De zomer vliegt voorbij, de herfst laat zich al voelen. Zomer betekent voor de meesten van ons vakantie. En vakantie betekent lezen, veel lezen, nog meer lezen!

Zou het daardoor komen dat het moeilijk blijft om het op één favoriet te houden? 

Cies dekt zich alvast in met een belofte:

Ik weet het, jij moet streng zijn, en we mogen maar 1 boek als favoriet hebben, maar ik kon het deze keer niet laten. Het zal nooit meer gebeuren. Beloofd.

Hetty smokkelt subtiel twee mooie boeken de lijst in.

Maar Martin gaat onverschrokken voor een top 3 (en tussen de regels lees ik dat hij even makkelijk een top 10 had kunnen doorsturen).

Nathalie houdt zich ‘braaf’ aan de regel, maar ze beseft zelf dat ze met vuur speelt: 

Dit is te lang zeker? Nochtans over maar één favoriet... :-D.

Weet je wat? Ik word een strenge tante! Ik word een strenge tante! Ik word een strenge tante. Ik word een strenge tante… Word ik een strenge tante?

In elk geval zijn onze favorieten van juli en augustus weer heel verscheiden: veel oudjes, maar ook veel nieuw werk. Veel illustratoren ook, deze keer. Lees, kijk en geniet.

Samenstelling: Ine
Banner: Anne Oerlemans

Tea: Tussen al mijn favorieten van de laatste twee maanden springt er eentje uit. Het is een mooie hardcover uitgave van de biografie over  Simone de Beauvoir geschreven door Kate Kirkpatrick. Als groot liefhebber van De Beauvoir wilde ik de nieuwste inzichten over haar bijzonder graag lezen en kijken of het voetstuk waarop de auteur voor mij stond wel stevig genoeg was. Daarover bestaat na het lezen geen twijfel meer. Het boek heeft me enorm geraakt door de manier waarop De Beauvoir is geportretteerd: niet als een discipel van Jean-Paul Sartre, maar als filosofe met eigen theorieën en voldoende zelfreflectie om met opgeheven hoofd haar eigen weg te kiezen ondanks de tegenwerking die ze kreeg omdat ze vrouw was. 

Ine: Mijn favoriete boek is een oudje, uit 1917: Hoe het groeide van Knut Hamsun. De man won er de Nobelprijs mee, maar later koos hij de foute kant in WOII, wellicht de reden waarom zijn boeken veel minder aandacht krijgen dan zou mogen. Hij was een groot voorbeeld voor tal van schrijvers in, maar ook buiten Scandinavië. W.F. Hermans bijvoorbeeld prees zijn boek Honger heel erg aan. Hoe het groeide is een boerenepos. Over de band tussen mens en de grond, over het eenvoudige, maar uitdagende dagelijks leven (met ook minder alledaagse gebeurtenissen) in het hoge noorden van Noorwegen. Spectaculaire avonturen staan er niet in, maar dit prachtig geschreven boek is zeker niet langdradig. Moeilijk te vinden in het Nederlands, dat wel. Ik las een uitgave uit 1959 en volgens wat ik vind op het internet zou de jongste uitgave wel eens van 1961 kunnen zijn. Maar in het Engels is een recentere versie verkrijgbaar: Growth of the soil.

