De auteur

De nu ongeveer 71 jarige Delia Owens publiceerde haar debuutroman Where the Crawdads sing pas in 2018. Toen ze een jaar later de zeventigjarige leeftijd bereikte, werd het boek een bestseller. Het is inmiddels in vele talen verschenen. Dit komt vooral door de aandacht die bekendheid Reese Witherspoon het boek schonk in haar fameuze boekenclub. Sindsdien is het in de belangstelling gekomen en gebleven. Dat Witherspoon van plan is het boek te verfilmen helpt ook een handje.
De schrijfster is van jongs af gefascineerd door de natuur. Ze groeide op in het zuiden van Georgia waar haar moeder haar aanmoedigde om de natuur te ontdekken ‘tot waar de rivierkreeften zongen'. Zo leerde ze ratelslangen te ontwijken vertoefde veel in de eikenbossen. Haar band met de natuur leidde ertoe dat ze biologie ging studeren. Ze trouwde en bracht een groot deel van haar leven met haar toenmalige echtgenoot en medebioloog door in Zambia. Daar bestudeerden ze wilde dieren en schreven samen drie non-fictie boeken over hun leven als wildernisbiologen. De boeken werden bestsellers. Daarnaast schreef Delia artikels voor bekende bladen waaronder Nature.

De cover en titel

Het boek werd in 2018 in Nederland voor het eerst uitgegeven onder de titel Het Moerasmeisje. Dit jaar verscheen het opnieuw onder een nieuwe titel en met een nieuwe cover.
De cover toont groen, de kleur van bossen en grassen en het aangezicht van een vrouw dat ingetekend is met moerasplanten. Het laat ons een stukje natuur zien.
De titel Daar waar de rivierkreeften zingen staat in witte letters op de voorkant en roept meteen een vraag op. Kunnen rivierkreeften zingen?
Een zoektocht op internet geeft het antwoord. Ja , ze kunnen zingen. Ze hebben een dun aanhangsel waarmee water en lucht door hun kiewholte kunnen laten borrelen en dat geeft het zingend geluid. De kreeften produceren met deze techniek vervolgens een serie pulsmatige geluiden. Er wordt verondersteld dat ze op deze manier onderling communiceren. Ben je nieuwsgierig geworden naar hoe dit gezang klinkt. Klik dan op deze link.

In het Engels luidt de titel Where the crawdads sing Het roept de vraag op of er een reden is waarom ze de kreeften 'Crawdads' noemt en niet 'Crawfish'. Uit enig gezoek op wat onfrissere sites- urban dictionary- blijkt dat het woord ook als ‘slang’ gebruikt wordt. ‘Crawdad’ kan dan zoiets betekenen als tuig, een loser of iemand die niet van de vrouwtjes af kan blijven. Maar dan wat minder net uitgedrukt.
Na lezing van het boek krijgt de titel daardoor een iets andere lading want beide elementen komen in het boek terug.

De recensie

De debuutroman van Delia Owens Daar waar de rivierkreeften zingen blinkt uit door de schitterende beschrijvingen van de moerasflora en fauna. De teerheid en grootsheid van de natuur is letterlijk te voelen. Jammer genoeg is het verhaal grotendeels voorspelbaar en is de opbouw wat simpel. De ontknoping is dan weer onverwacht en ontroerend maar voor een kritische lezer wat ongeloofwaardig. Het thema ‘meisje gerezen en onderwezen door de natuur’ krijgt op originele wijze vorm waardoor het boek interessant en aantrekkelijk is om te lezen.

Wanneer Kya zes jaar oud is, verlaat haar moeder het gezin en niet veel later ontvluchten ook haar broers en zussen het huis. Kya wacht vergeefs op haar moeders terugkeer en blijft achter met haar vader en diens kwaaie dronk. Vanaf nu moet zij het zelf zien te rooien. Op haar drieëntwintigste stuiten twee kinderen op een lijk in het moeras. De sherrif onderzoekt de zaak en verdenkt Kya.

‘Dit varkentje gaat naar de markt
Dit varkentje blijft thuis’

De roman bestaat uit twee verhaallijnen die beurtelings om aandacht vragen. Het begint in 1969 met de ontdekking van het lijk en springt dan terug naar 1952 waar Kya’s moeder het huis het gezin in de steek laat. De intrige omtrent het gevonden lijk wekt de verwachting van een thriller maar dat idee verzandt langzaam in het moeras. Hoewel de zoektocht naar een dader tot het eind wordt doorgetrokken, gebeurt er vrij weinig in deze verhaallijn. Ze informeert mondjesmaat over het leven van de dode en is verder weinig interessant en zeer voorspelbaar. Het lijkt meer een wat doorzichtige methode om de aandacht van de lezer vast te houden en afwisseling te bieden terwijl het verhaal van Kya verteld wordt.

