OVER Dode bloemen leven forever

Dode bloemen leven forever, het debuut van de Vlaamse Ringo Gomez-Jorge is het persoonlijke relaas van een lifestylejournalist die zijn habitat — de stedelijke, hippe middenklasse — in haar blootje zet. Het boek geeft niet alleen kritiek, het graaft diep in eigen boezem. Angst, luiheid en escapisme worden zonder franjes en met veel humor neergesabeld.

DE LEESCLUB EN HUN VERWACHTING

De leesclub bestond uit een gemêleerd gezelschap van tien actieve lezers (inclusief de coördinator) uit België en Nederland. Dat ze humor, met een cynische, ironische ondertoon en zelfspot, konden verwachten, daar waren de lezers het unaniem over eens, maar of de humor iedereen zal smaken, daar waren ze minder van overtuigd. Basil Janssens legde de lat in ieder geval hoog: “Als er op staat dat het boek heel grappig is verwacht ik dat ook, anders zet je gewoon 'grappig'. Dus mijn lat ligt nu al zeker iets hoger dan normaal qua humor.” Florevdl: “Mijn verwachtingen zijn dat dit twee kanten uit kan: ofwel ga ik dit boek geweldig vinden en moet ik regelmatig luidop lachen, ofwel wordt het niets. Humor is iets moeilijk en iets persoonlijk en dat moet je liggen.” Marieke IJsendoorn hoopte daarnaast op een heel eigentijds verhaal over de maatschappij waarin we nu leven.”

DE COVER en de TITEL

Over de cover waren de deelnemers minder enthousiast met name door de felle kleurencombinatie met een volgens John HMH hoog zuurstokgehalte. Maar ook de deels Nederlands, deels Engelse titel vond niet iedereen geslaagd.  Els Lens was daar duidelijk in: “Ik vind de cover niet mooi en de titel ook niet. Het is vast heel modern om er een Engels woord in te gebruiken, maar wat is de meerwaarde daarvan?” Hoewel Karen de cover wel opvallend vond en ze de kleuren in combinatie met de gekozen, onderstreepte letters associeerde met een modern boek vond ze de cover niet echt mooi: “Een beetje goedkoop eigenlijk. De titel vind ik eerlijk gezegd ronduit lelijk. De combinatie Nederlands en Engels, het loopt niet helemaal niet lekker, vind ik.” Hoewel Alfred Wald de cover ronduit lelijk vond en het bij kunstlicht pijn aan zijn ogen deed, was hij wel enthousiast over de titel: “De titel vind ik juist sterk en maakt me nieuwsgierig: 'dode' en 'leven' en het Engelse woord 'forever'. Voor mij de reden om me in te schrijven voor de leesclub.” Alleen Sylvie de Leeuwe sprak haar waardering uit: “Ik vind het een mooie en creatieve cover. Vind de kleuren heel leuk, goede combinatie. Vind de titel ook grappig, maakte mij persoonlijk heel nieuwsgierig naar het boek.”

OPBOUW en SAMENHANG

Het boek is geen doorlopend verhaal maar zijn veelal beschouwingen in korte hoofdstukken. Omdat er weinig samenhang tussen de hoofdstukken leek te zijn vond een aantal lezers het lastig om in het verhaal te komen, zoals Alfred Wald: “In theorie is er niets mis met een 'a-chronologische mozaïekachtige opbouw'. Dan wil ik als lezer echter wel een samenhang kunnen ontdekken en diepere lagen, en die ontbreken. Ja, het gaat over het leven van Ringo en (een poging tot) het in haar blootje zetten van de stedelijke hippe middenklasse. Maar dat staat gewoon op de omslag, Die rode draad komt voor mij niet tot leven.” Ook Basil Janssens was kritisch: “Doordat het geen verhaal is dat na elk hoofdstuk verder gaat laten sommige hoofdstukken mij wel met een vraagteken achter. Wat wou de schrijver hiermee beogen? Waarom dit kort hoofdstukje ertussen?” Karen vond het vooral een voortdurende beschrijving van negatieve waarnemingen van de schrijver waar ze de variatie in miste. Meningen die niet wordt gedeeld door Els Lens, die genoot van de opbouw en wel degelijk de samenhang zag: “Alles gaat over de hippe middenklasse, waartoe hij zelf ook behoort. Het gaat over de schrijver zelf, over zijn vriendin en over collega's. Hoewel ze allemaal erg ‘hip’ zijn, is het toch maar een klein wereldje. De rode draad: het doorprikken van die schijnwereld, met name van de reclame- en de internetwereld.” Ook Sylvie de Leeuwe was positief: “Ik denk dat als je er goed op let, je wel een bepaald patroon kan vinden in de hoofdstukken, dus een hoofdstuk geklaag over yuppen, hoofdstuk waar hij op bezoek gaat/met iemand afspreekt, dan een hoofdstuk waarin hij thuiswerkt en dan weer de psychiater.”

