Sfeervol, humoristisch dorpsbeeld

Stanišić (1978) werd geboren in voormalig Joegoslavië. Op zijn veertiende vluchtte hij samen met zijn ouders en kwam in Duitsland te wonen. En daar heeft hij zijn ogen en oren goed de kost gegeven voor zijn tweede boek Nacht voor het feest, naar het Nederlands vertaald door Annemarie Vlaming.

In de roman zet hij een klein Duits dorpje neer. Zoals de titel al verraadt laat de verteller ons in de nacht vóór het jaarlijkse dorpsfeest kennismaken met de bewoners van het dorp. Op uiterst humoristische wijze. In korte stukjes - van soms maar twee regels - wordt een mooi beeld geschetst waarin je de kostgangers echt voor je ziet en meeleeft met hun beslommeringen. Het is sfeervol, soms dromerig, misschien omdat je alles voor je ziet in het donker. Meneer Schramm met zijn pistool "in wiens huishouden zich gemiddeld meer redenen tegen het leven dan tegen het roken bevinden", de astmatische Anna op haar hardloopschoenen, Ditzsche met zijn raskippen, de mannen die drinken in Ulli’s garage en mevrouw Kranz die nog een nachtelijk schilderij moet maken voor het feest van morgen.
Zelfs de moervos in het bos komt aan bod. Zij bestudeert de dorpsbewoners van gepaste afstand zoals Stanišić dat misschien zelf wel heeft gedaan in zijn nieuwe vaderland. Haar jacht wordt geloofwaardig en aandoenlijk neergezet.

De verteller hanteert een we-vorm die de lezer het idee geeft dat hij echt de mentaliteit van de dorpsbewoners meekrijgt. Zo van: zo doen wij dat hier. In één hoofdstuk is er verrassend genoeg opeens sprake van een ik-vorm. Dan weet je dus wie het vertelt.

De meeste hoofdstukken lezen lekker weg. Met een fijne staccato stijl en bovendien subliem vertaald. Het leest alsof het origineel in het Nederlands is geschreven. Soms is het echter een nadeel dat de stukjes zo kort zijn. Gaat het net over een favoriet personage, is het alweer afgelopen. Extra jammer als het stukje gevolgd wordt door een passage over gebeurtenissen in het dorp uit de zeventiende eeuw. Die passages zijn namelijk geschreven in een bijbehorende (fictieve) zeventiende eeuwse spelling. Wat rammend irritant leest. De verleiding ze over te slaan is groot. De grafische grapjes met af en toe een gek lettertype of een handgeschreven fragment zijn wel weer leuk.

Toch duurt het verhaal uiteindelijk te lang. Het boek moet het niet hebben van het plot, er zijn geen spannende ontwikkelingen. Het zijn meer slices of life en dat houdt de aandacht niet zó lang vast.

Achterin het boek bedankt Stanišić de inwoners van verschillende dorpen. Maar of het nu allemaal echt gebeurd is? Maakt niet uit. Gewoon genieten van de verhalen, de scherpe dialogen en vooral de humor.