In 2015 wordt Europa overspoeld door Syrische vluchtelingen. Na de aanslagen in Parijs en Brussel ontstaat er een angst voor vluchtelingen die een terroristische aanslag willen plegen. De Amerikaanse schrijfster Katherine Marsh woont ten tijden van deze gebeurtenissen in Brussel en besluit haar persoonlijke ervaringen te verwerken in een jeugdboek. Dat is Niemandsjongen geworden.

Door Sanne en Ilja.

Het verhaal

De 14-jarige Ahmed vlucht samen met zijn vader naar Europa. Tijdens de gevaarlijke overtocht, raken hij en zijn vader elkaar kwijt. Ahmed reist alleen verder en belandt uiteindelijk in België. Daar ontmoet hij de Amerikaanse Max. Max is 13 en heeft ontzettend heimwee naar Amerika. Maar wanneer hij Ahmed leert kennen, krijgt zijn leven in Brussel een doel. Max besluit om Ahmed te helpen en zo ontstaat er een bijzondere vriendschap.

Vriendschap

Vriendschap is een belangrijk thema in het boek. Max en Ahmed leren elkaar op een bijzondere manier kennen. Zonder al te veel te verklappen: het was heel logisch geweest wanneer Max in paniek was geraakt en Ahmed had verraden. Toch voelt Max instinctief aan dat Ahmed weliswaar vluchteling én illegaal is, maar ook nog maar een jongen is. Een jongen die niet veel anders is dan Max zelf. Max besluit Ahmed te helpen, in plaats van te verraden. De vriendschap die tussen de jongens ontstaat is hartverwarmend en, zonder te twijfelen aan elkaars bedoelingen, leunen ze al snel op elkaar. Ahmed heeft niet alleen de hulp van Max nodig, Max leert ook veel van Ahmed. Om Ahmed te helpen, zal hij zelf bepaalde angsten moeten overwinnen en een taalbarrière moeten overbruggen. Bovendien kan Max zijn eigen zorgen relativeren en bespreekbaar maken met Ahmed, Max kan dit namelijk bij niemand anders kwijt. Zo zie je maar dat vriendschap iets is dat van twee kanten komt. Maar ook dat je met vriendschap een heleboel kunt overwinnen. In tijden van angst, verdriet en oorlog is vriendschap ontzettend waardevol.

Vluchten

Naast vrienschap is vluchten voor de oorlog en veiligheid een ander thema dat sterk aan bod komt in Niemandsjongen. Ahmed verliest door de oorlog in Syrië bijna zijn hele familie. Alleen Ahmed en zijn vader zijn nog over. Samen vluchten ze voor het geweld naar Europa, maar onderweg verliest Ahmed ook nog eens zijn vader. Marsh laat aan de hand van het verhaal van Ahmed zien welke gevolgen oorlog op een gezin heeft en ze geeft ook inzicht in de vluchtelingenstroom naar Europa en de situatie onderweg en in vluchtelingenkampen. De weerstand tegen vluchtelingen groeit, met name door de terroristische aanslagen, maar door het verhaal van Ahmed te vertellen geeft Marsh begrip en inzicht. Bovendien verweeft Marsh het actuele verhaal met een historisch verhaal. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vluchtten ook duizenden mensen. Katherine Marsh koppelt het verhaal van Ahmed aan het verhaal van de Joodse Ralph, die tijdens de Tweede Wereldoorlog geholpen wordt door Albert Jonnart en waar de straat van Max naar vernoemd is. Door deze twee verhalen in elkaar te verweven, laat Marsh zien dat vluchten voor de oorlog en verraad iets van meerdere tijden is.

Emigratie

Niet alleen als je vlucht voor oorlog is het lastig om opnieuw te beginnen. Ook wanneer je voor bijvoorbeeld werk naar een andere stad of een ander land bent verhuisd, zul je moeten wennen. Misschien dat het verhaal van Ahmed nog wat ver Nederlandse en Vlaamse lezers af staat, maar het wordt al makkelijker om je te verdiepen in deze veranderingen als je leest over Max, die vanuit Amerika naar België is geëmigreerd. Marsh bespreekt aan de hand van de twee jongens de gevolgen en gevoelens die heel normaal zijn bij een verhuizing. Je voelt je eenzaam, je bent alleen en je mist je spullen, gebruiken en vrienden. Tot overmaat van ramp belandt Max in een land waar ze een hele andere taal spreken en waar je het echt niet redt met het Engels. De struggles die Max, maar ook Ahmed heeft, zijn in het boek duidelijk voelbaar.

Stijl

Het verhaal van Max en Ahmed is ontzettend mooi. Marsh heeft veel met vluchtelingen gesproken, om een zo'n waarheidsgetrouw beeld neer te kunnen zetten. Daarnaast heeft Marsh de actualiteit perfect kunnen plaatsen in een fictief boek. Ze vertelt eigenlijk heel filmisch en doordat ze waargebeurde situaties heeft verwerkt in haar boek voelt het niet alleen echt, maar lijkt het ook alsof je er zelf bij bent. Het is daarom zo ontzettend jammer dat er naamversprekingen en typfouten in het boek voorkomen. Er wordt bijvoorbeeld over Max gesproken, terwijl er Ahmed bedoeld wordt. Dit haalt je als lezer uit het verhaal, terwijl het verhaal van Marsh eigenlijk krachtig genoeg is om er in mee te gaan.

De persoonlijke ervaringen van Katherine Marsh maken dit verhaal juist zo goed. Ken jij nog andere boeken die gebaseerd zijn op waargebeurde feiten, die de auteur zelf heeft meegemaakt? Deel ze dan met ons!