SCHRIJFSTIJL

De lezers waren het erover eens dat de schrijfstijl vlot was, maar niet iedereen was gecharmeerd van het soms ingewikkelde woordgebruik. Sandra: “Af en toe werden er woorden gebruikt die ik niet eens in de verte bekend vond voorkomen.” Karen op haar beurt zei het altijd jammer te vinden als een schrijver dergelijke woorden nodig meent te hebben om zijn verhaal te vertellen maar vroeg zich tegelijkertijd af of hij dit misschien ook als parodie heeft bedoeld.  JohnHMH stoorde zich aan het voor hem vaak aanstootgevende woordgebruik waarbij hij zich met regelmaat afvroeg wat de auteur wilde zeggen of bereiken met deze stijl: “In het begin lees je nog door in de hoop dat de clou zal komen. Maar na meerdere hoofdstukken moet je erkennen dat het zo blijft en het uitlezen een worsteling zal worden.” Een mening die gedeeld werd door Alfred Wald, die zich daarnaast vooral ergerde aan de afstandelijke beschrijvende stijl die hem niet kon boeien: “Ik heb me echt door het boek moeten worstelen; niet interessant, niet humoristisch (wat ik had verwacht), geen ontwikkeling (was in de proloog al aangekondigd) en platte personages.”

VERTELPERSPECTIEF

Het verhaal wordt verteld vanuit ik-persoon Ringo. Een aantal lezers was van mening dat hij als verteller zeker betrouwbaar was, hoewel een ik-persoon altijd subjectief zal zijn. Els Lens: “Hij beschrijft alles zoals het echt is, al zou een andere waarnemer het allemaal niet zo gedetailleerd zien.” Marieke IJsendoorn had heel erg het gevoel dat ze zijn ‘waarheid’ aan het lezen was, zoals hij de dingen beleefde: “Het kwam op mij dus over als een oprecht relaas van zijn hersenspinsels en hetgeen hij meemaakt, waarneemt.” Ook op Alfred Wald kwam Ringo betrouwbaar over omdat hij zichzelf regelmatig negatief neerzet.

Basil Janssens dacht daar totaal anders over en zijn oordeel was niet mals: ‘Ik 'vertrouw' de ik-persoon niet. Ondanks dat hij zijn levensstijl aan de kaak wil stellen overviel mij tijdens het lezen van het boek de drang van de schrijver om het aan de kaak stellen op een dusdanige manier te doen waardoor hij in zijn leefwereld de schouderklopjes en goedkeurende blikken met veel bravoure over zich heen zal laten gaan. Waarschijnlijk zal het boek in één of andere boys-club bewierokend besproken worden, al slurpend aan een fancy Gin-tonic waarbij ze pseudo-kritisch op hun leven zullen neerkijken en waarbij de schrijver voor de groep huilende wolven voor één avond als de leider van de roedel mag fungeren.”