Jan: Een boek stak er de voorbije twee maanden echt bovenuit : Branduren, de derde roman van Cobi van Baars. Het is vorige week verschenen, maar ik mocht het boek al eerder lezen. Ik was al zo onder de indruk van haar debuut Schipper & Zn. Van Baars is een dubbeltalent, schrijver en schilder.  In haar werk hebben woord en beeld altijd een rol, ze liggen voor mij in het verlengde van elkaar. In haar drie tot nu toe verschenen romans speelt (het omgaan met) gevoelens een centrale rol. Vertrouwen en wantrouwen, de worsteling van personages met zichzelf, gemis en verlies, liefde, herinneren zijn terugkerende thema’s. Branduren bestaat uit twee delen ‘Begin’ en ‘Einde’ en tussen deze twee markeringspunten, geboorte en dood, komen de hoofdpersonages bij elkaar. Het zijn momenten van herinneren én van vooruitkijken. Het zet de verhoudingen tussen de familieleden op scherp. Ieder ziet het anders. Niet voor niets wordt het verhaal verteld vanuit het ik-perspectief van alle personages. Een prachtige dichtregel van H.H. ter Balkt “Het stof dat je meezeult, wordt je op een dag te veel” uit de dichtbundel Vuur geeft richting aan het verhaal.  Vuur staat voor oerkracht, voor groei en afbraak. In mijn recensie over dit boek schreef ik “Branduren is een psychologische roman vol vonkjes waar je warm van wordt en dat je aanzet tot reflectie. Rijk, vol gevoel geschreven, veelomvattend, meeslepend. Klasse !” Binnenkort op de loepjes een interview met Cobi van Baars, onder meer over haar dubbeltalent.

Harriet: De afgelopen twee maanden heb ik meer boeken gelezen dan ik normaal doe. Veel verschillende genres en stijlen dus dan is het lastig om te gaan vergelijken en een favoriet te kiezen. Je krijgt al snel het idee dat je appels met peren aan het vergelijken bent. Toch sprong er een boek boven uit. Vorige jaar las ik tijdens de vakantie Het zoutpad van Raynor Winn. Een fantastisch boek, met poëtische zinnen en mooie beschrijvingen van de natuur, maar bovenal een verhaal over verlies, verdriet en strijdlust. Geen triest boek, maar meeslepend en inspirerend. Dit jaar verscheen net voor de vakantie het vervolg De wilde stilte en wederom werd ik door een boek van deze schrijfster gegrepen. In dit boek gaat Raynor Winn terug naar haar jeugd, het begin van haar relatie met Moth en de tijd na de lange wandeling  langs de Engelse kust. Het mooie van de natuur, de rust en troost die zij daarin kan vinden. Haar zorgen ook over de ziekte van Moth en hoe het allemaal verder moet. Echter ook deze keer lukt het haar om de levenslust weer te vinden in een lange wandeltocht. Niet in Engeland maar in Ijsland dit keer.  Genoten heb ik van de mooie natuurbeschrijvingen, het afzien en de vele overpeinzingen maar bovenal was ik onder de indruk van de liefde van de schrijfster voor haar man Moth. Lees eerst Het zoutpad en daarna ook zeker het vervolg De wilde stilte.

Cies: In de periode mei/juni was mijn favoriet de eerste naturalistische roman Therese Raquin van Emile Zola. Mijn favoriet van de afgelopen twee maanden is de eerste in Nederland geschreven naturalistische roman Juffrouw Lina van Marcellus Emants. Emants speelt in Juffrouw Lina een vernuftig spel met de lezer om keer op keer met stukjes nieuwe informatie te komen over het verleden van Lina en anderen. Nieuwe informatie die één vraag beantwoord, maar gelijk tot nieuwe vragen leidt. Naast spelen met informatie, speelt Emants ook met tijd, al doet hij dat nog veel meer in het veel bekendere Een nagelaten bekentenis. Door al deze 'spielerei' is Juffrouw Lina geen recht toe recht aan naturalistische roman, maar een van de beste naturalistische romans die ik ooit heb gelezen.

Op 30 juli overleed Maarten Biesheuvel. Een paar weken daarvoor heb ik hem nog kort besproken in het artikel Het Nederlandstalige korte verhaal. Ik beschouw, en ik ben zeker niet de enige, hem als een van de beste Nederlandstalige korteverhalenschrijvers en heb dan ook in augustus zijn debuutbundel In de bovenkooi herlezen. Wat is en blijft dat toch een verdomd goede collectie korte verhalen.

Hetty: Ik las in de afgelopen twee maanden twee boeken die van mij een hoge waardering kregen, toch hoef ik niet lang te twijfelen over mijn favoriet.

