Love Lit was er bij: Guy Doms en Jan Stoel zaten zondag 7 mei om klokslag 11.00 uur klaar in het Liberaal Archief in Gent voor de presentatie van ‘Bloedbroeders’, de nieuwe roman van Guy Prieels. Guy Doms recenseerde voor Hebban al eerder ‘Meneer Jules’ en Jan nodigde Guy Prieels uit voor de eerste bijeenkomst van Love Lit op 4 maart in Gent. Zij hebben dus een band met elkaar, maar  ‘Bloedbroeders’?  Het werd een mooi programma dat afgesloten werd door de auteur, die een aantal kenmerkende passages uit zijn roman ‘voorvertelde’. Bloedbroeders is een boevenepos, gebaseerd op waargebeurde feiten. Gruwelijk en spannend, maar ook luchtig en grappig. 

Els Wouters, uitgever bij uitgeverij Houtekiet, gaf een prachtige introductie. “Onze uitgeverij moet je zien als een knotwilg. Soms wordt er gesnoeid, opdat nieuwe takken kunnen uitgroeien. Maar we komen nooit aan onze robuuste stam. Onze auteurs bepalen wat wij zijn. Wij zijn blij met een auteur als Prieels. Hij is voor ons een uniek schrijver, die een nieuwe schare fans aan zich weet te binden en zo een nieuwe tak aan onze knotwilg realiseert. Hij heeft met ‘Bloedbroeders’ een schalks, humoristisch boevenepos met oog voor detail geschreven. Zijn personages zijn meer dan kleurrijk en levensecht te noemen.”

(foto van Kurt van Eeghem)

Verstopt onder de tafel

Kurt van Eeghem, presentator, nam de aanwezigen mee naar zijn eigen jeugd. “Verstopt onder de tafel zat ik als kind als het ‘zeverweer’ was en ‘mijn peet en meet’ op bezoek waren te luisteren naar de familieverhalen. Die gingen steevast over de twee wereldoorlogen. In die van ’14-’18 waren het de smokkelverhalen, de vertellingen over het zelf jenever stoken. Het was een tijd van armoe waarin mensen moesten overleven op een haring. Als Nonkel Tuur aan het woord kwam, hingen we aan zijn lippen. Hij deed ons lachen, vertelde verhalen over hoe belachelijk gezagsdragers zich manifesteerden. Zijn verhalen waren ‘de crème fraîche op de biscuit’ en de ‘dreupels met elixer d’Anvers’ gingen rond. In die tijd trokken bendes door het Vlaamse land, op zoek naar buit om te kunnen overleven. De legendarische bende van Van Hoe en Verstuyft was er een van. Prieels beschrijft op oorspronkelijke wijze het milieu van die bende, de vergaderingen in het café, hij laat als het ware de penoze tot leven komen. Het was geen goed georganiseerde bende, eigenlijk ‘kenden ze er geen kloten van’. Ze roofden en schoten er op los. De gebroeders Verstuyft zijn de kernfiguren. René is de man die een verleden kende in de loopgraven, de strafste klussen opknapte, terwijl anderen veilig genoten van het  leven. René krijgt er genoeg van en gaat terughalen wat hij tekort gekomen is, wat hem eigenlijk ontnomen is. Hij vindt zijn broer Edmond, Rosse Mon, aan zijn zijde. In de roman komt naast het leven in de loopgraven en de perfecte levensechte beschrijvingen  van de bendeleden en  van hun daden ook de werking van het gerecht naar voren. Prieels zet dat alles op een oorspronkelijke manier neer. Hij is een van onze laatste echt grote vertellers en daarom moet hij gekoesterd worden.”

‘Gelijk Van Hoe’

Historicus Peter Laroy vertelde over Roversbendes in Vlaanderen. Dat zijn vaak losse verbanden van kleine criminelen die in groepjes van twee of vier rondtrekken. Niet echte grote misdadigers, die niet erg planmatig werkten. Politieagenten maakten de verhalen van deze bendes vaak groter dan ze waren. ‘Bloedbroeders’ gaat over de bende Van Hoe/Verstuyft en deze bende was andere koek. Hier gaat het om terreur. Het begint met kruimeldiefstallen, vaak niet zo handig uitgevoerd, en het ontspoort tot het graaien van zoveel mogelijk buit. De bende maakt België onveilig en beweegt zich ook buiten de directe omgeving van Gent . De bende pleegt 37 misdaden en 14 moorden. Toen de bende opgerold werd, was dat groot nieuws. Men sprak in 1924 van het proces van de eeuw, hoewel de 20ste eeuw nog maar net begonnen was. Iedereen wilde bij het proces zijn en het volgen, de kranten stonden er vol van. Laroy maakte een vergelijking met het proces van de eeuw rondom Dutroux. Ook daar wilde iedereen bij zijn. Rosse Mon ontsnapte op een vergelijkbare manier als Dutroux.  Uiteindelijk werden de veroordelingen uitgesproken en er zaten nogal wat doodvonnissen bij. Die werden omgezet in levenslang. Tot op hoge leeftijd leefden Edmond en René. Anders verging het Raymond van Hoe. Die stierf in 1930 in gevangenschap en zijn lichaam werd aan de wetenschap gegeven. Met een foto van Van Hoe op de ontleedtafel besloot Laroy zijn voordracht. Toch een beetje huiver. Van Hoe leeft nog voort in de Gentse uitdrukking: “Hij is gelijk Van Hoe. Hij weet ook van niets.”  Als iemand ergens op aangesproken wordt, is hij/zij geneigd te zeggen van niets te weten. Dat deed Van Hoe ook bij de rechtbank. “Van Hoe bekent ge?” “Ik weet van niets.”

En had de grote man van de bende, René Verstuyft, berouw? Zijn antwoord:  “Niemand heeft me gevraagd berouw te tonen toen ik verplicht werd mensen dood te schieten aan het front. Berouw is komedie om minder straf te krijgen.”

Na afloop hadden Guy en Jan namens Love Lit een gesprekje met Guy. Prieels heeft al meer ‘faction-romans’ op zijn naam staan, zoals ‘De wraak van meneer Jules’ (over smokkelaar Hippolyte Pannecoucke) en ‘De meester, de muze en de eeuwigheid’ (met onmiskenbaar referenties aan Roger Raveel). Prieels is op zoek naar feiten uit het verleden en geeft die een nieuw gezicht. “Die verhalen dienen zich vanzelf aan. Ik ben nu bezig met een nieuw boek over een bekende schaderegelaar, oplichter. Ik werk altijd op basis van archiefonderzoek en vandaar uit dient zich het verhaal vanzelf aan.”

Rondom ‘Bloedbroeders’ start binnenkort een leesclub op Hebban. Geïnteresseerd? Volg die leesclub of beter nog lees het boek. Guy Prieels heeft ons toegezegd actief aan de leesclub mee te gaan doen. Zijn we toch ‘Bloedbroeders’ geworden.

Tekst en foto’s: Jan Stoel