HUMOR

Bijna alle lezers waren teleurgesteld in het humoristische gehalte. Sandra: “Natuurlijk is humor heel persoonlijk en hoef je niet altijd alles leuk te vinden wat misschien wel als zodanig is bedoeld maar helemaal geen enkele keer zelfs ook maar een lichte stuiptrekking tot een glimlach voelen dat kan toch niet de bedoeling zijn van een boek met een dergelijke achterflap.” Toch wisten de meeste lezers wel een glimlachmoment te vinden. Hoewel de soort humor voor Karen te zwartgallig en cynisch was kon ze het stukje van de bijeenkomst van de aquariumhobbyclub en dan met name de beschrijving van de maandelijkse tombola wel waarderen. Els Lens was een van de weinige lezers die tijdens het lezen regelmatig heeft gelachen en verzamelde een paar mooie staaltjes van (droge) humor. Een voorbeeld: “Hun kind zal een bakfietswaardige naam krijgen genre Jules, Leon, Emile of Jef en schoollopen op een school waar niet te veel migranten zijn, of met hun woorden: 'Er moet een sociale mix zijn'.”

PERSONAGES

Op de vraag of Ringo zich als personage ontwikkelt, waren de mening verdeeld. Sylvie de Leeuwe zag vooral dat hij steeds verder aftakelt zonder zelfreflectie: “Ringo lijkt steeds verder in zijn negatieve en cynische spiraal gezogen te worden. Alles is kut, iedereen is stom, niks heeft nut en er ligt nooit maar iets aan hem. Hij probeert zich zo ontzettend tegen het cliché af te zetten, dat hij er zelf een wordt.” Een mening waar meerdere lezers mee instemden.  Marieke IJsendoorn is het daar niet mee eens: “Ringo maakt volgens mij wel een ontwikkeling door gedurende het boek. Voor mijn gevoel wordt hij zich gaandeweg het verhaal steeds bewuster van de ratrace van deze tijd waar hij onderdeel van is en gaat hij hier anders naar kijken.”

Naast Ringo zijn ook zijn partner Chloë en vriend Ruben belangrijk in het verhaal. Ruben (met name door zijn levensstijl waarin hij afstand neemt van het consumentisme) werd vooral gezien als de tegenhanger van Ringo. Alfred Wald opperde dat Ruben misschien wel het alter ego van Ringo zou kunnen zijn.

De meeste lezers waren ervan overtuigd dat het beeld dat ze van Chloë hebben gekregen erg gekleurd is omdat zij haar personage vanuit Ringo’s perspectief leerden kennen. JohnHMH vond het jammer dat Chloë voor hem een schim bleef: “Er kriebelt bij mij wel wat nieuwsgierigheid naar haar. Hoe is het om met Ringo samen te leven, wat kost het je en wat levert het je op., Maar omdat ze steeds zijdelings ter sprake komt heb ik er geen duidelijk beeld van kunnen krijgen. Maar zoals gezegd: ze intrigeert me wel.” Ook voor Karen bleef Chloë als personage onduidelijk: “Hij beschrijft vooral wat ze zoal doet op een dag, maar wie ze is en hoe ze denkt dat blijft voor mij erg vaag.” Florevdl: Er gaat heel wat negativiteit gepaard met de omschrijvingen van hun leven. Soms leek het wel alsof Chloë samen met hem depressief was.”

THEMA’S

Het boek heeft meerdere terugkerende thema’s waarvan (verlammende) angst, paniekaanvallen, depressie, zelfreflectie, zingeving, moedeloosheid en consumentisme het meest in het oog springen. Bij Marieke IJsendoorn  leefde met name het thema angst omdat ze zelf in de 'wereld' van de angstmedicatie is terechtgekomen waar ze open over vertelde en waardoor ze juist door deze overeenkomst een binding met de auteur voelde. Hoewel Karen zelf ook te maken heeft gehad met angst en depressie voelde zij die verbinding op geen enkel moment. Voor Basil Janssens sprong luiheid als thema er sterk uit: “Ik herken zijn sluimerende luiheid als ik naar de jonge mensen van tegenwoordig kijk. Niet de luiheid van niets willen doen maar de luiheid gecreëerd door social media en het constant volgen/opvallen.” Bij Florevdl viel vooral de noodzaak om erbij te willen horen op, maar tegelijkertijd de wens om zich ertegen af te zetten: “Ringo weet zich met zichzelf geen blijf. Hij is op zoek naar samenhorigheid, maar wil geen deel uitmaken van een cliché.”