De ontdekking van de hemel van Harry Mulisch was een mooie ontdekking waarvan ik blij ben dat ik het boek nu eindelijk ook gelezen heb. Zeer de moeite waard.

Maar ik kies toch voor Wilde Rozen van Konstantin Paustovski! Ik las dit boekje in de uitgave van de Kleine Russische bibliotheek van Uitgeverij van Oorschot, samen met een groep andere lezers en heb ontzettend genoten van de vijf bijzonder mooie verhalen in deze bundel. Wat kan die man schrijven! Zo mooi, zo gedetailleerd, vooral waar het de natuur betreft zie je alles gewoon voor je. Verder zijn het vijf heel verschillende verhalen waarbij niet het hele verhaal uitgekauwd wordt maar juist net genoeg verteld wordt om de lezer te prikkelen en na te laten denken over wat er achter zit, wat er nog meer gespeeld zou kunnen hebben. Nog nooit was ik zo geboeid door korte verhalen als bij het lezen van deze bundel. Ik ben echt ontzettend enthousiast over Paustovski en zijn boeken... en ik wil meer! Ik wil meer Paustovski lezen, want ik durf nu al wel te zeggen dat Konstantin Paustovski mijn ontdekking van het jaar is geworden! :-)

Evy: Mijn favoriete boek van de afgelopen twee maanden... Dat is eigenlijk een erg moeilijke vraag. Normaal weet ik het er zo uit te pikken, maar deze afgelopen maanden heb ik voor mijn gevoel erg veel mooie boeken gelezen!

Als ik dan toch moet kiezen, ga ik voor De straat van Ann Petry. Met name omdat het een schwob-boek is en ik vind dat er te weinig aandacht aan wordt besteed. Het boek is oorspronkelijk uitgegeven in 1946. Het voorwoord van deze nieuwe uitgave is geschreven door Tayari Jones en voegt waarde toe. Ze legt uit waarom dit boek voor haar zo belangrijk was en daardoor ga je als lezer al anders het verhaal in. 

De straat gaat over New York in de jaren '40 en hoe een zwarte, alleenstaande moeder zich daar probeert te redden. De personages zijn kleurrijk en meer dan een beetje dik aangezet qua karaktertrekken. Toch past alles zo mooi in elkaar en sleept Petry je mee het leven van Lutie in, met name door het levendige, beeldende taalgebruik. Haar personage staat centraal en heeft zoveel lagen dat je als lezer niet meer weet aan het einde van het boek of je haar nu wel of niet sympathiek of goed vindt. 

De straat waar Lutie in komt te wonen speelt een heel grote rol. Het is niet alleen de titel van het boek, maar het lijkt alsof de straat ook een personage is. Het is een abstract gegeven natuurlijk, want het gaat niet persé over de straat waar Lutie zich in bevindt, maar over alle straten die gelijkaardig zijn. Alle straten waar mensen zoals Lutie in wonen, zonder perspectief, zonder kansen op een beter leven.

De straat is een tijdloos boek, met een thema dat vandaag de dag nog steeds actueel is. Het is vlot te lezen en toch voel je de zorg waarmee Petry haar woorden gekozen heeft en haar zinnen in elkaar heeft gezet. Het is een boek dat ik heel veel mensen zou aanraden om te lezen en waar ik ook van overtuigd ben dat heel veel mensen het met veel plezier zullen lezen.

Martin: Er passeerden hier de voorbije maanden heel wat boeken die extra aandacht verdienen, maar omdat het ons te ver zou leiden om in dit korte tijdsbestek stil te blijven staan bij een boek of tien, beperk ik me tot een top drie, waarvan de volgorde niet ter zake doet. Zo was ik bijzonder gecharmeerd door de herontdekking van De zondagen van Jean Dézert van Jean de la Ville de Mirmont, een heerlijke novelle die origineel in 1914 verscheen. De schrijver schetst een scherp portret van zijn protagonist, al doet hij dat met het zachte potlood van mildheid en deernis. Zijn sympathie ligt duidelijk bij degenen die het in deze wereld wat minder voor de wind gaat. Hij toont die deernis in milde observaties en in korte zinnen waaruit zijn consideratie blijkt voor zijn hoofdpersonage, waarover vertaalster Mirjam de Veth in een zeer boeiend nawoord zegt dat het op de schrijver zelf is gebaseerd.

