Het Kindertransport- Fedor de Beer
Ik heet Johanna, maar ik ben Rachel
Het Kindertransport Kamp Vught was één van de drie Nederlandse concentratiekampen. Op 5 juni 1943 maakten de leiding van het kamp bekend dat alle kinderen naar een kinderkamp gebracht zouden worden. Op 6 juni verlieten alle baby’s, peuters en kleuters met hun moeders het kamp, de dag erna vertrokken de oudere kinderen. In plaats van een kinderkamp belandden de kinderen in doorgangskamp Westerbork om van daaruit gedeporteerd te worden naar vernietigingskamp Sobibor. Hier werden zij bij aankomst direct naar de gaskamer gebracht….
Het boek van Fedor de Beer Na de dood van oma Johanna (oma Vliegmachien) erft kleindochter Marit een medaillon. In het medaillon staat de geboortedatum van oma, maar ook nog iets anders, vreemde tekens. Het blijkt Hebreeuws te zijn. Dit roept vele vragen op bij Marit. Maar bij wie kan Marit terecht met deze vragen? Niet bij haar moeder, die is er nooit. Zij reist de hele wereld over om vioolconcerten te geven. Ze is net zo vaak op reis als haar oma Vliegmachien. Met hulp van haar overgroot oma Hendrikje en enkele geesten komt Marit er achter waarom haar oma zo vaak afwezig was. Marit en haar overgroot oma besluiten ook op reis te gaan, naar Vught en zelfs naar Israël.
Onvervulde wensen De 1269 kinderen van het Kindertransport kregen geen kans op een toekomst. Hun dromen voor later werden door de Duitsers ruw uiteen gespat. Oma Vliegmachien heeft de hartewensen van al deze kinderen opgeschreven en ze zelf één voor één vervuld. Na haar plotselinge overlijden blijft er nog één wens over. Aan haar kleindochter Marit de taak om die te vervullen.
Geesten uit het verleden Eerlijk gezegd was ik een beetje huiverig toen ik las dat de geesten van de kinderen uit het Kindertransport een rol speelden in dit boek. Moest dat nou? Was dit wel respectvol tegen over al deze omgekomen kinderen? Gelukkig ging de Beer hier heel mooi mee om. Immers heel veel mensen die een oorlog overleefd hebben worden nog dagelijks achtervolgd door beelden en herinneringen (de geesten) uit het verleden. Oma Hendrikje en Marit geven hun geesten een plekje waar zij kunnen rusten. Wat zou het fijn zij als alle getraumatiseerde oorlogsslachtoffers dit ook zouden kunnen doen.
De ereboom Moeder Eva en dochter Marit planten in Yad Vashem een ereboom voor overgroot oma Hendrikje. Omdat oma Hendrikje, de Joodse baby Rachel (oma Vliegmachien) gered heeft van het Kindertransport. Ook leggen zij 1269 kiezeltjes om de boom, voor elk kind één. En wat er dan gebeurd…. Zo mooi! Ik wil het niet verklappen maar mijn twijfels, over respect, zijn hierdoor helemaal verdwenen! Helaas heeft zowel oma Hendrikje als oma Vliegmachien nooit bestaan en zijn er geen kinderen uit het Kindertransport gered. Maar door het prachtige verhaal van Fedor de Beer blijven de herinneringen aan hen voortleven.
Thea Beckmanprijs De Thea Beckmanprijs is de prijs voor het beste historische jeugdboek van de afgelopen twee jaar. In een even jaar wordt de prijs uitgereikt aan een boek voor lezers onder de twaalf jaar en in een oneven jaar aan een boek voor twaalf plussers. In mei heeft de jury twaalf boeken geselecteerd die voor de prijs in aanmerking komen. Uit deze lijst is nu een shortlist van vijf boeken samengesteld.
- Fedor de Beer- Het Kindertransport
- Wim Bos- De bende van Lijp Kot
- Martha Hesen- Biezel
- Anneriek van Heugten- Mijn moeder is gen heks
- Selma Noort- De zee kwam door de brievenbus O
Kinderboekenweek Het boek sluit goed aan bij het thema van de Kinderboekenweek 2016 ‘Voor altijd jong’! Opa’s en oma’s staan deze Kinderboekenweek centraal. Want wat heeft Marit een bijzondere oma en overgroot oma. Van deze twee oude dames kunnen kinderen nog heel veel leren!
Jury van de Thea Beckmanprijs, ik denk dat jullie oma Hendrikje een heel groot plezier doen als Het kindertransport op 17 september in de prijzen valt!
De boekpresentatie in Nationaal Monument kamp Vught, 8 juni 2014.
Foto's: Het kindermonument in Nationaal Monument Kamp Vught en een collage over het boek.
