Tijdens mijn recente reis door Bolivia hoorde ik van een stadgids in La Paz over de gevangenis van San Pedro. Wat die stadgids over die gevangenis, die in een stadsdeel van La Paz ligt, vertelde was te bizar voor woorden. Ongeloofwaardig. Hij vertelde dat een rugzaktoerist die voor zijn plezier drie tot vier maanden in deze gevangenis verbleven had er een boek over geschreven had. Dat boek is Marching Powder van Rusty Young. Het powder van de titel is uiteraard cocaïne. Ik was voldoende geprikkeld om zodra ik terug thuis was, dit boek op te zoeken want ik wilde dit gewoon lezen, wilde weten of wat die stadsgids verteld had, echt zo was of dat hij overdreven had. 

Rusty Young 

Rusty Young is een rugzaktoerist uit Australië. In zijn Lonely Planet had hij gezien dat een toeristische toer in de gevangenis van La Paz aangeprezen werd. Hij was voldoende avontuurlijk om het effectief te doen. En hij is er een beetje blijven plakken. Normaal is een rondleiding tijdens de dag, maar als je voldoende betaalt, lees smeergeld, kan je er ook overnachten. Nadat hij zowat drie maanden aan een stuk de bewakers heeft omgekocht, wordt hij op een bepaald moment door een van de bewakers die hij nota bene omgekocht heeft, beschuldigd van ... het omkopen van bewakers. Eigenlijk gaat het de bewakers vooral om de tapes die hij gemaakt heeft van Thomas McFadden, een drugssmokkelaar uit Engeland die er de rondleidingen geeft, die Rusty Young alles over de gevangenis verteld heeft. Rusty wordt het land uitgezet, maar keert al snel terug om een laatste maand in de gevangenis door te brengen omdat hij nog niet alle materiaal had om dit boek te schrijven. 

Marching Powder

Marching Powder vertelt het verhaal van Thomas McFadden, een man die voordat hij gepakt werd, al zeven jaar als drugssmokkelaar werkte en daarmee goed zijn geld verdiende. Alhoewel ook hij de nodige mensen omgekocht had, werd hij toch gepakt en na twee weken in een aparte cel waar hij ternauwernood overleefde, komt hij in San Pedro terecht. Het verhaal van Thomas McFadden is er een uit de duizend, drugssmokkelaar die gepakt wordt, in een niet-Westers land in een stinkende vieze cel komt en moet zien te overleven. Denk aan Midnight Express van Billy Hayes of Bangkok Hilton van Sandra Gregory. Toch is dit boek anders omdat in San Pedro je met geld alles kan kopen, terwijl dit in die andere verhalen niet zo is. 

Wanneer Thomas McFadden de gevangenis is moet, moet hij een service fee betalen, noem het een entreesom, om de gevangenis in te mogen. Hij krijgt daarvoor netjes een bewijs want als hij de gevangenis na het uitzitten van zijn straf terug verlaat, krijgt hij dat geld terug. Dat is dus al bizar, betalen om in de gevangenis te mogen. Als je het niet kan betalen, moet je een lening aangaan en het gaat hier helemaal niet over veel geld, maar voor arme Bolivianen is iedere Bolivianos (zoals de munteenheid noemt) er een. 

Wanneer je dan eindelijk de gevangenis in komt, moet je een cel kopen. Je gaat als het ware bladeren in een boek bij de makelaar. Afhankelijk van het budget, kan je een vijfsterrencel of een nulsterrencel kopen. Er zit een heel gamma tussen. De eerste dag had Thomas McFadden geen geld en moest hij buiten slapen, in de kou en tussen zwaarverslaafden die labiel en crimineel waren. Gelukkig werd hij daarna tijdelijk opgenomen door een andere gevangene anders had hij het niet overleefd. Hij stond daarmee weer wel in schuld bij die gevangene. Verder moeten alle bewakers continue betaald worden. Ze noemen het daar geen smeergeld, maar eerder een manier om iemand te helpen. Bijvoorbeeld: wanneer je een bewaker enkele Bolivianos geeft voor de studie van zijn kind, heb je nadien kans dat die bewaker je vriendeljker behandeld of zelf dingen voor je meebrengt of af en toe eens de andere kant op kijkt. Zolang je echter geen geld hebt, kan er niets. 

