Rebus blijft boeien

Toen Ian Rankin in 1987 zijn Knots & Crosses schreef (in 2000 vertaald als Kat en Muis) vermoedde hij niet dat hij op korte termijn zou uitgroeien tot een van de meest succesvolle misdaadauteurs ter wereld. Inmiddels begint hoofdpersonage inspecteur John Rebus de pensioengerechtigde leeftijd te benaderen. “Ein-de-lijk,” juichen zijn superieuren. Rebus heeft hen lang genoeg dwarsgezeten met zijn neiging om iedereen, hooggeplaatste politiemensen en toonaangevende burgers eerst, tegen de haren in te strijken. Ze hebben zo hun buik vol van zijn eigengereide optredens en zijn zijweggetjes in een onderzoek dat ze al jaren uitkijken naar zijn pensionering. In het in 2007 verschenen zeventiende deel Exit Music lijkt het zo ver te zijn… Ian Rankin geeft in interviews steevast aan dat Rebus op zijn zestigste écht écht écht de actieve dienst moet verlaten.

In het onlangs vertaalde deel, Een kwestie van bloed, is die pensionering nog ver weg. Chronologisch volgt dit boek op Lazarus, en komt het voor De rechtelozen. Voor de echte Rebusfans is de onlogische volgorde waarop Luitingh de Rankins laat vertalen wel eens ergerlijk. Maar niet getreurd: we staan in Nederland en Vlaanderen nog maar vier delen achter, dus wie wil kan straks netjes terug vanaf deel één beginnen. Dat zou een flinke leeskluif zijn, maar wel eentje die gegarandeerd veel plezier oplevert. Want Rankins personages leven, ze lopen door een waarheidsgetrouw Edinburgh, hun dialogen zijn boeiend en niet gespeend van een flinke scheut humor, de zaken waaraan ze werken stellen maatschappelijke problemen aan de kaak en meestal slagen ze erin om alle losse draadjes netjes uit te rafelen. Rankin behoort niet voor niets bij de top.

In Een kwestie van bloed haalt Rebus zich het wantrouwen van zijn meerderen en collega’s op de hals. Het is toch wel heel toevallig dat ene Fairstone, een onguur sujet dat het op brigadier Siobhan Clarke gemunt heeft, omkomt in een woningbrand, net op het moment dat Rebus met twee omzwachtelde handen op het werk verschijnt. Rebus beweert bij hoog en laag dat hij zijn handen brandde aan het badwater, maar diverse getuigen zagen hem de avond van de brand samen met Fairstone op café zitten. Nogal wiedes dat er een intern onderzoek volgt, en dat commissaris Gill Templer hem het liefst een tijdje zou willen schorsen. Gelukkig wordt Rebus gered door zijn oude vriend Bobby Hogan. Hogan is belast met een wilde schietpartij op een particuliere school. Een ex-SAS-er (Special Air Service), Lee Herdman, kwam de school binnen, ging naar de leerlingenkamer, schoot drie studenten neer en pleegde daarna zelfmoord. Hogan wil Rebus erbij omdat die zelf ex-militair is. Ex-militairen die plots door het lint gaan, bevolken de statistieken. Het is verleidelijk om ook deze schietpartij op conto van een geestestoestand te schrijven, maar dat is te makkelijk voor Rebus. Hij blijft doorgaan tot hij weet wat Herdman dreef, zeer tot ongenoegen van twee erbij gehaalde militaire onderzoekers. Zij willen de zaak het liefst heel snel sluiten. Een op hol geslaagde ex-militair is nu eenmaal geen promotie voor het leger.

Met zijn schitterende personages en zijn soepele taal trekt Rankin je het verhaal in. Het onderzoek naar de schietpartij en het onderzoek naar de woningbrand zijn de twee rode draden. De combinatie van plot en personages zorgt eens te meer voor een heerlijk boek dat je enkele uren in een andere wereld laat vertoeven, de wereld van Rebus. Na veertien vertaalde boeken is die nog steeds boeiend. (deze recensie verscheen eerder op ezzulia.nl)