‘Je kunt geen mens vertrouwen’

De vertelling over de verlaten en eenzame Kya is vele malen interessanter. Ze is overgeleverd aan de natuur die haar helpt om te overleven. De besluiten die ze neemt zijn gegrond op wat ze waarneemt in de natuur ‘die had haar gekoesterd, onderwezen en beschermd in een tijd dat niemand anders daartoe bereid was’. Het moeras was in wezen de moeder die haar gebaard had.
Ze weet dan ook niet goed hoe ze zich moet handhaven tussen de mensen die haar telkens weer afwijzen en zoekt haar toevlucht in het moeras waar ze hele gesprekken voert met de meeuwen.

‘Ze had zich laten verlokken door de simpele hoop met iemand samen te zijn, door hem begeerd te worden, aangeraakt, maar die grijpgrage handen hadden alleen willen nemen, niet delen of geven’

Toch spelen twee mannen belangrijke rol in haar leven. De een leert haar lezen en schrijven en de ander verlicht haar eenzaamheid en haar verlangen om gezien te worden. Haar vertrouwen wordt helaas te vaak beschaamd. Deze gedeeltes zijn heel invoelbaar maar roepen ook vragen op want Kya’s jeugd bestaat vooral uit veel geweld en pijn. Haar vader sloeg haar moeder, ze werd door beiden afgewezen en is moederziel alleen opgegroeid. Hoe weet ze dat er zoiets als delen en geven en nemen bestaat? Is dat iets wat een mens van nature weet of wat hij uit ervaring leert? Zou het niet aannemelijker zijn dat ze een slechte behandeling als normaal beschouwt gezien haar verleden?

‘Met geknakte veren kun je niet zweven, maar wanneer hou je op te leven?
Met een gebroken hart kan niemand zweven, maar wanneer hou je op met leven?’

Het verhaal is makkelijk leesbaar en vooral de natuur spat als het ware uit haar pen. In schitterende en fraaie bewoordingen beschrijft de auteur het leven in het moeras. Ze doet dit zo mooi dat het moeras haast een personage lijkt. De door Kya opgedragen gedichten die in het hele boek voorkomen, zijn wisselend van kwaliteit en niet altijd even mooi. Functioneel zijn ze wel want ze verwijzen naar gebeurtenissen in het boek.

Hoewel Kya’s personage aardig uitgediept is en ook de natuur een prominente en gedetailleerde rol speelt, mist er diepgang bij de andere personages. Ze komen nogal zwart-wit over. Zo is Chase toch vooral ‘fout’ ook al doet de schrijfster pogingen om hem genuanceerder over te laten komen. Hij draagt bijvoorbeeld iedere dag de ketting die Kya hem schonk wat de suggestie wekt dat hij misschien meer voor haar voelt. Dit is echter bij lange na niet voldoende om het negatieve beeld te verzachten. Dat hij de natuur ziet als iets om te exploiteren in plaats van te bewonderen helpt ook niet. De andere man in het verhaal – Tate- is juist een bewonderaar van de natuur waardoor hij vanzelf in het goede kamp terecht komt. Dit versterkt de tegenstelling tussen beiden en dat draagt jammer genoeg bij aan de voorspelbaarheid van het verhaal.

De rechtszaak verloopt toch anders dan gedacht waardoor het verhaal gelukkig niet volledig voorspelbaar blijkt. Tegen het einde heeft de schrijfster nog een thrillerachtige plottwist voor ons in petto. Het leidt ertoe dat je een heel andere kijk op bepaalde personages krijgt. Aan de onderbouwing van deze nieuwe onthullingen schort het helaas. De gebeurtenissen kunnen nooit in het beschikbare tijdsbestek hebben plaatsgevonden waardoor deze verwikkeling ongeloofwaardig overkomt.

Ondanks bovenstaande zwakke punten is Daar waar de rivierkreeften zingen interessant en boeiend. Het is bovendien origineel omdat de natuur zelf een ‘moeder’-personage is die de hoofdpersoon vormt en schoolt. Dezelfde natuur is ook buitengewoon mooi en beeldend afgeschilderd en dat alleen al maakt het boek de moeite van het lezen waard. Moeder Natuur zingt waarlijk virtuoos.

3,5 ***