Thomas McFadden had geen geld want hij had alles uitgegeven om een hoge douanebeambte om te kopen. Wat hij wel nog had was een beetje cocaïne dat hij als bolletje ingeslikt had. Dat deed hij iedere keer om een ruilmiddel te hebben voor het geval hij ooit gepakt zou worden. Nu is hij gepakt, maar blijkt zijn ruilmiddel geen waarde te hebben. 

San Pedro heeft zijn eigen cocaïnelab, waar cocaïne van de zuiverste kwaliteit gemaakt wordt. Veel beter dan dat waar Thomas McFadden mee af kwam en hij krijgt het dan ook niet verkocht. Een gevangenis waar cocaïne geprocudeerd wordt, die nadien met behulp van de bewakers de gevangenis uitgesmokkeld wordt, versneden wordt en verkocht. Diezelfde cocaïne proberen drugssmokkelaars het land uit te brengen, ze worden gepakt en belanden in de gevangenis waar de cocaïne vandaan komt. Wat een verhaal, dat geloof je toch niet. 

Thomas MCFadden krijgt op een gegeven moment wat geld in handen via vrienden en via een organisatie die gevangenen helpt. Daarmee koopt hij een cel. Het geld geraakt natuurlijk wel eens op dus moet hij geld verdienen. Dat kan op meerdere manieren in de gevangenis. Door bijvoorbeeld mee te werken aan de productie van de cocaïne of door een restaurant te beginnen of een winkeltje open te houden. Thomas doet iets nieuws, hij organiseert rondleidingen voor toeristen. De toeristen moeten aan de inkom hun paspoort afgeven en wat betalen, maar daarna zijn ze eigenlijk vrij om te gaan en staan waar ze willen in de gevangenis. 

Met geld kan je ook vrijheid kopen, tijdelijk. Zo kan je een avondje uit gaan, als je maar de juiste personen voldoende geld geeft. Thomas McFadden gaat enkele keren op stap, naar de film, naar een dancing. Hij heeft dan wel een begeleider bij zich, maar zolang hij niet probeert te ontsnappen is er niets aan de hand. Hij kan zelfs vrouwen uitnodigingen in zijn cel. Zo is er een Israëlische toeriste die enkele maanden bij hem inwoont. Kan allemaal. 

De echte grote drugbaronnen hebben de mooiste appartementen waar ook hun vrouw en kinderen wonen. 's Morgens gaan de kinderen gewoon naar school, de vrouwen naar hun werk als ze werk hebben. 

Wat me enorm opviel aan het boek is het ongebreidelde cocaïnegebruik. Omdat het in de gevangenis geproduceerd wordt, is het er natuurlijk vrij voor handen en het kost er ook niet veel. Zowat alle gevangenen snuiven dat het een lust is. Daarnaast wordt er ook veel gedronken en het aantal feestjes dat er gehouden wordt is niet te tellen. Iedere reden is goed voor een feestje. 

Daarnaast kan er ook wel erg hard opgetreden worden tegen 'criminelen' in de gevangenis. Er is een soort van zwembad in de gevangenis, maar dat wordt eerder gebruikt als moordkuil. Daar gaan gevangenen in die andere gevangenen iets aangedaan hebben. De andere gevangenen zijn rechter en beul tegelijkertijd. Thomas McFadden is op een bepaald moment getuige van zo'n terechtstelling en dat hakt er behoorlijk in bij hem. 

Af en toe moeten de bewakers natuurlijk wel eens laten zien wie de baas is en dan zijn er raids, gaan ze op zoek naar cocaïne, maar meestal is vooraf wel bekend wanneer die gehouden gaat worden. 

Dit is een heel vreemde gevangenis die voor een stuk zelfbedruipend is, maar die zichzelf ook in stand houdt.

De stadsgids had niet overdreven toen hij over deze gevangenis vertelde.