De maand april bracht het twintigste Hebban boek van de maand; Het zuiden van Tash Aw, een eerste deel van een vierluik. Natuurlijk volgde op het Hebban boek een Leesclub, tien deelnemers werden geselecteerd. Al snel vlogen de bekende deelnemersmailtjes uit en wij waren erbij.

De aprilse grillen brachten ook grillen bij het leveren van het boek. De grillen brachten dan weer geen ontmoediging in deze enthousiaste leesclub. Terwijl Het zuiden zijn eigen windrichting zocht, wisselden acht gepassioneerde lezers boekentips uit.

Het waken voor de brievenbus gaf ons ook de tijd om ‘onze verwachtingen’ te bespreken. Deze gingen van ‘het Hebban boek van de maand’ tot ‘we gaan naar Maleisië’. Onze verwachtingen waren zeer uiteenlopend.

Gerie222: Aangezien ik dol ben op familieromans en van andere culturen houd, leek me dit een interessant boek. Meer dan de beschrijving op Hebban en de opmerkingen in deze leesclub weet ik niet van het boek. Mijn verwachtingen: verboden liefde, dus conflict. Familie-eer, cultuurverschil, dus drama. Een onbekende cultuur voor mij, dus meer kennis en eyeopeners. Spanning. En hopelijk een goede afloop.

IngridBs: Omstreeks 2010 maakte ik een rondreis door Maleisië. Ik ben benieuwd of ik in het boek iets herken van de sfeer.

Bij Maartje viel onmiddellijk de cover op: ‘de prachtige kaft gaf ook een duwtje in de rug. De exotische sfeer, de kleurencombinatie met mijn lievelingskleur groen en een van mijn favoriete planten maakten het plaatje compleet.’ Er werd al snel geopperd dat we voor het lezen van de inhoud unaniem voor de Nederlandse cover kozen. Na het lezen van het verhaal werd duidelijk dat de keuze van een cover veranderlijk kan zijn.

Tinwara: Hoewel ik “onze” Nederlandse cover stilistisch de mooiste vind, denk ik dat de eerste - de groene dus - het beste bij het verhaal past. Dat meertje met de jongen erin verwijst direct naar het verhaal. Die met de rivier vind ik vreemd; in het verhaal gaat het juist over droogte, rivieren die nauwelijks nog water bevatten.

Inge Deutekom: De eerste sluit aan bij meerdere passages in het boek, omdat ze in die plas zwemmen. De derde sluit qua kleur mooi aan bij de tropische natuur; het landelijke , de droogte en een soort onheil.

We kwamen aan de vraag ‘personages’. Hoe hadden we de personages ervaren? Hoe had de auteur zijn personages op de voeten geplaatst?  Woorden zoals ‘raadselachtig’ tot ‘goed’ kwamen voorbij.

IngridBs: De personages zijn misschien wat schetsmatig neergezet, maar ik kan me er wel een voorstelling van maken. Waarschijnlijk hebben we er allemaal een eigen voorstelling van, dat is het mooie van literatuur.

JHendrik: De personages worden vooral neergezet zoals anderen hen zien. Het gaat vaak meer over doen dan over denken.

Geen boek zonder pen, de schrijfstijl blijft altijd een belangrijk topic. Al snel maakte deelneemster Maartje ons attent op: ‘Wat mij meteen opviel, is dat de schrijfstijl echt een heel eigen karakter heeft – anders dan ik gewend ben. Een bijzonder aspect vond ik dat niet alle dialogen tussen aanhalingstekens stonden. Soms liepen gesprekken gewoon mee in de lopende tekst, waardoor ik wat meer moest schakelen om te volgen wie er aan het woord was en of iets een gesprek of een gedachte was.’  Sommige onder ons werden opgeslorpt door het verhaal en hadden over het ontbreken van de aanhalingstekens gelezen.

Al snel ontstond het gesprek over het bewust nalaten van de aanhalingstekens. Ingrid Bs merkte op: ‘Als ik het goed zie worden aanhalingstekens gebruikt in dialogen die hier en nu gevoerd worden, maar niet als de dialoog zich afspeelt in het hoofd van de personages (een herinnering of een voorstelling van hoe een gesprek zou kunnen gaan verlopen).’

Tinwara over de schrijfstijl: De zinnen zijn gemiddeld vrij kort, soms bijna staccato, maar wel afgewisseld met langere zinnen. Het is een opmerkelijke schrijfstijl, maar ik kan niet helemaal de vinger leggen op wat er dan zo typerend aan is. Zit het in het heen en weer schieten tussen tegenwoordige en verleden tijd? In de vele dialoog, die wordt afgewisseld met zinnen die juist heel beschouwend, bijna poëtisch zijn? De laatste zin van elk hoofdstukje heeft regelmatig een soort haiku of zen-achtige dromerige sfeer.

Laurabo voegde toe: Ik vond de schrijfstijl over het algemeen niet heel bijzonder, maar af en toe zaten er opvallende, treffende, mooie en soms zelfs bijna poëtische stukken in. Ook was er soms sprake van originele beeldspraak, zoals op pagina 141: ‘Mensen komen, mensen gaan. Het is net als de regen. Een uur na een stortbui zie je zelfs geen plasje meer liggen.’

De auteur maakt geen gebruik van het verhaal steen voor steen te leggen. Hij speelt doorheen het plot met flashforwards en flashbacks. We verdiepten ons in deze bijzondere opbouw.

