Lezersrecensie
Vol aanschouwelijke getuigenissen
Stalingrad (nu Volgograd, Rusland), 1942-43. De stad die naar de oude dictator was vernoemd, werd het decor voor de belangrijkste overwinning van het Rode Leger in de “Grote Patriottische Oorlog”.
Eén flatgebouw in het bijzonder – Pavlovs Huis – verwierf na de zege een legendarische status. Precies dààr had een kleine groep de bovenmenselijke daden verricht die een einde maakten aan de Duitse opmars. Het keerpunt in de oorlog. Vanaf dan was de vraag niet meer of, maar enkel wanneer de geallieerden de nazi’s zouden verslaan…
Iain MacGregor, Brits historicus, is van jongs af geïntrigeerd door de Slag om Stalingrad. Hij reisde naar Volgograd, bezocht archieven in Moskou en Berlijn, voerde gesprekken met nakomelingen van de belangrijkste strijders aan beide zijden van het front, bestudeerde krantenberichten, memoires, brieven, recent ontdekte getuigenissen en kreeg nooit eerder gepubliceerd materiaal onder ogen. Al deze info verwerkte hij in dit boek, waarmee hij een aantal nieuwe inzichten toevoegt aan de gekende, geaccepteerde verhaallijn. Want was werkelijk dat ene gebouw zo bepalend?
Qua toegankelijkheid en leesplezier steekt dit boek met kop en schouders uit boven “Stalingrad” van Anthony Beevor (1). “De vuurtoren van Stalingrad” geeft je het gevoel zelf in Stalingrad anno 1942/43 te vertoeven; de gebouwen van binnen en van buiten te kennen; de straten, pleinen, heuvels en ravijnen te weten liggen, de brede brandende Wolga voor je te zien; de overvliegende Luftwaffe te horen ronken. De prachtige kaarten en plannetjes die precies op de juiste plaats staan, dragen daar absoluut aan bij. Waar bij Beevor de militaire invalshoek overheerst, is dat bij MacGregor de menselijke, persoonlijke en psychologische. De regimes (nazisme en stalinisme) veroordeelt hij; de aanvoerders en soldaten aan beide zijden zet hij neer met empathie, vaak met bewondering en mededogen. Wat schreef de partijlijn of het naziregime voor en wat voelden de strijders zelf? Waardoor is deze Slag werkelijk uniek en baanbrekend te noemen? Welke aspecten werden door de Sovjets uitgespeeld in hun propaganda-offensief?
Spelling en zinsbouw zijn niet overal even nauwkeurig, alsof de uitgever een ultieme correctieronde achterwege liet.
Dit boek vol aanschouwelijke getuigenissen confronteert de bekende met de nieuwste inzichten. Waar Beevors “Stalingrad” (dat voor het eerst verscheen in 1998) gold als een pionierswerk, voegt “De vuurtoren van Stalingrad” een laagje toe.
(1) Anthony Beevor (2015, 4de druk). Stalingrad.
****
Toegevoegd aan mijn lijst "Oost-Europa 20ste eeuw": Boeken die de geschiedenis van Oost-Europa in de 20ste eeuw behandelen.
Eén flatgebouw in het bijzonder – Pavlovs Huis – verwierf na de zege een legendarische status. Precies dààr had een kleine groep de bovenmenselijke daden verricht die een einde maakten aan de Duitse opmars. Het keerpunt in de oorlog. Vanaf dan was de vraag niet meer of, maar enkel wanneer de geallieerden de nazi’s zouden verslaan…
Iain MacGregor, Brits historicus, is van jongs af geïntrigeerd door de Slag om Stalingrad. Hij reisde naar Volgograd, bezocht archieven in Moskou en Berlijn, voerde gesprekken met nakomelingen van de belangrijkste strijders aan beide zijden van het front, bestudeerde krantenberichten, memoires, brieven, recent ontdekte getuigenissen en kreeg nooit eerder gepubliceerd materiaal onder ogen. Al deze info verwerkte hij in dit boek, waarmee hij een aantal nieuwe inzichten toevoegt aan de gekende, geaccepteerde verhaallijn. Want was werkelijk dat ene gebouw zo bepalend?
Qua toegankelijkheid en leesplezier steekt dit boek met kop en schouders uit boven “Stalingrad” van Anthony Beevor (1). “De vuurtoren van Stalingrad” geeft je het gevoel zelf in Stalingrad anno 1942/43 te vertoeven; de gebouwen van binnen en van buiten te kennen; de straten, pleinen, heuvels en ravijnen te weten liggen, de brede brandende Wolga voor je te zien; de overvliegende Luftwaffe te horen ronken. De prachtige kaarten en plannetjes die precies op de juiste plaats staan, dragen daar absoluut aan bij. Waar bij Beevor de militaire invalshoek overheerst, is dat bij MacGregor de menselijke, persoonlijke en psychologische. De regimes (nazisme en stalinisme) veroordeelt hij; de aanvoerders en soldaten aan beide zijden zet hij neer met empathie, vaak met bewondering en mededogen. Wat schreef de partijlijn of het naziregime voor en wat voelden de strijders zelf? Waardoor is deze Slag werkelijk uniek en baanbrekend te noemen? Welke aspecten werden door de Sovjets uitgespeeld in hun propaganda-offensief?
Spelling en zinsbouw zijn niet overal even nauwkeurig, alsof de uitgever een ultieme correctieronde achterwege liet.
Dit boek vol aanschouwelijke getuigenissen confronteert de bekende met de nieuwste inzichten. Waar Beevors “Stalingrad” (dat voor het eerst verscheen in 1998) gold als een pionierswerk, voegt “De vuurtoren van Stalingrad” een laagje toe.
(1) Anthony Beevor (2015, 4de druk). Stalingrad.
****
Toegevoegd aan mijn lijst "Oost-Europa 20ste eeuw": Boeken die de geschiedenis van Oost-Europa in de 20ste eeuw behandelen.
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van TomD
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
