Met dank aan de schrijver en de uitgeverij hebben Sigried en Nathalie hun vragen aan Kees van Beijnum vandaag toch nog beantwoord gekregen! Onderaan het artikel vind je het resultaat hiervan! 

Wat gebeurt er wanneer twee vrouwen, 1 uit Gent en 1 uit Antwerpen, hetzelfde boek lezen? Sigried en Nathalie lazen voor We Love Lit allebei Het mooie seizoen van Nederlander Kees van Beijnum. Lees hieronder wat zij van het boek vinden.

Samenvatting (Sigried)

In Het mooie seizoen verbindt Kees Van Beijnum drie aanvankelijk losstaande verhalen tot een onlosmakelijk geheel.

Beatrijs begeleidt kinderen van probleemgezinnen. Hoewel haar werk allesbehalve gemakkelijk is en ze vaak te maken krijgt met weerstand en agressie, doet ze het met volle passie. Ze gaat zelfs zo erg op in haar baan, dat ze bereid is om er haar huwelijk voor op de helling te zetten. Dat het vooral haar man is die een band heeft met hun zoon, wordt pijnlijk duidelijk wanneer hij voor een aantal maanden zijn lang verwachte reis naar Patagonië maakt en Beatrijs en Arno op elkaar aangewezen zijn.

Arno kan gezien worden als een typische puber van bijna 16 die aan alles twijfelt, nog het meeste aan zichzelf. Hij doet wanhopige pogingen om zichzelf een houding te geven, maar slaagt daar totaal niet in. Hij wil koste wat kost bij een groep horen: de nerds of de populaire kliek, het maakt hem niet uit. Ondanks zijn pogingen valt hij toch overal tussen.

Christian probeert zijn leven weer op de rails te krijgen na de breuk met zijn partner en zijn ontslag als leraar. Hij houdt van regels, duidelijkheid en rechtvaardigheid, eigenschappen die hij tevergeefs bij zijn eigen vader zoekt.

In korte hoofdstukken wisselen de levens van de drie hoofdpersonages zich af. Aanvankelijk is er weinig dat de personages met elkaar bindt. Wat ze echter wel gemeenschappelijk hebben is de manier waarop ze zich aan de buitenkant van de maatschappij bevinden en in de knoop liggen met zichzelf. Bij Arne en Christian is dat erg letterlijk te nemen. Beide behoren bij geen enkele groep, vinden amper verbinding met andere mensen. Daarom is het ook des te verwonderlijker dat ze het wel van meet af aan met elkaar kunnen vinden, ook al is hun band alles behalve vrij van complexiteit. Beatrijs lijkt aanvankelijk wel in staat te zijn haar dromen na te streven. Ze heeft werk waardoor ze duidelijk gepassioneerd is en waaraan ze bovendien haar identiteit verleent. Gaandeweg komen echter ook bij haar vlekken op het mooie beeld. Haar huwelijk blijkt niet meer te zijn wat het is geweest en haar relatie met Arno wordt steeds dramatischer. De teleurstelling in zichzelf, in de omgeving en uiteindelijk in het leven in het algemeen is de verbinding tussen de personages, hoewel het hen niet dichterbij elkaar brengt.

Onze mening

Sigried

Door de korte hoofdstukken heeft het boek een prettige structuur. Elk van de verhalen roept vragen op, hoewel echte spanning en dreiging vooral in het verhaal van Beatrijs te vinden zijn. De lezer komt het meeste te weten over Arno. Zijn puberaal gedrag lijkt vrij normaal en is op zich niet zo heel erg boeiend. Het is vooral de schrijfstijl van Van Beijnum die het verhaal lange tijd de moeite waard maakt. De kracht schuilt vooral in de manier waarop hij verschillende randpersonages in een paar rake zinnen weet neer te zetten: 

“Met ingevallen wangen knikkebolt hij in een wolk van tabaksrook. Uit zijn hele houding spreekt de stille leegte van iemand die tot diep in de nacht in het licht van een beeldscherm staart en overdag met een cocktail van cafeïne en valium in zijn bloedbaan tegen de slaap van de verplichtingen van de wereld vecht.” Minder geslaagd is de poging die de auteur doet om Arno tienertaal aan te meten: “Om zich een houding te geven, en omdat hij zelf geen ander onderwerp kan verzinnen, begint Arno over Milo. Die eerst zijn telly niet opnam en later beweerde dat hij op zijn fiets zat, maar gewoon nog osso was.”