Gerie222:  De opbouw van het verhaal vind ik interessant. Verhalen die op en neer springen van persoon naar persoon en in de tijd maken een verhaal altijd boeiend. Je krijgt steeds stukjes van een puzzel en aan het eind van het boek heb je de puzzel ook compleet. Actief lezen, vind ik dat. Af en toe is een voorgekauwd verhaal waarbij je zelf niet veel hoeft na te denken ook wel lekker, maar meestal wil ik een boek waar ik mijn tanden in kan zetten.

JHendrika: Het heen en weer springen in het verhaal gaf een bredere kijk op het geheel. Waarom is de boerderij belangrijk en voor wie? Hoe is de cultuur, de opvoeding van de hoofdrolspelers?

Laurabo: Ik hou wel van tijdsprongen in verhalen, maar vaak worden die duidelijker aangekondigd (bijvoorbeeld door een datum/titel van het hoofdstuk). Dat was in dit geval niet zo, waardoor je soms goed moest opletten. Ook het vertelperspectief vond ik soms verwarrend. Ik vroeg mij regelmatig af vanuit welk perspectief er werd geschreven en wie de alwetende verteller was.

Terwijl we ons verdiepten in de meningen van de Hebban Crew, was het ook tijd om in onze eigen pen te kruipen.

Maartje: Voor mij was, naast de tijdsbeleving, vooral de manier waarop alledaagse handelingen in detail worden beschreven een van de hoogtepunten. Kleine gebaren, hoe mensen naast elkaar zitten, een onhandig moment – niet om wat er gebeurt, maar om hoe het gebeurt. Het gaat vaak om ogenschijnlijk onbenullige details, maar precies die dingen geven zoveel menselijkheid en nuance mee aan de personages. Heel subtiel wordt een bepaald ongemakkelijke of onzeker detail of handelen omschrijven en daarmee zit een bepaalde kwetsbaarheid in verhaal die de personages heel menselijk maken. Dat vond ik ongelooflijk mooi gedaan.

Gerie222: Een verhaal over een jongeman die zijn plek in de wereld, zijn omgeving en zijn familie steeds beter weet te vinden. Ook over de andere familieleden raakt steeds meer bekend, waardoor in ieder hoofdstuk het totale plaatje meer kleur krijgt.

Tinwara: In dit verhaal probeert de verteller terugblikkend de laatste gezamenlijke zomer met het gezin waarin hij opgroeide te reconstrueren. Soms in pijnlijk detail, soms in sfeerbeelden lees je hoe hij zijn eerste liefde met een andere jongen beleeft, terwijl op de achtergrond het gezin uiteenvalt, de economie instort en het land verdroogt. Opvallend is de manier van vertellen, niet chronologisch of eenduidig, maar in vlagen van losse herinneringen, beelden en gevoelens.

IngridBs: In Het Zuiden komen de gezinsleden los van hun habitat, waardoor ze de gelegenheid hebben zich te beraden op hun situatie en hun toekomst.

Inge Deutekom: Het is een sfeervolle roman waarin veel gesuggereerd wordt en niet alles expliciet benoemd. De sfeer is desolaat, verlaten door de hitte, de droogte en financieel-economische malaise. Ook de familierelaties zijn weinig rooskleurig. Daartussendoor is er sprake van een ontluikende liefde tussen Jay en Chuan en geeft Jay zich geleidelijk aan rekenschap van zijn eigen identiteit en zijn verhouding tot de rest.

JHendrika: Aw laat door de beschrijving van een korte zomerperiode ons kennismaken met een familie, hun verleden, hun verlangens, blijdschap en moeilijkheden.

LauraBo: Ik zou het boek omschrijven als een wat trage, maar toch boeiende roman met een bijzonder vertelperspectief, waarin de familierelaties centraal staan en waarmee nieuwsgierigheid gewekt wordt voor de volgende delen.

Het zuiden is het eerste boek van een vierluik. Het verhaal voelde bij sommige deelnemers aan als een introductie van de personages zonder al te grote gebeurtenissen. Ingrid Bs schreef in haar recensie: Het Zuiden rondt het verhaal niet af. Hoewel er geen sprake is van een cliffhanger, fungeert het boek als uitgebreide proloog en blijft de lezer achter met vragen die aanmoedigen het volgende deel van het vierluik te lezen.

Sommige deelnemers waren in twijfel, andere waren dan weer getriggerd om het vervolg te verslinden. 

Inge Deutekom: Ik weet niet of ik het vervolg zal lezen, misschien wel als ik het toevallig in de bib tegenkom, maar ik zal er niet naar op zoek gaan.

JHendrika: Hoewel ik de schrijfstijl niet heel boeiend vond, ben ik wel benieuwd naar het verloop van het verhaal.

Gerie222: Wanneer ik de boeken toevallig tref op mijn pad, sluit ik het lezen van de volgende delen uiteindelijk niet uit. Duidelijk een meerwaarde van deze leesclub. Maar ik ga geen proactieve stappen ondernemen om de boeken tegen te komen.

Acht toffe deelnemers maakten een gezellige, interessante Hebban leesclub. Verschillende meningen gaven een diepere laag aan het verhaal van Tash Aw. Sterren werden verdeeld en er kroop een zekere eensgezindheid door 3 of 4 gegeven sterren. We sloten deze boeiende leesclub af met een mooi gemiddelde van 3,4 sterren.

Wendy