In het kader van mijn vakantiereis door de streekromans van Nederland viel mijn keuze op het boek van Cor Bruijn, Sil de Strandjutter. Het boek is een oude klassieker, een verhaal wat in de loop der tijd ook verfilmd is voor een t.v.-serie. Het speelt zich af op Terschelling (Skilge) aan het einde van de 19e eeuw, dus rond 1890, een tijd dat er met storm nogal eens een (hout) schip verging en de lading op het strand terecht kwam. Veel mensen op de Waddeneilanden waren naast hun dagelijks bestaan ook jutters, zij zochten met storm het strand af, maar als er een schip in nood was en zij konden de bemanning een helpende hand toesteken, werd dat zeker niet nagelaten, vaak met risico voor eigen leven. 

Sil Droeviger is boer in het Oostelijke deel van Terschelling, en heeft twee zoons, de feintjes (jongens) Wietse en Jelle. Zoals wel vaker gebeurde, wordt er in het holst van de nacht op het raam geklopt: een mietbrenger, een schip in nood, mogelijk spoelt er van alles aan. De race begint en het juttersspel wordt gespeeld, want in feite is alles wat op het strand aan spoelt, van de rederij dan wel voor de verzekeringsmaatschappij; maar wie controleert wat er wordt gevonden? En wie is er het eerste op het strand? In die bewuste nacht weet Sil een reddingssloep te bereiken en daaruit een jong kind te redden, een “famke” (meisje) van een jaar of 3, en omdat niet is te achterhalen wie die vrouw en het kind is, besluit Sil dit meisje op te nemen in zijn gezin en samen met zijn vrouw Jaakje op te voeden als hun eigen dochter. Zij noemen haar Lobke. De tijd verstrijkt, stormen komen en stormen gaan, een enkele keer spoelen er duurzame spullen aan, maar vaker is het brandhout, er komen feestdagen en een enkele keer worden er arrentochten gereden, en de kinderen Droeviger worden groter, ouder en wijzer, soms te wijs naar Ta (vader) Sil zijn smaak. Hij probeert met harde hand de teugels in zijn handen te houden, maar het lukt hem steeds minder. De oudste is een zachtaardige jongen en wil graag naar zee, de jongste is een flierefluiter en vermaakt zich steeds beter met alle famkes op het eiland. En Lobke is een pientere jongedame die precies weet hoe ze met Ta moet omgaan, maar ook met de feintjes die achter haar aan zitten. 

Het boek volgt één lang verhaal en is verdeeld in op elkaar volgende hoofdstukken. We leren de personages goed kennen, we leren ook hoe het leven rond die tijd op Terschelling (Skilge) er voor stond: hard werken op de boerderij, en om de armoede te bestrijden allerhande neventaken, zoals wier drogen. De famkes worden al snel van school gehouden om thuis in het huishouden mee te werken, en ook de feinten (jongens) gaan meestal niet verder leren maar worden volwaardige hulpen op de boerderij en later bij het jutten of het redden van zeelui en natuurlijk de boerderij over moeten nemen. Ook is het een hechte gemeenschap, waar ze elkaar helpen, tot steun zijn en zo af en toe samen tijdens een feest plezier hebben met dansen, of elkaar bijstaan bij verlies.

Het boek leest plezierig weg, ook al zijn er bepaalde streekwoorden gebruikt, bijv : Ta = vader, Mim = moeder, en heeft soms een bloemrijke beschrijving:
Dan moet Wietse vertellen, honderd-uit vraagt Sil hem. Voor het eerst sinds die noodlottige februari-dag treedt de vreugde weer door de zware deur van zijn hart naar binnen, al is het dan nog in een mantel van zorg en bekommernis.
Verder staan er in mijn uitgave (1995 E-book) mooie sfeertekeningen bij het verhaal, getekend door Anton Pieck.

Kortom, ook al ben ik nog nooit in real life op Terschelling geweest, het boek heeft mij een aardige indruk gegeven over het leven aldaar in die tijd, een leven in het teken van strand, zee en storm. En dat het jutten nog steeds gebeurt, denk dan aan het overboord slaan van al die containers begin dit jaar... 

Al met al een mooi, leerzaam verhaal, 4 sterren… 

Uitgeverij G.F.Nijkerk Callenbach B.V.
1e uitgave 1940
ISBN 90 266 2633 9 

Over de schrijver:
Cor Bruijn (1883-1978) was de oudste van tien kinderen. Hij werd onderwijzer en hoofd van een school. In 1942 moest hij vanwege zijn gezondheid vervroegd met pensioen. Daarna wijdde hij zich volledig aan het schrijven van boeken, eerst voor kinderen maar later ook voor volwassenen. Zijn bekendste boek, Sil de strandjutter, werd vertaald in zeven talen en bewerkt tot een televisieserie.