Haat en liefde langs Highway 59

Van alle boeken over raciale tegenstellingen in het Zuiden van de Verenigde Staten is In the Heat of the Night (1965) van John Ball ongetwijfeld één van de bekendsten. Het verscheen een jaar nadat de Civil Rights Act in werking trad, waarbij de gelijke rechten van zwarte en blanke Amerikanen gegarandeerd werden. Een papieren werkelijkheid zoals het boek aantoonde, want de onderlinge animositeit bleef onverminderd voortduren. Dat er nu, zo'n slordige vijftig jaar later, nog steeds weinig veranderd is, laat de Afro-Amerikaanse schrijfster Attica Locke (1974) zien in haar aangrijpende Bluebird, Bluebird. Een thriller die gebruik maakt van hetzelfde basisgegeven als In the Heat of the Night: een zwarte rechercheur van buitenaf die in een hem vijandig gezind plattelandsdorp een moord moet zien op te lossen.

Het verhaal speelt zich af in het Texaanse gehucht Lark in Shelby County. In het moeras worden twee vermoorde mensen gevonden. Een van hen is een zwarte advocaat uit Chicago. De ander is de 20-jarige, witte lokale vrouw Melissa Dale. De zwarte Texas Ranger Darren Matthews uit Chicago wordt verzocht de moorden in Lark te onderzoeken. Een man met problemen. Hij is geschorst, heeft huwelijksproblemen, is alcoholist en ondervindt alleen maar tegenwerking omdat de plaatselijke politie en de bevolking niet zitten te wachten op een buitenstaander.

Het onderzoek van Darren Matthews begint in de twee plaatselijke kroegen, ingeklemd tussen Highway 59 en de bayou: Geneva Sweet's Sweets, een eetcafé waar allen zwarte mensen komen en Jeff's Juice House, een verzamelplaats voor rednecks en leden van de gewelddadige, racistische bende Aryan Brothehood of Texas. Om lid te worden van deze gang moet je eerst een "neger" hebben vermoord. De twee kroegen staan symbool voor de onderlinge haat tussen zwart en wit, zelfs in de muziek die er te horen is. De zwarte blues versus de witte country. Attica Locke voert de blues van John Lee Hooker, Johnnie Taylor, Lightnin Hopkins en vele anderen, niet alleen op als sfeerbepalend element, maar maakt die in haar boek zelfs tot leidende verhaallijn.

De sfeer in Bluebird, Bluebird is er een van constant broeierige vijandigheid. Elke pagina is een aanklacht tegen de schrijnende ongelijkheid tussen zwart en wit. Een los overhemd en een slobberbroek zijn in dit gedeelte van Texas genoeg om door de politie opgepakt te worden. Texas Ranger Darren is zijn geloof in het Witte Huis volledig kwijt. Hij vindt dat Amerika zich in het kielzog van Obama heeft verraden.

Bluebird, Bluebird is niet alleen een meesterlijke thriller, het is ook een aangrijpend zuidelijk familiedrama waarin de levens van mensen die elkaar haten nauw met elkaar verweven zijn. Een tijdsdocument waarin aangetoond wordt dat racisme ook in deze tijd nog steeds aan de orde van de dag is. Het is tevens een liefdesroman en een boek waarin een oprecht gemotiveerde Texas Ranger de wereld wil laten zien dat zelfs In Texas het recht kan zegevieren.

Voor Bluebird, Bluebird won Attica Locke in 2018 zowel de Edgar Award als de Anthony Award for Best Novel. Ze schrijft tal van scenario's voor films en tv-series en alle grote filmmaatschappijen staan bij haar op de stoep om haar in te palmen. Geen wonder. Attica Locke schrijft uitermate beeldend. Bluebird, Bluebird is een film op papier. Dat het verfilmd zal worden, is dan ook een kwestie van tijd.