Verder heb ik me laten meeslepen door de splinternieuwe vertaling van Joseph Roths meesterwerk Radetzkymars. De roman vertelt het verhaal van de ondergang van de eens zo trotse familie Trotta, die op subtiele wijze model staan voor het in ontbinding verkerende rijk waarin ze leven. Een van de thema’s van het boek, dat overigens door de nazi’s op de brandstapel werd gegooid, is het spanningsveld tussen waarheid en leugen, een thema dat 88 jaar na verschijning helaas nog immer actueel is. Deze nieuwe editie, voorzien van prachtige illustraties door Jan Vanriet, is een fonkelend juweel dat de nagedachtenis van Joseph Roth alle eer aandoet. Ook hier een verdiende pluim voor vertaalster Els Snick.

Ten slotte was daar Het dreigbed, de nieuwe verhalenbundel van Bertram Koeleman, van wie ik eerder al Engels voor leugen (2016) en Het wikkelhart (2018) las. Koeleman is een schrijver met een volstrekt eigen toon. Deze nieuwe bundel met verhalen, waarin vervreemding en bevreemding een belangrijke rol spelen, wordt bevolkt door personages die vroeg of laat merken dat de weg die ze zijn ingeslagen anders evolueert dan oorspronkelijk de bedoeling was en dat niets helpt om dit een halt toe te roepen. Soms draait dat goed uit, soms niet, al is de betekenis van ‘goed’ in de wereld die Koeleman oproept niet zo rustgevend als buiten zijn verhalen het geval is. Goed wil in dit unheimische universum zeggen dat iemand een gecompliceerde armbreuk oploopt en die arm niet verliest. Maak je maar klaar voor een excellente verhalenbundel waarin zekerheden onderuit worden gehaald, houvast vaak een valkuil blijkt te zijn en je alles om je heen opeens ziet alsof je ‘door een ingeslagen ruit’ kijkt.

Nathalie: In augustus heb ik me terug laten omverblazen (verder lezen! pun intended!) door een tekst die ik in boek(-met-cd-)vorm al langer had liggen, maar waarvan ik een prachtige nieuwe uitgave heb gekocht voor mijn verzameling: Het hele leven van Bart Moeyaert. 

Bart in zijn nieuwsbrief:

Ik schreef De Schepping, mijn persoonlijke versie van Genesis, op uitnodiging van het Nederlandse Blazers Ensemble in 2003. Waar het scheppingsverhaal eindigde, begon in 2010 Het Paradijs, het resultaat van een nieuwe samenwerking met het NBE. De muziek van Joseph Haydn sloot feilloos aan bij de tekst. In 2015 voltooiden het ensemble en ik de Haydn-cyclus met De Hemel. Binnenkort verschijnt de trilogie voor het eerst in één band bij uitgeverij Querido, wonderlijk sfeervol geïllustreerd door Peter Van den Ende, die recent furore maakte met de graphic novel Zwerveling.

Toeschouwers van het betere muziektheater in Nederland verwijs ik graag naar de tournee van het NBE met Bart Moeyaert in Nederland dit najaar en komend voorjaar met De Schepping. De laatste voorstelling van De Hemel zag ik enkele jaren geleden in Antwerpen, denk ik.   