Omdat deze taal compleet contrasteert met het register dat gebruikt wordt om Arno’s gedachten weer te geven, maakt het aanvankelijk duidelijk hoezeer Arno zich inspant om in aanwezigheid van zijn leeftijdsgenoten een rolletje te spelen. De tienertaal wordt echt onvoldoende volgehouden, waardoor het aan geloofwaardigheid inboet.

De complexe relatie tussen ouder en kind loopt als een rode draad doorheen het verhaal, maar wordt niet echt onderzocht. Het problematische lijkt hierdoor gewoon een aanvaardbaar gegeven. De personages hebben problemen met het maken van keuzes, en vragen zich continue vertwijfeld af of ze wel het juiste gedaan hebben. Er zit echter geen evolutie in hun gedrag. Het getwijfel blijft hen in de weg staan en verhindert daadkrachtig optreden. Naar het einde toe had ik het echter wat gehad met het eeuwige getwijfel van de personages en zat er te weinig ontwikkeling in het verhaal om me helemaal in het verhaal te zuigen. Bovendien schept de blurb verwachtingen die het boek niet inlost. Op basis van de verwijzing naar “een door de media gevoede nachtmerrie van verwijt en angst”, verwachtte ik een verhaal waarin de gevolgen die reacties van de (sociale) media op iemands leven kunnen hebben worden aangekaart. Ik was dan ook teleurgesteld dat deze thematiek absoluut niet in het boek naar voren kwam.

Nathalie

Het mooie seizoen is een mooi boek waarin onmacht en onvermogen centraal staan, en dat je wat ongemakkelijk achter laat. Hoe kunnen mensen na enkele moeilijkheden de draad terug opnemen, hoe sta je in het leven en wat wil je ermee bereiken? Terwijl Arno droomt van een succesvolle carrière in de voetsporen van onder andere Steve Jobs, heeft Christian zich door het afzetten tegen zijn vader, een succesvolle filmproducent in zijn jongere jaren, eerder tevreden gesteld met de dagelijkse gelukkige momenten in zijn leven, en wil hij zeker geen publieke aandacht op hem gericht krijgen. Ook de mislukte relatie met zijn ex-vriendin probeert hij een plaats te geven in de redenering dat het ‘allemaal zo heeft moeten zijn’. Vechten zoals zijn vader kan hij niet. Tenslotte heeft Beatrijs moeite om haar gezins- en professionele leven in evenwicht te houden als er een promotie in het vizier komt. Het aangekaarte onderscheid tussen haar min of meer geslaagde job als gezinshulp, dat nu wel wat van haar pluimen verliest, steekt af bij haar gefaalde hulp voor haar eigen zoon. Mislukte communicatie en het mislukte gezinsgeluk zijn opnieuw thema’s die nog maar eens een goed verhaal katalyseren.

Wat me wel verrast heeft, is het verschil tussen de volwassen gedachtegang van Arno over heel wat zaken en daartegenover zijn ietwat klunzige niet zo intelligente manier om zich in stand te kunnen houden in zijn school en ook de tienertaal die dit personage hanteert in zijn dialogen met vrienden, die hij in zijn gedachten totaal niet hanteert. Is dit omdat hij een rolletje speelt en hij zich minder slim voordoet dan hij is, omdat zijn woorden er anders uitkomen dan hij wilt, of omdat er toch minder is gelet door de schrijver op de realistische gedachten en emoties van een opgroeiende tiener? Hoe kan ik anders volgende woorden begrijpen over internationale politiek, die perfect verwoorden wat sommigen pas later gaan beseffen: 

“Zijn opvoeding stond in het teken van verdraagzaamheid en begrip voor buitenlanders. Nooit heeft iemand erbij verteld dat het niet een verschil van politiek of religieus inzicht is dat haat oproept, maar dat het allemaal juist met die haat begint. Naar objectieve maatstaven is hij een racist. Niet altijd gelukkig.”  (Hier gaat het over zijn omgang met Milo en de andere “mocro’s” een term die ik als Vlaamse trouwens niet kende.)

In de samenvatting van het boek, wordt er ook meer nadruk op het ongeluk van Beatrijs gelegd dat voor wat mij betreft toch minder aan bod komt in dit boek. Net de gevolgen door het gemis van zijn moeder (en vader) voor Arno worden meer in de kijker gezet. Het geeft aan dat we dikwijls het onvermogen bij anderen sneller inzien, en dat we blinder zijn voor de balk in het eigen oog. De vertwijfeling van de personages wordt aan het einde niet echt opgelost, wat een realistische kijk op deze problematiek biedt na slechts een aantal maanden, de duurtijd van dit verhaal, maar waardoor er maar weinig schot in hun ontwikkeling komt doorheen het boek. Ergens is dat het ongemakkelijke maar ook het vervelende aan dit boek: niets menselijks is ons vreemd. 

