Wees baas over het enige hart

Hartschade, letterlijk en figuurlijk.
Hoe bepalend is een warme, omarmende jeugd? Hoe bepalend zijn ervaringen uit een jeugd voor een volgende generatie? Hoe bepalend is een oorlog voor generaties daarna? En waar dit boek zeker over gaat: hoe belangrijk is werkelijk luisteren en maatwerk leveren in de zorg? Is de patiënt een ding of een mens met gevoel, eigen gedachten, een wil ?

Hartschade is een indrukwekkend, vlot lezend, autobiografisch verhaal dat binnenkomt en de lezer achterlaat met veel gedachten.

Vanuit een niet chronologisch prettig vertelperspectief wordt veel van het levensverhaal van Hella de Jonge aan de lezer bekend gemaakt. Dit is nodig. Een oproep aan de medici om signalen op te pakken met betrekking tot hartproblemen bij vrouwen. Het is al een kwart eeuw bekend in de medische wereld dat hartklachten bij vrouwen zich anders uiten dan bij mannen, maar moet nog steeds doordringen.

De auteur ontsnapt ternauwernood aan de dood juist tijdens een fietstest die zij nota bene zelf moest aanvragen door een communicatiefoutje van het ziekenhuis. Er wordt een tocht beschreven langs diverse artsen totdat er één wel luistert, een gastro-enteroloog die de klachten diagnosticeert als hartproblemen. Tot verbazing zijn er ook plots stents geplaatst zonder dat het thuisfront wordt ingelicht – ‘Ik was een object geworden.’ Het is bijzonder hoe De Jonge de regie krijgt en met name neemt over medicatie, welke artsen wel of niet een tweede bezoek krijgen en haar leven leeft zo zij dat graag wil.

De keuzes die ze maakt zijn niet zonder reden. Vertrouwen speelt een grote rol in het verhaal. Het ontbreken van vertrouwen ligt in de basis, haar jeugd. Het leren vertrouwen in relaties lukte beetje bij beetje toen ze haar man leerde kennen. In haar jeugd mocht ze geen emoties tonen. Ze was altijd lastig: ‘Er zijn, maar er niet mogen zijn.’ Haar joodse ouders hadden veel erger meegemaakt werd gezegd. De relatie met haar inmiddels hoogbejaarde vader is nog steeds moeizaam. Ze blijft hem bezoeken en bellen in de hoop dat ‘de liefde zou zegevieren’ en er erkenning komt voor haar als schrijver. Haar moeder Eva die ook hartpatiënt was, leeft niet meer. De Jonge moet altijd horen dat Eva wel vijf bypasses had en dat was veel erger. Eva haar moeder is in de oorlog omgekomen en ‘had altijd heimwee naar haar moeder’. Het missen van een warme gezinssituatie van toen en de gebruikelijke ouder-kind relatie heeft ook gevolgen voor de onderlinge verstandhoudingen tussen de kinderen Asser. En er is meer te vertellen. Op de omslag geen hart. Wel een knuffelkonijn: een oogoperatie, een kind en alleen zijn.

Het wantrouwen in de medici daarentegen komt ook voort uit schrijnende verliezen. Een zoontje is als baby overleden, waarschijnlijk ook hartproblematiek. Kleindochter ‘poppelientje’ waarvan ze een ‘piepklein rood kusje’ kreeg, is op 7-jarige leeftijd overleden. De intieme, ontroerende gesprekken tussen De Jonge en haar dochter zijn integer verteld. Hoeveel kan er in een mensenleven gebeuren?

Vele opvallende zinnen komt de lezer tegen: ‘Ze maken een ander mens van je in de zorg’, ‘Nu heeft u even niets meer te zeggen’, ‘U heeft maar één hart werd opeens van een cliché een dreigende realiteit’ of zo mooi: ‘Je hoeft niet bang te zijn, ik blijf bij je.’

Dit openhartige verhaal dat als een goederentrein voorbij dendert in je gedachten, aan je gevoel, je zintuigen op scherp stelt en je hart bezeert is een oproep van een sterke vrouw die noodgedwongen ten strijde is getrokken tegen de medische wereld. Sinds enige tijd is zij ambassadrice voor stichting Hart voor vrouwen.
Laat je niet zomaar naar huis sturen: volg je gevoel, wees alert, sta op. Wees baas over eigen hart. Lees het boek. Aanrader.