Hoe verhalen je vormen

'García Marquez en de Honeymoonquiz' (2022 – Atlas Contact) is het eerste boek voor volwassenen dat Lisa Boersen schrijft. Eerder schreef zij al acht kinderboeken. In dit verhalende non-fictieboek beschrijft Boersen het belang en het vormende karakter van de verhalen die ons verteld worden.

In de media verschijnen de laatste jaren regelmatig stukken die het belang van (fictie) lezen beschrijven. Maar naast geschreven verhalen zijn er natuurlijk ook vertelde verhalen. Vaak zijn dat familieverhalen en -anekdotes die van generatie op generatie doorgegeven worden. Dat deze persoonlijke verhalen uit je eigen geschiedenis minstens zo vormend zijn blijkt wel uit dit boek van Boersen. Zij is de dochter van een Nederlandse vader en een Dominicaanse moeder. En deze Dominicaanse moeder vertelde haar kinderen over haar Dominicaanse familiegeschiedenis. Toen Boerse zelf kinderen kreeg, wilde zij de familieverhalen van haar moeder graag doorgeven en begon de verhalen op te schrijven.
'García Marquez en de Honeymoonquiz' is een boek in drieën verdeeld. Het eerste deel gaat over de ontstaansgeschiedenis en de verantwoording van het boek. In het tweede deel werkt Boerse in vijf essays evenzoveel thema’s uit aan de hand van een belangrijke persoon in de familie van haar moeder (de familie Fortuna): de rol van vrouwen, klasse, verzet, geloof en het hebben van een thuis. Het derde deel verhaalt over het belang van jezelf kunnen herkennen in verhalen.

De titel 'García Marquez en de honeymoonquiz' slaat vooral op het derde deel van het boek: je kunnen herkennen in verhalen. Het gevoel kunnen krijgen dat er nog meer mensen zijn zoals jij op deze wereld. Het doet een beetje te kort aan de vijf essays die de kern van het boek vormen. Essays die het persoonlijke verbinden met het universele. Het stuk over het verzet van overgrootvader Chichí tegen de Dominicaanse dictator Trujillo, bijvoorbeeld, is nog steeds actueel. Chichí herkende Trujillo niet als dictator en toen hij het wel zag, was het te laat. Dit essay is geschreven in 2022, voordat de PVV de grootste partij werd. Het stuk is een pleidooi voor oplettendheid, om naar personen te kijken en niet naar groepen, om niet mee te doen aan het wij-zijdenken, niet mee te gaan in het aanwijzen van een zondebok, te blijven bemiddelen en verbinden. “Want het is niet ondenkbaar dat we ooit terugkijken op ons poldermodel als iets dat typisch Nederlands leek, maar uiteindelijk maar een periode bleek te zijn” (p.71).

Het boek is persoonlijk en dat kan ook niet anders als het over familieverhalen gaat. Tegelijkertijd is elk van de familieverhalen ook een universeel verhaal waarin de actualiteit een rol speelt en iedereen zichzelf of situaties kan herkennen, hoop uit kan putten of zich aan op kan trekken. In de 117 bladzijden weet Boerse zo veel te stoppen dat het je aan het denken zet en je een stuk soms nog eens leest en het over je eigen denkbeelden legt. Mij liet het boek me ook nadenken over mijn eigen (vormende) verhalen; welke zijn dat en wat hebben ze me gebracht? García Marquez en de honeymoonquiz is een rijk boek in heldere taal en lekker vlot geschreven.