Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×

Wat wij zagen in de bek van het gegeven paard

op 16 maart 2018 door

Een geschenk

Het boek is pas een week oud en er is al heel veel over gezegd. Op Hebban maar ook in den landen en dan bedoel ik Nederland en Vlaanderen. Nu is dat wel vaker bij een Boekenweekgeschenk maar het cadeautje van Griet op de Beeck wist een beoordeling met maar één ster te behalen in de Volkskrant. Mag je wel zo negatief zijn als het gaat om een geschenk, dat dit jaar ook nog eens voor het eerst in het Fries verscheen? Mag je een gegeven paard wel in de bek kijken? Het hoofdpersonage van Griet’s boek deed dat trouwens niet altijd. Gezien deze feiten hebben we voldoende reden om dit boekje nog eens goed onder de loep te nemen?

Sinds enkele jaren wordt het Boekenweekgeschenk ook in Vlaanderen verspreid. Dat het nu geschreven is door een Vlaamse en dat deze Vlaamse novelle dan ook nog vertaald wordt in het Fries is toch best bijzonder. Die Friese uitgave is uniek, dat is nog niet eerder voorgekomen. Daarom is het extra leuk dat Hetty Benedictus, als vriend van de literatuurclub, onze gastschrijfster wilde zijn. Zij spreekt en leest Fries en heeft Gezien de feiten in het Nederlands (met Vlaamse bijzonderheden) en in het Fries gelezen.
Hierdoor zullen we ons niet alleen buigen of de extreem slechte recensie van de Volkskrant klopt, niet alleen bespreken hoe wij dit verhaal beoordelen maar ook nog bekijken hoe die onvervalste Vlaamse tongval van Griet overkomt als deze vertaald is.

Door Gigi met als gastauteur Hetty Benedictus

 

Het was toch een geschenk?

Arjan Peters noemde het Boekenweekgeschenk ondermaats en kwezelig en beoordeelde het verhaal met een bedroevende enkele ster. Hij vraagt zich af waarom Olivia, het hoofdpersonage, zo lang passief in een huwelijk gevangen blijft. Als hij dit echt niet snapt, moet hij misschien vaker een boek lezen waarin onplezierige relaties beschreven worden. Daarnaast lijkt hij niet te vallen voor het verhaal en voor enkele zinnen die Griet op de Beeck gebruikt en geeft dan Bingo, één ster! Meer onderbouwing voor deze dramatisch slechte beoordeling is er niet. Eén ster geef je als er sprake is van een niet-kloppend plot, een afwezig plot, als er echt geen sterke kant te noemen is of als het dramatisch slecht lopende zinnen bevat. Toch niet als het boek net even niet jouw stijl is?

Jan van Mersbergen ergert zich aan deze kort-door-de-bocht recensie van Arjan Peters en noemt telkens dat het een geschenk was waardoor hij dit als argument lijkt te noemen om extra sterren toe te kennen.
Hoewel ik het met hem eens ben dat de recensie van Arjan Peters onplezierig is en beperkt onderbouwd lijkt, moeten we ook eerlijk blijven. Ook een Boekenweekgeschenk mag, of moet zelfs, van goede kwaliteit zijn. Ook Boekenweekpaarden mag men in de bek kijken. Neem Oeroeg van Hella S. Haasse uit 1948, een novelle die, bij iedereen die literatuur leest, toch wel bekend is. Dat was ook een Boekenweekgeschenk en of je dit nu wel of geen leuk boek vindt, dat is toch echt een novelle van grote kwaliteit. Ook wordt genoemd dat het een novelle is en dat je daar minder van mag verwachten. Als ik dan nog eens naar Oeroeg mag verwijzen, of naar andere bekende novelles zoals De kreutzersonate van Lev Tolstoj,  De gedaanteverwisseling van Franz Kafka of De oude man en de zee van Ernest Hemingway: deze novellen en nog vele anderen zijn volwaardige boeken en leveren kwaliteit.

 

a139302e67fdadf2f1cdb665d3c99d02.png

Het geschenk in de bek kijken

Een Boekenweekgeschenk afvallen op enkele zinnen die niet bevallen, is niet terecht. Milder beoordelen omdat het een korter verhaal en een geschenk is, lijkt ook niet de oplossing. Het is natuurlijk toch subjectief, een waardeoordeel over een boek. Wat de een verguist, bewondert de ander. Kunnen Hetty en ik tegengas geven?

Hetty bekeek ook de Friese knol

Eigenlijk ben ik nooit een grote fan van korte verhalen en novelles geweest, maar enige tijd geleden heb ik er toch een paar ontdekt die ik heel erg goed vind, en aangezien ik de schrijfster Griet op de Beeck ook wel kan waarderen, was ik wel erg nieuwsgierig naar het door haar geschreven Boekenweekgeschenk. Mijn nieuwsgierigheid werd nog meer geprikkeld nadat ik hoorde over die slechte recensie in de Volkskrant, ik kon me maar moeilijk voorstellen dat het boekje echt zo slecht zou zijn.
Ik vind dat je een goed beeld krijgt van het karakter van de hoofdpersoon, zeker gezien het beperkte aantal bladzijden waarin dit tot uiting moet komen. Ik kan me er wel iets bij voorstellen dat je, zeker gezien de generatie waartoe de hoofdpersoon behoort, zo lang bij je man blijft ondanks dat het geen gelukkig huwelijk is. Voor die generatie was scheiden niet iets wat je zo maar deed, je bleef bij je keuze en probeerde er maar het beste van te maken. Dat je dan een soort van opluchting voelt, wanneer je man overleden is en dat je vervolgens geraakt wordt wanneer er een andere man écht aandacht voor je heeft, iets wat je al die jaren hebt moeten missen, klinkt juist heel logisch.
Nu ik het, in twee talen, gelezen heb, kan ik niet anders zeggen dan dat ik het absoluut niet eens ben met die Volkskrant-recensie. Ik heb het boek met plezier gelezen. Ik heb het verhaal niet op kwezeligheid (bestaat dit woord wel?) kunnen betrappen.