Niet alleen is deze nieuwe uitgave prachtig op zich, maar het brengt het totaalplaatje van deze voorstellingen opnieuw tot leven bij mij. Ik kon het niet laten eigenlijk om de tekeningen en de cover van dit boek een aantal keren te strelen. De eerste boeken die deze verhalen bevatten, waren ook al pareltjes, prachtig geïllustreerd door de veelgeprezen illustratoren Wolf Erlbruch voor De Schepping en Het Paradijs, en Gerda Dendooven voor De Hemel. De verhalen zijn poëtisch en vervoerend en voor kinderen van 8 tot 99 jaar oud. 

Bij toeval vond ik n.a.v. deze uitgave ook nog de cd met de eerste voorstelling van De Schepping op internet aangezien die niet bij het eerste boek was opgenomen. Nu heb ik dus de drie voorstellingen in een playlist op mijn smartphone gezet, en kan ik dus ook naast in de prachtige boeken te bladeren, naar de warme stem van Bart en de prachtige muziek van het NBE luisteren telkens als ik het nodig heb. Daar ben ik dus erg, ERG GELUKKIG mee. Is er nog wat plek over om de volgende eerste paragrafen van elk verhaal als smaakmaker te plaatsen ook? ;-) 

In het begin was er niets. Het is moeilijk om je dat voor te stellen. Je moet alles wat er nu is nog niet laten zijn. Je moet het licht uitdoen, en er zelf niet zijn, en dan ook nog eens al het donker vergeten, want in het begin was er niets, ook het donker niet. Als je het begin van alles wil zien moet je erg veel weglaten. Ook je moeder.

In het begin waren we nooit alleen. We stonden met onze blote voeten midden in de overvloed, en als we gingen liggen, dan was het alsof we in het leven verdronken. Dan zochten de vrouw en ik elkaars hand en trokken we elkaar als het ware op het droge. 'Gaat het?' zei zij dan tegen mij, of ik tegen haar. En dan ging het weer. 

Ik zei tegen de dood die naast me lag: 'Een laatste keer naar zee. Dat zou ik wel willen.' 'Alles is nog mogelijk', zei de dood. 'Wanneer had je gedacht?' 'Woensdag,' zei ik. 'Woensdag wordt het warm voor de tijd van het jaar.' 

Anne: Er waren deze twee maanden geen boeken die van mij vijf sterren ontvingen. Maar als ik een favoriet moet aanwijzen dan is dat zeker American Gothic van Arianna Farinelli. Een politieke debuutroman die zich afspeelt in, jawel, Amerika. Farinelli schrijft in American Gothic een verhaal van ‘onze’ tijd. Een Amerikaans verhaal dat zich echter niet per se beperkt tot de Verenigde Staten. We leven in een complexe tijd. Een tijd van massadetentie, racisme, nationalisme, islamofobie, terrorisme, democratie en oorlog. Een tijd waarin voor rechten van minderheden wordt gestreden en het concept van identiteit steeds ingewikkelder wordt. Al deze thema’s vinden een plek in de debuutroman van een politiek wetenschapper en die combinatie werkt verrassend goed.American Gothic is kritisch op de huidige Amerikaanse samenleving, dat moge duidelijk zijn. Maar de roman is meer en breder dan dat. Volgens Farinelli ligt de verantwoordelijkheid voor een betere samenleving bij de burgers zelf en is er zeker hoop op verbetering. Identiteit hangt al lang niet meer samen met enkel klasse, nationaliteit, politiek of religie. Ook gender, generatie, cultuur en beroep spelen een grote rol. Mensen zijn tegenwoordig, misschien wel in de eerste plaats, wereldburger.Farinelli schreef vooral een genuanceerde roman, waarin ze vele perspectieven belicht. American Gothic is een debuutroman die de lezer veel leert over de hedendaagse maatschappij. Het is een genuanceerd verhaal dat kritiek niet schuwt maar deze goed onderbouwt zonder dat het verhaal daar onder lijdt. Een geslaagde politieke roman dus en een aanrader!

En jij? Blik je terug op een zomer met een absoluut favoriet boek? Of heb je er misschien ook twee, drie of tien? En vind je je gading in onze tips om jouw boekenherfst mee aan te vullen? Vertel!