Meeslepende roman met intense atmosfeer

De omschrijving van dit boek klonk interessant genoeg voor mij om het te gaan lezen – plus het feit dat het heel veel goede recensies heeft. Een mysterie dat je gaandeweg ontrafelt staat meestal garant voor een echte page-turner, en dat gold ook weer voor dit boek. Maar niet in de zin dat het een verhaal is vol met drama en actie, het is juist heel subtiel. Wat het vooral sterk maakt is dat het gebaseerd is op een waargebeurd verhaal, dat volgens de auteur Hannah Kent bij vele hedendaagse IJslanders nog steeds bekent is. Het gaat om Agnes Magnusdottir, die gedood wordt op wat de laatste executie van IJsland zal blijken te zijn. De geschiedenisboeken beschrijven haar vaak als een koelbloedige moordenares, maar Hannah Kent heeft vele jaren van onderzoek gedaan en wilde een meer genuanceerd beeld van Agnes neerzetten. En dat is zeker gelukt. Het grootste gedeelte van het boek weet je niet wat er gebeurd is en wat Agnes’ rol was in de moorden, maar toch voel je sympathie voor haar. Het boek heeft een donkere atmosfeer die heel goed wordt neergezet – je voelt de kou van IJsland bijna op je afkomen. Het is wel een heel heftig verhaal, je voelt de spanning en angst van Agnes – die maanden moet wachten op haar dood – zelf ook heel intens mee. En dit komt vooral door de prachtige schrijfstijl van Hannah Kent:

“They will say ‘Agnes’ and see the spider, the witch caught in the webbing of her own fateful weaving. They might see the lamb circled by ravens, bleating for a lost mother. But they will not see me. I will not be there.”

Daarnaast is dit boek ook best heftig wanneer het op de bloederige details aankomt, Kent gaat een beetje shockeren niet uit de weg. Zo is er bijvoorbeeld een hoofdstuk waar Agnes verteld over de dood van haar ‘pleegmoeder’ (of wat er in die tijd voor door kon) en diens pasgeboren baby. Omdat de het winter was en de grond dus te hard was om in te graven, hebben de lichamen nog maanden in de schuur gelegen waar Agnes eten uit de voorraden moest halen, waardoor ze dus iedere keer de lijken van haar moeder en pleegzusje zag liggen. Maar dit soort verhalen maken het boek niet persé eng, het voegt alleen toe aan de grimmige atmosfeer die je door het hele boek heen voelt.

Het verhaal wordt verteld vanuit drie perspectieven: Agnes zelf, Tóti de priester, en Margrét, de moeder van het gezin waar Agnes de laatste maanden voor haar dood wordt ondergebracht. Ik vond het vooral mooi om vanuit Margréts perspectief te lezen hoe ze van intense haat naar bijna moederlijke affectie gaat voor Agnes. Tóti’s twijfel en onzekerheid maken het verhaal echter, en Agnes’ hoofdstukken zijn ronduit het mooist in taalgebruik en raakten mij het meest.

Al in al vond ik dit een prachtig boek dat je hart een klein beetje zal breken. Wat trouwens ook nog wel leuk is om te vertellen is dat ik tijdens het lezen van dit boek ook aan een nieuwe Netflix-serie begon, Alias Grace. Ik wist vrijwel niets over deze serie maar ik ben altijd fan van series en films in historische settings, dus besloot ik deze spontaan te kijken. Toen bleek het verhaal toevallig genoeg extreem veel op dat van Burial Rites te lijken, in de zin dat er een veroordeelde moordenares (die voor de gebeurtenissen een huishoudster was, net als Agnes) langzaam haar verleden ontrafelt, tot op de dag van de moord. De serie heeft hetzelfde grimmige gevoel, ook al speelt het zich af in Canada in plaats van IJsland. Dus mocht je iets soortgelijks als Burial Rites zoeken, raad ik ook de serie Alias Grace (gebaseerd op een boek van Margaret Atwood) aan.