Sigried en Nathalie stelden enkele vragen op die nadien door Kees van Beijnum per e-mail werden beantwoord.  

Was het een bewuste keuze om de zaak van het verdwenen meisje niet meer uit te werken en de focus te leggen op het gezin van Beatrijs?

Kees: Het gaat mij meer om wat er met Beatrijs gebeurt, haar angsten (voor het lot van het meisje, voor de hetze tegen haarzelf, voor het gebrek aan steun van haar collega's, voor haar twijfels over haar eigen handelen -heb ik het verkeerd gedaan?) dan om wat er precies met het verdwenen meisje is gebeurd. Haar verdwijning is een aanleiding. 

Heeft u eraan gedacht om de effecten van sociale media ivm het lot van Beatrijs meer in de verf te zetten?

K.: Ik begrijp niet precies wat bedoeld wordt met 'meer in de verf'.  Maar, los daarvan, heb ik zeker de onstuitbare, niet zelden verwoestende dynamiek van sociale media willen uitlichten. Het boek gaat op verschillende niveaus over de wrijving tussen het zelfbeeld en dat wat anderen in je zien. Dat geldt voor de drie belangrijkste personages in het verhaal.  

De teloorgang van Beatrijs komt niet echt naar voren, Arno is het echte hoofdpersonage van het boek. Is dit een bewuste keuze?

K.: De teloorgang van Beatrijs is een essentieel onderdeel van het verhaal. Zij, de professionele opvoedster, de redster van andermans kinderen, staat met lege handen als haar eigen zoon haar hulp het hardst nodig heeft. Omdat ze juist op dat moment zelf een crisis doorstaat. Voor het eerst ervaart ze wat haar cliënten (ouders die als opvoeders mislukken en onder toezicht worden gesteld) iedere dag meemaken. Voor het eerst weet ze uit ervaring wat het is om te falen op dat gebied. 

Waarom krijgt de man van Beatrijs/de vader van Arno geen actieve stem? Die had nog een extra perspectief kunnen bieden. Nu blijft de relatie tussen moeder en zoon vrij onduidelijk en oppervlakkig.

K.: Waarom wel? Als Arno's vader thuis was geweest dan zou alles anders gelopen zijn. Dan zou een en ander niet zo uit de hand lopen. Zijn vaders afwezigheid en de onzekere status van het huwelijk van zijn ouders maakt Arno (en ook zijn moeder) ontvankelijk voor de 'verkeerde beslissingen' die het verhaal zijn lading geven. Er is niemand om ze te redden. Ze moeten er samen uit zien te komen.

Was het de bedoeling een onderscheid te maken tussen de Arno die hij  in zijn eigen gedachten is en die hij echt is naar zijn vrienden toe? Er is nogal een verschil tussen zijn volwassen gedachtegang en zijn houding en taalgebruik tov de omgeving rondom hem.

K.: Zoals zovelen zou Arno graag de populairste, slimste, charmantste, potentste, gevatste meidenversierder van de hele wereld zijn. Maar de werkelijkheid is dat hij in de pikorde geen rol van betekenis speelt. Maar in tegenstelling tot zijn vriend Pablo legt zich er niet bij neer. Hij probeert het steeds opnieuw. Dat eeuwige gevecht speelt zich vooral in zijn hoofd af. Zijn dromen en aspiraties spelen bij alles wat hij doet en denkt steeds op de achtergrond mee. Op een dag, denkt hij, zullen ze zien wie ik ben, wie ik echt ben. Dat houdt hem op de been. 

"De splinter in andermans oog wel zien, maar niet de balk in het eigen oog": Is dit een boodschap die u wilde overbrengen?

K.: Ja, zelfkennis, en met name het ontbreken ervan, is een centraal gegeven in Het mooie seizoen. Maar meer nog: we maken ons voortdurend druk om de zogenaamd grote kwesties van het bestaan, maar het zijn de kleine onverwachte gebeurtenissen die om de hoek van de straat op ons wachten waartegen we pas echt weerloos blijken te staan.

Een e-mailcommunicatie is wat het is: in deze vorm is er niet altijd de mogelijkheid om vragen en antwoorden meer toe te lichten en beter op elkaar in te spelen. Met dank aan Kees voor de reacties op onze vragen!