Op de cover een gedeelte van het mooie en vooral kleurrijke Casa Battló in Barcelona, een boek over kunst, én het is geschreven door Ildefonso Falcones... veel meer had ik niet nodig om er van overtuigd te raken dat ik dit boek moest gaan lezen. Het leek me een leuk boek om samen met andere lezers te lezen, gelukkig wilden Greet en Gerti met mij mee lezen.

Greet: Toen Hetty de lijst met mogelijke titels voor buddyreads plaatste, heb ik meteen gereageerd op dit boek. Ik had het al eerder gespot, waarschijnlijk toen het net uitkwam. Een bekende naam, een klepper en een cover met schitterende kleuren, dan ben ik al snel verkocht. En een historische roman af en toe moet zeker kunnen. Met Spanje heb ik weinig of niets, al was ik wel een keer met het werk in Malaga en een keertje heel kort in Barcelona, de plaats waar het verhaal zich afspeelt. 

Hetty: Ik ben ooit, alweer een hele tijd geleden, in 2012 was het volgens mij, 5 dagen op vakantie geweest in Barcelona. Destijds hebben we de hele stad doorkruist om alle mooie dingen te bekijken, de Sagrada familia, park Guëll, het voetbalstadion Camp Nou, de berg Montjuïc (met kabelbaan naar boven, lopend door het olympisch dorp en de botanische tuin weer naar beneden), de markthal la Boqueria, de Rambla, de kathedraal Santa maria del Mar en natuurlijk ook Casa Battló. Ik heb genoten van alles wat er te zien was en tijdens het lezen van De schilder van Barcelona waren er voor mij dan ook veel 'oja-momenten'.

'Beweging, in stenen!'

Geschiedenis, architecten en schilders

Greet: Het duurde even voor het boek me te pakken had, in het begin lijkt het wel een geschiedenisles. Daarna wordt het gelukkig een zeer boeiend verhaal, waarin je de hoofdpersonages goed leert kennen. De grote hoeveelheid historische en culturele informatie vallen dan netjes op hun plaats. Al blijven het veel namen die de revue passeren, vooral architecten en schilders. De enige die ik echt ken, is Gaudí. De stukken waarin het bijvoorbeeld gaat over zijn Park Guëll vond ik het leukst, omdat ik dat ook echt ken. De veelzijdige informatie is niet zozeer achtergrond bij het verhaal, ze staat er middenin en eist een grote rol op; daar moet je natuurlijk van houden. 

Hetty: Falcones staat er inmiddels bekend om dat hij met zijn romans een goed tijdsbeeld weet neer te zetten van Spanje in een bepaalde periode, hij doet dit door vele historische feiten in het verhaal te verweven, dat was dan ook wat ik van deze nieuwe historische roman verwachtte... en ik werd niet teleurgesteld.

Met heel veel interesse heb ik de ontwikkeling die Dalmau doormaakt in zijn carrière als mozaiëkschilder en -ontwerper gelezen. Iets wat me in het begin gelijk opviel is dat hij al op 10 jarige leeftijd naar de kunstacademie Llotja ging om het tekenen van bloemen onder de knie te krijgen, zo jong al! Maar ook hoe hij een hele gedegen opleiding in de praktijk krijgt bij Don Manuel, beginnen bij de basis zodat je het hele proces begrijpt. In het boek wordt ook kort uitgelegd hoe die mooie mozaïektegels gemaakt worden, ik zag gelijk al die schitterende mozaïeken weer voor me die ik tijdens een vakantie in Sevilla samen met een vriendin uitgebreid heb staan bewonderen.
Slechts één klein puntje van kritiek, ik geef toe: komende van een 'vakidioot';-) ... tijdens het beschrijven van de werkwijze wordt gezegd dat 'de vrije penseelvoering met de hand geverfd moet worden'...dan gaan bij mij alle haren overeind staan....verven doe je op de kleuterschool! zeggen wij meestal, dit is duidelijk: schilderen!
Wat had ik overigens graag die tentoonstelling met zijn schetsen van straatkinderen bezocht, graag had ik willen ontdekken of hij er echt zo goed in geslaagd is om de ziel van de kinderen op papier te zetten.

Ook werd er veel over de ontwikkeling in de architectuur van de stad verteld, hoe het modernisme in de bouwkunst zijn opmars deed en hoe dit het straatbeeld beïnvloedde. en ja de genoemde namen van kunstenaars en architecten zeiden mij zeker wel wat! 

'Het gaat om de esthetiek. Dat wordt beoogd: schoonheid. Niet het overbrengen van ideeën. Dat was vroeger. Nu jagen we...' De dichter begon druk te gebaren. '... schoonheid na, zelfs in de dood. Dat is het enige wat van belang is: de kunst. L'art pour l'art. Geen instituut, geen land, geen autoriteit en geen gevoel gaat ons ook maar één woord opleggen.'

