  allesbehalve een pageturner.

Daar staat tegenover dat Yrsa Sigurdardóttir het concept van een groep mensen in een geïsoleerde omgeving fantastisch heeft uitgewerkt. Met name het groepsproces heeft ze pijnlijk scherp onder woorden gebracht: de gesprekken, de geheimen en het gekonkel. Het maakt het voor Thóra en Mathias niet eenvoudig om te achterhalen wat er gebeurd is, vooral niet omdat ze niet weten wie er wel en wie niet te vertrouwen is. Het maakt hun band wel sterker, dus wellicht mag Mathias ook in het volgende deel blijven.

Alles bij elkaar genomen valt er, ondanks het gebrek aan tempo, genoeg te genieten voor de lezer die de tijd neemt voor deze ijskoude thriller.