Een prachtige geschiedenisles

Op zondag 2 april werd in de Oude Jeroenskerk van Noordwijk de muzikale voorstelling Het koffertje van Ida Vos gespeeld. Samen met zijn Shtetle Band Amsterdam vertelde violist Bert Vos het verhaal van zijn moeder, de schrijfster Ida Vos.

De Joodse Ida moest tijdens de Tweede Wereldoorlog onderduiken. Samen met haar zusje woonde ze enkele jaren bij onbekende mensen in huis. Na de oorlog bleek dat veel van hun familieleden het niet overleefd hadden. Eenmaal terug op school moest Ida van haar meester een opstel over de oorlog schrijven. Ze kon het niet. De angst en het verdriet waren nog te vers. Ze beloofde de meester haar verhaal op papier te zetten als ze er aan toe was. In 1981 verscheen haar eerste jeugdboek Wie niet weg is wordt gezien. Vanzelfsprekend ging Ida bij haar oude meester op bezoek om hem te laten zien dat ze zich aan haar belofte had gehouden.

Het bleef niet bij dit ene kinderboek, Ida schreef er wel vijf over de oorlog. Ook ging ze bij scholen op bezoek om over de oorlog te vertellen. Vlak voor haar overlijden (in 2006) gaf ze haar zoon Bert een koffertje met persoonlijke spulletjes uit haar oorlogstijd. Bert kreeg de taak dit bijzondere werk van zijn moeder voort te zetten.

De voorstelling, die inmiddels al 118 keer is gespeeld, neemt je mee terug in de tijd. Het is 1943 en de zusjes Rachel en Esther krijgen van hun ouders te horen dat het voor Joden niet mee veilig is in ons land. De meisjes moeten afscheid nemen van hun ouders, want de volgende dag zullen ze zonder hen onder moeten duiken. Terwijl de bandleden stukjes voorlazen uit het boek Wie niet weg is wordt gezien werd er op een groot scherm foto’s uit de oorlog getoond. De klezmermuziek, die ze tussen het voorlezen door speelden, bracht de luisteraars in een toepasselijke stemming. Zo speelden ze prachtige treurige muziek, maar ook heel vrolijke deuntjes. Bert vertelde onder andere een verhaal van een Joodse bruiloft. Hierna nodigde zowel Bert als de muziek het publiek uit om een bruiloftsdansje te maken. Slechts één bezoekster durfde het aan om tussen de kerkstoelen rond te zwieren. Het is duidelijk dat de Shtetl Band beslist nog eens terug moet komen om ons allemaal aan het dansen te krijgen! In tegenstelling tot een heleboel landen in de wereld is het bij ons vrede, laten we daarom vrolijk zijn en dansen!

Het publiek werd op een bijzonder wijze bij het verhaal betrokken. Accordeoniste Erica Roozendaal vertelde dat de zusjes Rachel en Esther in hun onderduikperiode heel stil moesten zijn. Maar hoe stil is stil eigenlijk? Om dit duidelijk te maken las ze vier onderduikgedichten van Ida Vos voor. Na afloop moest iedereen de woorden op zich in laten werken. En ja, daar werd je stil van. Heel stil.

Een ander bijzonder moment uit de voorstelling was dat Bert aan het publiek vroeg of iemand de bekende gele Jodenster op zijn of haar trui zou willen spelden. Ook nu weer werd het stil. Ondanks de lentezon kregen we het er zelfs koud van. Niemand in de kerk durfde het aan. Een ster op je trui? Dat wil je toch niet? De oorlog kwam nu wel heel dichtbij.

Het was jammer dat de kerk niet vol met kinderen zat. Natuurlijk zat het weer niet mee. Met dit prachtige weer ga je als Noordwijker lekker naar het strand of een bloembollentochtje fietsen. Maar nu 4 en 5 mei er aankomen en de Tweede Wereldoorlog op het lesprogramma staat zou deze mooie voorstelling eigenlijk in de nieuwsbrieven van alle basisscholen moeten worden aangekondigd. Nu hebben heel veel kinderen uit groep 6, 7 en 8 deze prachtige geschiedenisles van Bert, Iefke en Erica gemist.

Meer informatie: http://verteltheater.nl/vertellers/bert-vos-en-shtetl-band-amsterdam/