Was er niet iets soortgelijks aan de hand in de architectuur die zo'n indruk maakte? Soms een ondefinieerbare mengeling van architectonische stijlen, zoals in het eclectisisme van Domènech en Puig; dat was net zoiets als moeilijke, welluidende woorden bij elkaar rapen en samenbrengen, of kleur geven aan de wind, aan een zoen of een glimlach, net zo'n fantasieonderneming als Gaudi's streven om steen beweging mee te geven. De kunst om de kunst.

Hoewel de architectuur en de mozaïek, ondanks de titel, misschien niet het hoofdthema van deze klepper vormen heb ik er wel van genoten en ieder woord en elk geschetst beeld in me opgenomen. Een belangrijker thema was toch wel de strijd van de arbeiders, die in de tijd van Dalmau (verzonnen personage overigens, al zou deze kunstenaar zo maar echt bestaan kunnen hebben) massaal in opstand kwamen tegen de slechte omstandigheden. Door zijn werk lijkt Dalmau vaak tussen de hogere en lagere klasse in te staan, maar hij wordt keer op keer toch hard met zijn neus op het feit gedrukt dat hij maar een 'gewone' arbeider is, niets meer en niets minder.

De strijd van de arbeiders

Greet: De strijd van de arbeiders speelt een grote rol in het verhaal. De eerste jaren van de 20e eeuw waren echt zeer woelige tijden voor Barcelona. Je wordt nog maar eens met je neus op de feiten gedrukt: alles wat we vandaag de dag zo vanzelfsprekend vinden, was dat ooit niet, verre van zelfs. Het contrast tussen de armoede van de lagere klassen en de rijken was gigantisch. De strijd tegen de Kerk als instituut, die mensen het geloof in God wilde opleggen, was echt onvoorstelbaar. Het is prachtig hoe Falcones die strijd in deze historische roman verwerkt heeft. 

Gerti: Het onderwerp van dit boek boeit mij als historisch manifest over de leefsituatie in Barcelona aan het begin van de de jaren 1900 – armoede was er troef voor het grootste deel van de bewoners. Anderzijds en misschien voor mezelf nog wel het interessantste, de zoektocht van 2 jonge mensen om hun weg te vinden en een toekomst op te bouwen in deze ‘onrustige’ wereld.

De personages

Gerti: 

• Dalmau Sala wordt heel knap beschreven met alle emoties die in de loop der jaren de revue passeren. Ik vind het knap beschreven hoe hij de illusie koestert dat hij met zijn tekentalent en het succes dat hij hiermee heeft op professioneel vlak, hoopt om deel te worden van de hogere sociale klassen. Duidelijk een desillusie. Af en toe vind ik dat de wendingen die zijn leven nemen wat ongeloofwaardig overkomen maar niet storend in het geheel.
• Emma blijft vasthouden aan haar overtuigingen ook al veroorzaakt dat een breuk met haar grote liefde Dalmau. De situatie waarin ze gedwongen wordt om te kunnen overleven en het seksuele misbruik door hogere aristocraten doet me denken aan de huidige #Metoo-beweging. Ik stel vast dat er in bepaalde kringen niet veel veranderd is voor sommige vrouwen. Macht en geld hebben blijkbaar – ook nu nog – overwicht.
• Josefa : de moeder van Dalmau wordt heel mooi geportretteerd in dit boek. Ze wilde zo veel meer maken van haar leven maar de omstandigheden hebben haar gedwongen om zich terug te plooien op haar rol als moeder/broodwinnaar. Ze heeft duidelijk ondervonden dat de hevigheid waarmee haar kinderen/Emma in het leven staan ook de nodige gevaren in houden!

Onze bevindingen

Greet: Dalmau Sala is een prachtig personage, gevangen tussen twee werelden. Van arme komaf, maar door zijn talent in aanraking gekomen met die 'andere' wereld. En dat botst, en hoe. Een heel aantal van de andere personages ging ik steeds meer in mijn hart sluiten, terwijl ik anderen graag naar de maan geschoten had. Een bont gezelschap dat me heel wat uren leesplezier heeft verschaft. 

Ik geef dit boek 4 sterren.

Gerti: Wat mij wel af en toe stoorde aan het boek waren enerzijds de vele straatnamen die herhaaldelijk terugkomen en in veel gevallen geen bijdrage aan de inhoud van het verhaal leveren en anderzijds herhalingen over de gevoelens van Dalmau en Emma. Enkele keren herhalen dat je spijt hebt over wat je gedaan hebt kan en benadrukt het gevoel maar na zoveelste keer komt het voor mij storend over.

Ook ik geef het boek 4 sterren

Hetty: De schilder van Barcelona is weer een echte Falcones, veel historische feiten die op een schitterende en vooral beeldende manier in het leven van de romanpersonages verweven worden. Hoewel de strijd van de arbeiders vaak hard en erg heftig is, en ook breed uitgemeten wordt is dit in mijn ogen niet teveel, de schoonheid van de kunst vormt een mooi tegenwicht. Dit boek wist in ieder geval mijn aandacht en concentratie te grijpen tijdens een moeilijke periode en ik heb genoten van deze klepper.

Ik wil niet achter blijven... ook 4 sterren van mij!