Gigi bekeek enkel de Nederlandstalige bek

Na al eerder genoten te hebben van een boek van Griet op de Beeck, was ik blij te horen dat zij het Boekenweekgeschenk 2018 voor haar rekening zou nemen. Direct op de eerste bladzijde werd de toon voor mij al gezet. Op de Beeck is sterk in het beschrijven van moeilijke relaties en ook in dit verhaal weet ze deze goed voor het voetlicht te brengen met een licht satirische ondertoon. Stap voor stap wordt duidelijk hoe vast Olivia zat en in hoeverre ze zich los wil weken door eindelijk andere keuzes te maken. Op de Beeck weet de afloop, die iets voorspelbaars in zich draagt, heel krachtig en met een bijzondere twist neer te zetten. Hoewel ik liever een volledige roman lees van haar hand heb ik volop genoten van dit verhaal en de Vlaamse tongval doorheen het boek. Er was een scène die wat mij betreft iets minder expliciet beschreven had hoeven worden maar Griet neemt in dit geval geen blad voor de mond. Ik zou het zeker drie sterren geven maar door het opvallend aantal ontbrekende sterren bij Arjan Peters krijgt Op de Beeck er van mij een extra ster bij. Is dat reëel, mag dat wel, is dat terecht? Vast niet maar ik doe het toch.

 

Het geschenk in het Fries

Het was even wennen om weer in het Fries te lezen, het is voor mij altijd weer even omschakelen nu ik niet meer dagelijks met het Fries geconfronteerd wordt (ik woon nu al 20 jaar niet meer in Friesland), maar na een paar bladzijden gelezen te hebben, gaat weer het prima.
Ik heb als eerste de Nederlandstalige versie gelezen en één van de eerste dingen die me opviel tijdens het lezen van de Friese variant was dat het heel letterlijk vertaald is. Ik herkende de zinnen direct uit de Nederlandse versie. Hier was ik erg blij mee want ik vind het erg jammer wanneer er tijdens het vertalen te veel afgeweken wordt van het origineel. Dit kom je heel vaak tegen bij de ondertiteling van Friese programma’s (Fryslân dok). Daar wordt vaak een vrije interpretatie gegeven die soms net even iets anders overkomt of net iets anders betekent.

In het Fries is de titel: Sa’t it lân derhinne leit. Letterlijk vertaald betekent dit: Zoals het land erbij ligt. Het is een uitdrukking die gebruikt wordt om aan te geven dat het is zoals het is, dat dit nu eenmaal de feiten zijn waar je het mee moet doen; Gezien de feiten dus.
Er was eigenlijk maar één ding dat me in de vertaling echt opviel:

"Ik sit hjir net samar wat út é tûme te sûgjen"

 

Dit is de vertaling van de Nederlandse uitdrukking:

"Iets uit de duim zuigen"

Direct bij het lezen vroeg ik me af of dit wel een in België (en bij Griet) bekende uitdrukking is, of dat deze meer door Nederlanders gebruikt wordt. Toen ik de Nederlandstalige versie erbij pakte, zag ik daar staan:

"Ik zit hier niet zomaar iets te verzinnen"

De eerder genoemde uitdrukking wordt niet gebruikt in het boek en daarom vermoed ik dat deze inderdaad minder bekend is in België.
Alles bij elkaar genomen vind ik het een mooie vertaling en leest het Fries prettig. De vertaalster, Jetske Bilker, heeft dan ook een ruime ervaring met het vertalen van boeken naar het Fries (o.a. De Kameleon en het eerste deel van Harry Potter).

 

a139302e67fdadf2f1cdb665d3c99d02.pngWat zagen wij in de bek van het gegeven paard?

Zoals jullie kunnen lezen, waren wij beduidend meer enthousiast over ons geschenk dan Peters. Griet’s novelle haalt waarschijnlijk niet de kwaliteit van Oeroeg maar het komt op ons over als een prettig leesbaar boek met Op de Beecks herkenbare schrijfstijl en kenmerkende thema’s. Als je zeker wilt weten hoe jij dit zou beoordelen, dan adviseren wij om het te lezen en zelf te bepalen hoe je het verhaal bevalt.

 

  • Heb je het al gelezen? Vertel eens: wat vind jij?


Reacties op: Wat wij zagen in de bek van het gegeven paard

Meer informatie

Gerelateerd

Over

Griet Op de Beeck

Griet Op de Beeck

Griet Op de Beeck (1973) is een Vlaamse auteur en columnist. Ze was tien jaar la...

Hella S. Haasse

Hella S. Haasse

Hella Haase groeide op in Batavia, in het toenmalige Nederlands-Indië. Ze s...