Kamp Vught

Vught 1939: De vrienden Lex, Simon, Peter en Roos trekken veel met elkaar op. Ze gaan gezamenlijk op de fiets naar school en na schooltijd zijn ze vaak bij hun hut in het bos te vinden. Er komen de laatste tijd wel wat barstjes in hun zorgeloze bestaan. Sinds enige tijd wonen de oom en tante van Roos en Simon bij hen in omdat het in Duitsland voor Joden niet meer veilig is. Ook Lex zit met een groot probleem: zijn ouders zijn lid geworden van de NSB. Wat schaamt hij zich hiervoor.

Vught 1940: Wanneer de Duitsers in mei ons land binnen vallen verandert er veel voor de vrienden. De vader van Lex wordt zelfs voorzitter van de plaatselijke NSB. De Joodse Roos en Simon krijgen te maken met allerlei vervelende maatregelen. Zo moeten ze een ster op hun kleding dragen en zijn ze niet langer meer welkom op school, het zwembad en de bibliotheek. Wanneer de vrienden naar hun hut fietsen zien ze dat er in het bos een groot kamp gebouwd wordt.  Op 11 april moet Noord-Brabant Joden-vrij zijn. Omdat de familie van Simon en Roos zich niet vrijwillig meldt, wordt het gezin thuis opgehaald. Wanneer Peter en Lex naar het huis van hun vrienden fietsen zien ze Roos, met een koffertje in haar hand, het huis verlaten. Maar waar is Simon? Is hij gevlucht? Heeft hij zich verstopt in hun hut? Zit hij ergens onder gedoken?

Het boek is geschikt voor kinderen van groep 7 en 8. Het boek is goed te gebruiken bij de geschiedenislessen over de Tweede Wereldoorlog. De leerkracht zou enkele passages of hoofdstukken voor kunnen lezen en hierover in discussie kunnen gaan met de klas. Er staan ook enkele interessante krantenknipsel, brieven en radioberichten afgedrukt in het boek, die de moeite waard zijn om met de kinderen op het digibord te bekijken. Op 6 en 7 juni 1944 vonden er Kindertransporten van kamp Vught naar Westerbork plaats. Roos vertrok met het transport van 7 juni. Het is ook mooi om op 6 en 7 juni als dagopening een stuk uit het boek voor te lezen. Enkele thema’s van het boek zijn: vriendschap, oorlog, familie, moed en goed en kwaad. Vooral dit laatste thema speelt een belangrijke rol. Want was is niet altijd duidelijk wie er goed of slecht was. Zo was de NSB-vader van Lex een slecht en de verzetsvader van Peter goed. Maar hoe zat dat dan met de moeder van Lex? Ze had vreselijk veel spijt van haar keuze. En waren alle Duitsers slecht? Ook de jongen die het koffertje van Roos terugbracht? Veel mensen vonden Lex ook slecht. De jongen kreeg zelfs op straat een keertje een pak slaag. Maar het was toch een heel goede jongen?

Het boek maakt deel uit van het project Vergeten oorlog. Deze boekenserie van uitgeverij Leopold bestaat uit verhalen over gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog die niet zo bekend zijn. Het symbool van het project is een oude koffer. Tijdens de oorlog pakten veel mensen hun koffer om te vluchten of om naar een kamp te gaan. Ook Roos nam haar koffertje mee toe ze naar kamp Vught ging. In juni 1943 gaf een Duitse soldaat haar koffertje aan Lex. Veel zat er niet meer in, alleen haar dagboek.

5 juni 194: Ik ben niet alleen Jodin, ik ben ook een kind. En die combinatie zorgt ervoor dat ik morgen of overmorgen naar een speciaal kinderkamp ga. Zeggen de Duitsers. Maar waarom is iedereen dan zo bang en in de war volgens Margriet gaan we naar Westerbork. Wat er daarna gebeurt weet ze ook niet. In ieder geval wil ze het niet zeggen. Nu moet ik mijn spullen pakken. Het bangste ben ik dat vreemden mijn dagboek vinden. Niemand hoeft te weten wat ik daarin geschreven heb. Alleen Lex. Daarom heb ik Gunter gevraagd mijn koffer met het dagboek te bezorgen bij familie van Grinsven. Die zorgen wel dat Lex het krijgt. Hij gaat het dus lezen. IK WAARSCHUW JE, LIEVE LEX, ALS IK TERUGKOM GA IK MET JE TROUWEN………

De boeken van het project De vergeten oorlog lijken allemaal, na 70 jaar, opgedoken te zijn uit een oude koffer. Eigenlijk is het ook wel een beetje zo. Veel ouderen hebben nooit durven of kunnen praten over wat hen in de oorlog overkomen is. Ze stopten hun nare herinneringen heel diep weg. Het zou mooi zijn als kinderen eens met hun overgrootouders, oude buren of mensen in het bejaardenhuis in gesprek gaan over de oorlog. Nu kan het nog, het zal niet lang meer duren en dan is er niemand meer over die het ons vertellen kan….https://www.leopold.nl/thema/vergeten-oorlog/ 

Activiteit   

• Benodigdheden: 1 stevig bruin vel A4-papier, restjes gekleurd papier, stiften, lijm, schaar, pen, papier en een lint.                             
• Vouw het bruine papier dubbel en knip de hoeken bij zodat ze een beetje rond worden.
• Maak er met knip, plak en tekenwerk een ouderwetse koffer van.
• Ga bij een oude dame of heer op bezoek en schrijf een herinnering op.
• Typ dit verhaal uit en plak het in de binnenkant van de koffer.
• Hang een kaartje aan de koffer met hierop de naam van de persoon die je gesproken hebt.
• Misschien kunnen de koffertjes, rond Bevrijdingsdag, op school tentoon worden gesteld voor belangstellenden (leerlingen van school en ouders).

De tekst uit ons koffertje 

Lodewijk Coltof De 92 jarige Willem Passchier, was een buurjongen van Lodewijk Coltof. Hij herinnert zich de jongen nog goed. Lodewijk woonde met zijn ouders en zus op Oude zeeweg 56. Het gezin runde pension Panorama. De jongens trokken niet veel met elkaar op, daar was het leeftijdsverschil van zes jaar te groot voor. Tijdens de oorlog zijn ze eens samen met de tram naar Leiden gereisd. Omdat Lodewijk door de gele ster op zijn jas herkenbaar was als Jood, werden de jongens in Leiden door de Landwacht staande gehouden. Beide jongens kregen een flink pak slaag. Ondanks dat je s ’avonds de straat niet op mocht ging hij af en toe stiekem bij de Coltofs op bezoek. Vader Passchier was doodgraver en woonde met zijn gezin naast de Algemene begraafplaats. Willem Passchier sloop soms ‘s avonds via de begraafplaats naar het pension van de Coltofs. Vader Coltof leerde de jongens bridgen; een spel wat Passchier nog wekelijks speelt.

Op 21 juli 1942 trouwde Lodewijks zus Rie met Samuel Kahn. Het stel hoopte dat ze, bij een eventuele oproep, als getrouwd stel bij elkaar zouden mogen blijven. De oproep kwam vrij snel. Gek genoeg was de ietwat brutale Lodewijk niet bang om zich te melden. Van een concentratiekamp had niemand nog weet in die tijd. De jongen vertelde dat ze naar een werkkamp zouden gaan. Passchier is die bewuste dag nog met het gezin meegelopen naar de tram en heeft hen uitgezwaaid. Hij heeft nooit meer wat van hen gehoord. Lodewijk is op 30 september 1942, op 22 jarige leeftijd, in Auschwitz overleden.