Een portret van Rose-Marjan Hartog

Toen mijn tante onlangs haar 89ste verjaardag vierde, kreeg ze van haar jongste nicht, Coosje Verkerk, het boekje Rose-Marjannetje. De jarige was zeer verrast toen ze de naam van Coosje op het boek zag staan. Als enthousiast lezer is het natuurlijk heel erg leuk om een schrijfster in de familie te hebben!

Het is een vrij nieuw verschijnsel in boekenland: de herinneringsboeken. Ook Rose-Marjan Hartog vond het mooi om haar levensverhaal aan haar kinderen en kleinkinderen na te laten. Haar goede vriendin Coosje bood aan om dit verhaal op papier te zetten. Het is een prachtig boekje vol herinneringen geworden: met dierbare, bijzondere, fijne, belangrijke, maar ook enkele hele nare gebeurtenissen.

In 1926 wordt het gezin Hartog verblijd met een vierde kind, Rose-Marjan. Het gezin is niet echt religieus, ondanks dat beide ouders van Joodse afkomst zijn en grootvader Hartog zelfs hoofd is van de Nederlands-Israëlitische gemeente van Arnhem. Op 13- jarige leeftijd verhuist Rose-Marjan voor de eerste keer naar het buitenland; er zullen in haar leven nog heel wat verhuizingen volgen.  Nadat vader Hartog de Franse tak van Unilever op de rit gekregen heeft, keert het gezin terug naar Nederland. Als Hitler in Duitsland aan de macht komt, worden ze zich bewust van hun Joodse afkomst en maken ze zich grote zorgen. Tot het moment dat ze naar Canada vluchten helpen vader en moeder Hartog bij de opvang van Joods-Duitse vluchtelingkinderen in Den Haag. Bijzonder om te lezen is dat het gezin in Ottawa aanwezig is bij de doop van prinses Margriet. Na de oorlog reist het gezin naar Londen, waar Rose-Marjan zich, net als haar zus, inzet voor het Rode Kruis. Gelukkig breken er nu betere tijden aan voor Rose-Marjan. In 1949 trouwt ze met landbouwkundig student Jan Schokking. Nadat hij is afgestudeerd emigreren ze naar Kenia. Wanneer ook hier een oorlog uitbreekt, keren ze (met inmiddels twee kinderen) terug naar Nederland. Al snel pakken ze opnieuw hun koffers, nu om naar Canada te emigreren. Helaas duurt ook dit avontuur niet lang. Jan blijkt, na enkele jaren huwelijk, een verhouding te hebben. Rose-Marjan keert daarom met haar vier kinderen terug naar huis. Als de kinderen volwassen zijn maakt Rose-Marjan een nieuwe start. Ze besluit in België en later in Frankrijk theologie te gaan studeren. Mooi om te lezen is dat haar Joodse identiteit en geschiedenis een grote rol is blijven spelen in haar dagelijks leven en haar werk als predikant. Aan de Joodse voornamen van enkele kleinkinderen is te zien dat deze identiteit ook bij haar kinderen bewaard gebleven is. Wanneer Rose-Marjan na zes jaar afscheid neemt van haar gemeente emigreert zij opnieuw naar Canada. In 2010 besluit ze definitief terug te keren naar haar geboorteland. Het reizen wordt haar te zwaar. De tijd is aangebroken om de route van haar leven op papier vast te leggen, zodat de (klein)kinderen later een mooi aandenken zullen hebben.

Foto’s:

Een portret van de 17 maanden oude Rose-Marjan, gemaakt door de bekende schilder Jan Sluijters.                                                    

De doop van prinses Margriet in Ottawa.