Ik was nooit een groot fan van korte verhalen maar het afgelopen jaar heb ik ze door de verhalenbundels uit de reeks 'De kleine Russische bibliotheek' van uitgeverij Van Oorschot steeds meer leren waarderen, vandaar dat de bundel Voor de liefste met Russische liefdesverhalen dan ook zo maar in mijn boekenkast belandde en daarna al snel in mijn samenleesoproep verscheen! Twig las deze bundel met mij mee, op zoek naar die Russische ziel...

Twig: Dankzij de leesclub ‘De zeven russen en een Oekraïner’ (waarvan ik er uiteindelijk slechts twee gelezen heb, maar wel met veel plezier) heb ik de Russen ontdekt vanuit een nieuw perspectief. Ik heb jaren terug kunstgeschiedenis als vak gevolgd aan de Hogeschool voor de Kunsten en ook de Russen zijn toen natuurlijk aan bod gekomen, maar op “literair” gebied was ik tot dusver nooit verder gekomen dan een verfilming van Anna Karenina uit 2012. Welke overigens prachtig is. 

Na 1 Rus volgen er meer...

Twig: Tijd dus voor meer, en dat meer begon meteen met een klapper en klepper ineen; Oblomov van Gontsjarov. Ik zag een enthousiaste boekbespreking van Hetty voorbij komen en ik besloot er voor te gaan. En ondanks dat het boek vooral een realistische blik werpt op de ontwikkelingen in de toenmalige maatschappij, was mijn romantische ziel meteen verkocht. Wat een verheven spel is de liefde toch in het negentiende eeuwse Rusland! Wat overigens ook geldt voor de retoriek, prachtig! 

Hetty: Tja wat kan ik zeggen... ik begon ooit met Het achtste leven (voor Brilka) van Haratischwili en vlak daarna volgde Anna Karenina van Tolstoj, en toen was ik verkocht! Ik had de smaak te pakken gekregen en was gegrepen door die schitterende verhalen waarin de Russsiche ziel zo mooi verwoord werd.Het melancholische wat in veel verhalen de boventoon voert, de mooie beschrijvingen van omgeving, natuur en personages... ik hou er van en na de eerste Rus volgden er nog veel meer en nog altijd heb ik er geen genoeg van!

De Russische liefde

Twig: Ik ging dus op zoek naar meer liefde. Dat bracht me bij Voor de liefste, Russische liefdesverhalen van diverse auteurs. En wat ik al eerder ontdekte bij Paustovski; de Russische liefde is bitterzoet en draagt een onvervuld verlangen in zich, ofwel is een koestering van het moment dat voor altijd in het hart gesloten wordt, liever nog dan een werkelijk samenzijn. Russische liefde is een illusie of een desillusie, zowel wanhopig als hartstochtelijk, vluchtig als een gedachte, maar dat is dan ook precies wat het moet zijn. 

Russische liefde is als ‘Muziek die maakt dat je tegelijk wilt huilen en hard wilt zingen’ 
(p74 Anton Tjechov) 

Herkenning van schrijfstijlen

Hetty: In de bundel vinden we dertien korte verhalen van verschillende auteurs, een aantal voor mij al bekende zoals Tolstoj, Babel, Gontsjarov, Tsjechov en Pasternak, maar ook een paar voor mij  nog onbekende Russen: Achmatova, Boenin, Dovlatov, en Tsvetajeva, ik was gelijk nieuwschierig. 
Het was leuk om te ontdekken dat ik door het lezen van 'De kleine Russsische bibliotheek', en de research die ik voor de bijbehorende artikelen deed nu de schrijfstijl van enkele Russen begin te herkennen. Maar ook ontdekte ik dat het eerste verhaal van Babel in deze bundel duidelijk minder gewelddadig was dan zijn De rode ruiterij... dus wie Babel na dat boek al afgeschreven heeft; geef hem nog een kans ;-)
Bij Tsjechov was die schitterende beeldspraak weer aanwezig:

'Het door de zon geblakerde gras oogt triest en hopeloos: ook al zou het gaan regenen, groen wordt het niet meer... Het bos staat roerloos te zwijgen, alsof het met zijn toppen aandachtig naar iets kijkt of ergens op wacht.'

Het fragment uit Parsternaks Dokter Zjivago bracht me gelijk weer terug in het boek (en toch ook naar de film)... het blijft mooi!
In Ariadna van Tsjechov kwam die Russische ziel, vol melancholie, het drama en een voortdurend lijden waarbij ontsnappen uit die tragische situatie onmogelijk is weer onverbloemd naar boven:

'...Naar alle waarschijnlijkheid zou ik een of twee jaar later wel met haar getrouwd zijn, waarmee dit verhaal zou zijn afgelopen, maar het behaagde het lot onze liefdesgeschiedenis anders te laten verlopen. Aan de horizon verscheen een nieuwe persoonlijkheid.'

...

'Wel doet het poëtiseren van de liefde ons in onze geliefden eigenschappen veronderstellen die zij vaak niet hebben, wat voor ons dan weer een bron van voortdurende vergissingen en voortdurend lijden is. Maar  beter zo volgens mij, beter lijden, dan er genoegen mee nemen dat een vrouw een vrouw is en een man een man.'

...

'Ik bevond me in de positie van die gierigaard met zijn hartstocht voor geld, die plotseling ontdekt dat al zijn goudstukken vals zijn. De zuivere, gracieuze voorstellingen die mijn verbeelding, verwarmd door liefde, zo lang had gekoesterd, mijn plannen en verwachtingen, mijn herinneringen, mijn opvattingen over de liefde en de vrouw - dat alles stak nu spottend zijn tong naar me uit.'

Maar ook de kennismaking met de mij onbekende Russen was prettig, en maakte in sommige gevallen nieuwsgierig naar meer.
Bij Dovlatov ontdekte ik iets van het absurde van Gogol.

De cover

Hetty: Eén van de meest bijzondere dingen aan deze verhalenbundel is toch wel de cover... of eigenlijk de twee covers! 
De bundel is namelijk uitgebracht met twee verschillende covers die beide een gedeelte bevatten van  het schilderij 'Wat een vrijheid!' van Ilya Repin, een bekende schilder behorende tot de Peredvizhniki, een groep Russische schilders die het realisme in dat land op een schitterende manier vertegenwoordigde. (lees meer over de Peredvizhniki in het artikel dat ik samen met Tea schreef op Literatuur onder de Loep). Op de ene cover staat de man uit het schilderij en op de andere cover de vrouw, wanneer je beide boeken naast elkaar legt dan reiken ze elkaar de hand.... over liefde gesproken!

Onze favoriete verhalen

Twig: In het boek staan dertien verhalen waarvan er twee van Tjechov (Ariadna en Over de liefde) en een van Tolstoj (Chodynka) er uit springen voor mij. Precies om bovengenoemde reden. Slechts één verhaal kon mij niet bekoren en dat was Lena van Dovlatov waarin ik toch echt de liefde miste. 

Hetty: Ik sluit me aan bij Twig, de twee verhalen van Tsjechov, Over de liefde, maar vooral Ariadna spraken mij heel erg aan en ik heb er echt van genoten. Maar ook het fragment van Pasternak uit Dokter Zjivago vond ik erg fijn om te (her)lezen.

De sterren

Twig: Ik heb genoten van deze verzameling verhalen en ik geef het vier sterren. 

Hetty: Deze Russische verhalen smaken voor mij nog altijd naar meer...
Ik geef deze bundel 3,5 ster.