Liefde, leven en lijden

Het verhaal van David Foenkinos begint op het kerkhof waar de jonge Charlotte Salomon zich aan het graf bevindt van haar tante, ook Charlotte genaamd. Wat het kleine meisje dan nog niet weet, is dat de dood haar de rest van haar leven zal blijven achtervolgen.

Charlotte groeit op in een welvarend joods gezin in Berlijn. Als ze negen jaar oud is, overlijdt haar moeder. Lange tijd wacht het meisje tevergeefs op een brief van haar uit de hemel. Vader Albert hertrouwt met de beroemde zangeres Paula Lindberg. Het is Paula die de schilderkunst en zangpedagoog Alfred op Charlottes pad brengt. Beide zullen de liefde van haar leven worden.

Wanneer het in Duitsland (in 1939) niet meer veilig is, vinden Paula en Albert het beter dat Charlotte naar haar grootouders in Frankrijk vertrekt. Als haar grootmoeder overlijdt, onthult haar opa een groot familiegeheim: haar tante, moeder, oma en vele andere familieleden hebben zichzelf van het leven beroofd. Na deze boodschap stort Charlotte zich op haar werk en schildert ze haar complete levensverhaal.  Het schilderen is een goede afleiding en therapie voor Charlotte. Ze beleeft haar hele jeugd opnieuw. Om in deze roerige tijd haar schilderijen veilig te kunnen stellen geeft ze haar levenswerk Leven? Of Theater? af aan haar behandelend arts, dokter Moridis.

Auschwitz maakt een einde aan Charlottes liefde, leven en lijden, maar dankzij haar schilderijen leeft ze nog altijd voort. Na de oorlog overhandigt Moridis Charlottes levenswerk aan Paula en Albert. Zij schenken het in 1971 aan het Joods Historisch Museum in Amsterdam.

Van vrijdag 20 oktober 2017 tot en met zondag 25 maart 2018 is er in het Joods Historisch Museum in Amsterdam een tentoonstelling van het werk van Charlotte Salomon te zien. Ruim achthonderd schilderijen zijn er te bewonderen, ook worden er diverse activiteiten georganiseerd zoals:  rondleidingen, lezingen en schilderworkshops. Zie de site van het museum https://jck.nl/. Voor middelbare scholen zijn er voor de vakken Duits, Frans, geschiedenis en beeldende vorming diverse (gratis) digitale lessen over Charlotte Salomon beschikbaar, https://jck.nl/nl/page/digitale-projecten.

Het boek is overigens een prima boek voor ‘De lijst’. Mijn dochter zit in de vierde van het vmbo-T en moest voor Nederlands een biografie lezen. Ze koos voor Charlotte. Het boek bevat veel interessant thema’s zoals: familie, liefde, verlies, oorlog, zelfdoding, kunst, depressiviteit en een klein beetje #MeToo. Bijzonder aan het boek is dat het hele verhaal uit korte zinnen bestaat. Ook zijn alle pagina’s opgedeeld in kleine stukjes tekst, zien de bladzijden er overzichtelijk uit en bestaat het boek uit veel korte hoofdstukjes. Op de buitenlandse (plaats)namen na bevat het boek weinig moeilijke woorden. Ik zou zeggen: Cossee geeft het boek een prettiger lettertype en je hebt een Dyslexie-vriendelijk boek voor ‘De lijst’! 

De tentoonsteling.