MEDEWERKING VAN RINGO AAN DE LEESCLUB

Ringo werkte mee aan de leesclub door vragen van de lezers te beantwoorden. De lezers maakte daar dankbaar gebruik van. Ringo liet zich niet uit het veld slaan door de minder enthousiaste reacties van de leesclub op zijn debuut en antwoordde open en uitgebreid op de vragen die gesteld werden wat leidde tot interessante discussies tussen de auteur en de lezers. Iets wat zeer door de lezers gewaardeerd werd.

WAARDERING

Sandra waardeerde het boek met slechts 1*: “Het was voor mij een worsteling dit boek uit te lezen om allerlei redenen. Als ik niet in de leesclub had deelgenomen had ik het echt rond 50/60 bladzijden al weggelegd omdat ik eigenlijk de mening ben toegedaan dat het lezen van een boek zeker geen opgave moet zijn. In eerste instantie was ik van plan 2** te geven maar als ik dan eerdere boeken met 2** bekeek vond ik dat ik deze tekort deed wat dus heeft geresulteerd in deze lage waardering.”

Vijf lezers hadden 2** sterren over. .JohnHMH: “Mijn belangrijkste bezwaar is dat het de auteur nergens lukt mij als lezer echt te grijpen, te boeien. Het blijft een afstandelijke beschouwing van een leven wat eigenlijk niet geleefd wordt.” Karen: “Voor mij was het allemaal te veel van het goede: te veel grappen, te veel soortgelijke gebeurtenissen. Jammer, want met zijn scherpe blik en vlotte pen heeft deze schrijver zeker potentie.” Sylvie de Leeuwe: “Ringo ontbreekt het zeker niet aan talent en er zaten wel wat aardige stukjes in het boek, maar er viel weinig te lachen met ons hoofdpersonage Ringo.” Basil Janssens: “Als je houdt van een donker boek waar de neerslachtigheid van het hoofdpersonage de antagonist is dan zou dit boek misschien wel iets voor jou kunnen zijn. Mij boeide het net iets te weinig. De thematiek is niet nieuw en het boek niet vernieuwend.” Alfred Wald: “De humor van Ringo is niet mijn humor. Al met al heel jammer dat ik voor dit boek geen enthousiasme kan opbrengen. De thematiek biedt veel kansen om een geslaagde roman te schrijven. Van een geslaagde uitwerking is het echter niet gekomen. De bloem is reeds in de knop gebroken.”

Twee lezers gaven 3***. Florevdl: ‘Het boek weet met momenten te boeien en zorgt soms voor luidop lachen tijdens het lezen. Toch lijkt de flaptekst overroepen en is het soms ook doorbijten bij het lezen van de depressieve gedachten en handelingen van de protagonist. Het boek is een prima tussendoortje, maar maakt de verwachtingen niet helemaal waar.” Helma Koot: “Het is geen gemakkelijk boek om te lezen en niet iedereen zal gecharmeerd zijn van zijn soms cynische, sarcastische beschouwingen en woordgebruik waarbij hij zichzelf overigens geen moment spaart. Juist deze kwetsbare opstelling, die als een rode draad door het boek loopt, maakt het boek veel meer dan een gemakkelijk schoppen tegen de stedelijke, hippe middenklasse. Het geeft vooral een bijna ontgoochelend kijkje in zijn eigen leven.”

Tenslotte waardeerden twee lezers het boek met 4****. Els Lens: “Uiteindelijk is het een heel grappig boek, maar wel met een wrange nasmaak. Het lijkt mij een ongelukkige generatie, die mensen die na 1980 geboren zijn.” Marieke IJsendoorn: “Ondanks dat het verhaal soms wat in herhaling viel en hier en daar iets langdradig was heb ik wel erg genoten van het boek, misschien juist vanwege de originaliteit en de bloedeerlijke kijk op het eigen leven van de schrijver.”

De leesclub werd met een gemiddelde score van 2,5 sterren afgesloten.