Boekbloggersklus

Ongeveer een week geleden heb ik mij aangemeld voor een nieuwe boekbloggersklus, mijn keuze viel op De polderjongen van Heleen Wagemans. Een paar dagen later viel het boek al op de mat en aangezien ik vakantie heb had ik ook tijd om het gelijk te gaan lezen.

Het is een mooi klein boekje van slechts 120 pagina’s dat een groot verhaal vertelt. Het verhaal over drie jonge mensen, Levi, Esther en Sietse, die tijdens de WOII onder moesten duiken, om te kunnen overleven hielden ze zich schuil in werkkampen in de Noordoostpolder.
Het verhaal wordt verteld aan de hand van de herinneringen van personen die de drie onderduikers gekend hebben, elk van deze personen vertelt een stukje van de puzzel, en op het eind komen de afzonderlijke stukjes op een verrassende manier samen.

Recensie

De hoofdpersoon in het boek is David, de zoon van Esther, hij is opgegroeid in Amerika en na de dood van zijn moeder wil hij meer weten over zijn afkomst. Hij reist naar Nederland om zijn enige nog levende familielid, zijn tante Sarah te bezoeken, hopelijk kan zij hem helpen het verhaal te ontrafelen.

Sarah en haar broer Levi groeiden op in een welgesteld Joods uitgeversgezin in Amsterdam. De vakanties brachten ze door in het Friese dorp Joure. Hier leerde Levi Sietse kennen, een boerenjongen, ze raakten bevriend en trokken steeds vaker samen op, vooral toen Sietse in Amsterdam ging studeren. Twee heel verschillende jongens maar die toch ook veel in elkaar herkenden.

“(Sietse:) Ik heb hem wat vaak uit de nesten geholpen. Als kind vielen we beiden uit de toon. Ik was de kunstenaar tussen de boerenzoons. Hij was de komiek tussen de intellectuele Joden. Hij was mijn beste vriend.”

Wanneer het te gevaarlijk wordt voor Joden in Amsterdam vertrekt Levi met Sietse en Esther, een jonge Joodse violiste midden in de nacht met de boot naar Lemmer. Ze worden hierbij geholpen door de muziekdocente van Esther, mevrouw van Dulleman, en haar vriendin Louise die beide deel uitmaken van het kunstenaarsverzet.

Vanuit Lemmer reizen ze door naar de Noordoostpolder waar de broer van Sietse de leiding heeft in een werkkamp. Esther mag zich verstoppen op de woonboot van broer Gysbert, terwijl de jongens aan de slag gaan in het werkkamp. Dit brengt een risico met zich mee voor Levi die totaal ongeschikt is voor het werk en het moeilijk vindt om zich gedeisd te houden.

Het gaat goed tot er een razzia plaatsvindt, ze worden allemaal meegenomen naar een school in Vollenhove. Sietse wordt al snel vrijgelaten, dit in tegenstelling tot Levi. Levi weet tijdens een transport in Meppel te ontsnappen en dit is de laatste keer dat Sietse hem ziet.
Wanneer Esther, de vriendin van Levi, die inmiddels bevallen is van zoontje David, dit hoort reist ze naar Vollenhove om verhaal te halen. Hierbij wordt ook Esther opgepakt en op transport gezet.

Esther weet het kamp nog maar net te overleven en komt een half jaar na de oorlog haar zoontje David ophalen die al die tijd bij de ouders van Gysbert en Sietse op de boerderij in Joure gebleven is. Hierna reist ze naar Amsterdam waar ze afscheid neemt van mevrouw Dulleman voor ze emigreert naar Amerika. Door te emigreren wil Esther een nare periode afsluiten, en vanaf dat moment weigert ze over het verleden te praten en wil ook geen bezoek uit Nederland ontvangen.

Dit maakt dat David met veel vragen zit over zijn herkomst na het overlijden van zijn moeder. Hij hoopt door een bezoek aan Nederland te brengen en te praten met mensen die zijn moeder gekend hebben meer over haar verleden te weten te komen.

Veel meer

Wie denkt dat ik met het schrijven van bovenstaande recensie het hele verhaal al onthult heb, heeft het mis!
Er zit nog veel meer in dit mooie boekje verwerkt, en vergeet hierbij niet mijn opmerking over een verrassend einde....

Onbekend en nieuwsgierig

Dat er in de Noordoostpolder werkkampen zijn geweest was voor mij totaal nieuw, en dus interessant om hier nu over te lezen.
Ik ben ook even gaan googlen naar meer informatie en kwam deze sites tegen: werkkampen, arbeiderskampen en twee youtube-filmpjes: één en twee.

Het kunstenaarsverzet was ook zo'n voor mij onbekend begrip, maar ook hier was informatie over te vinden op het www...
In het artikel wordt zelfs het feit van de gewapende overval op het Amsterdamse bevolkingsregister in de vroegere concertzaal van Artis vermeld, iets wat ook in het boek aan de orde komt.

Feit en fictie

Achter in het boek staat nog een noot van de schrijfster, ze zegt hierin dat het boek tot stand gekomen is met behulp van verhalen van familie in Amsterdam en van collega's in Friesland en de Noordoostpolder. Heleen Wagemans werkte als beleidsadviseur bij verschillende gemeenten waaronder de gemeente Noordoostpolder in Flevoland. Sinds 2012 is zij als docent verbonden aan de Thorbecke academie in Leeuwarden.

De personages zijn echter allemaal fictief, met uitzondering van twee: de dappere kapitein van de Jan van Nieveen (de boot naar Lemmer), Haye Bouwman en Abraham Puls, de gehate NSB'er die de huizen van wegehaalde Joden leegroofde.

Het personage Esther Asscher is dan ook fictief. In het boek overleefd zij de oorlog en begint een nieuw leven in Amerika. Toen de schrijfster een naam wilde adopteren voor het Nationale Holocaust Namenmonument, ontdekte zij dat Esther Asscher echt heeft bestaan. Zij woonde in Amsterdam en werd slechts 11 jaar oud.

Benedictus

Een naam die mij persoonlijk opviel in het boek: Drankenhandel Benedictus uit Joure.
Mijn achternaam en een dorp zo'n 10 km van het dorp waar ik geboren en opgegroeid ben; Heerenveen.
Ik ga er toch van uit dat ook deze naam fictief is en voor zover mij bekend is komt mijn familie ook niet uit Joure....
Maar het is wel een leuke opvallende toevalligheid :-)