Als teamlid van de Hebban Club van 10 Literatuur wilde ik graag voor We Love Lit iets kwijt over mijn favoriete schrijver (literatuur). Ik stond toch wel even voor een moeilijke keuze: Karl Ove Knausgård, A.F.Th. van der Heijden, of Herman Koch zou het worden… Gelukkig viel Knausgård al snel af, die was immers reeds uitgekozen door mijn collega Harriet. Mijn hart heeft tenslotte de doorslag gegeven, want dat ligt toch bij het werk van A.F.Th. Ik vertel hier zo meteen iets meer over.

Adrianus Franciscus Theodorus (Adri) van der Heijden (1951): een imposante naam, gekoppeld aan een even majestueus hoofd. Hij is één van mijn favoriete auteurs uit de hedendaagse literatuur. Veel hoef ik echt niet over hem te vertellen; deze gelauwerde en gerespecteerde Nederlandse schrijver kennen de meeste lezers ongetwijfeld wel. Zijn eerste publicaties verschenen onder de naam Patrizio Canaponi, of onder zijn persoonlijke initialen A.F.Th..

Ik had eerder al wel enkele romans van hem gelezen, én ook meteen goedgekeurd. De olympische vlam ging pas echt vurig branden nadat ik zijn magistrale requiemroman ‘Tonio’ had verslonden, en onmiddellijk daarna nog een keer herlezen… Sinds 2011 ontdek ik gestaag - en geniet ik mateloos van - zijn oeuvre. Twee cycli, heel wat romans, verhalen, brieven, dagboeken… Meer dan voldoende leesvoer.

TONIO

Ik noem dit boek – plechtig - mijn persoonlijke en unieke ‘troostbijbel’. Zoals A.F.Th. heb ook ik een zoon verloren, weliswaar onder totaal andere omstandigheden. Zijn zoon ‘Tonio’ werd 21, mijn lieve zoon Jamie verliet ons toen hij 23 was. De requiemroman heeft mij erg aangegrepen, vooral door de meesterlijke wijze waarop de auteur de juiste woorden geeft aan zijn verhaal. Aan de manier waarop hij in woorden, in meesterlijke zinnen weergeeft, hoe hij en zijn vrouw net niet ten onder gaan aan het immense verdriet.

Het gebeurt me wel vaker dat ik een moeilijke dag heb, dat het verdriet het wint van de dagelijkse levensvreugde. De redding is evenwel nabij: ik pak ‘Tonio’ op en herlees een bepaald hoofdstuk of een eerder willekeurige passage. Is het magie? Ik weet het niet, maar nadien keert de rust terug in mijn kop en krijgt Jamie weer voor even zijn verdiende rust… En dan denk ik - met een stevige glimlach op mijn gezicht - aan mijn fantastische dochter. Zij lust trouwens, net als haar ‘medeschepper’ (zo vader/zo dochter?), ook wel een stevige hap literatuur.

Intussen werd mijn ‘troostbijbel’ ook bijzonder mooi en integer verfilmd.

DE TANDELOZE TIJD

Zijn eerste romancyclus. Ik las en recenseerde het zesde deel ‘Kwaadschiks’. Het maakte me meteen heel erg benieuwd naar de eerste delen uit de jaren tachtig. Eerst zou hij van ‘De tandeloze tijd’ een trilogie maken, deze cyclus groeit evenwel mooi verder. Het centrale thema heet ‘leven in de breedte’. Even proberen te verklaren: de tikkende klok die de tijd is, wordt vertraagd, door het verbreden van het moment in de herinnering. Op die manier worden de tanden uit de tijd getrokken. Klinkt wellicht ietwat ingewikkeld, het lezen van deze romans vereist wel een inspanning van de lezer. De cyclus vertoont heel wat raakvlakken met een van de klassiekers uit de wereldliteratuur: “À la recherche du temps perdu” van de Franse schrijver Marcel Proust (1871-1922). Hebben de twee auteurs nog iets met elkaar gemeen? Hun vaak hypnotiserende en meesterlijk geconstrueerde zinnen, misschien?

HOMO DUPLEX 

Zijn tweede cyclus, die begint met deel 0, gaat van start met ‘De Movo Tapes’ in 2003. In deze toch weer heel bijzondere, maar wel gecompliceerde cyclus, maakt A.F.Th. zijn eigen brouwsels klaar, op basis van de Griekse mythen. In ‘Drijfzand koloniseren’ componeert hij zijn bewerking van de trilogie van de toneeltragedies van Sofokles. In ‘De Labdaciden’ en ‘Mim’ boomt de auteur lekker verder op de story van Oedipus, maar dan wel in een hedendaagse versie… Toch wel zwaar leesvoer. De andere delen staan desondanks hoog op mijn “te lezen” lijst.

HOE DOET HIJ HET?

Deze vraag stel ik me vaak tijdens het lezen van zijn boeken. A.F.Th. is een onvervalste taalkunstenaar; ook heeft hij een eigen stijl ontwikkeld en die ook verfijnd. Ik heb bewondering voor de manier waarop hij diepgang geeft aan zijn verhalen… Hoe doet hij het? Met zijn krachtige pen zet hij dan weer virtuoze beeldspraak neer, precies of dit alles vanzelfsprekend is…

Ik ga nu zelf ‘op zoek naar de verloren tijd’ en probeer alsnog de ontbrekende romans van A.F.Th. te verslinden. Intussen blijft hij heel ijverig verder bouwen aan zijn imposante kathedraal, die zijn totale oeuvre toch wel aan het worden is. Maar eerst neem ik mijn petje braafjes af, maak ik een nederige buiging en zeg: respect, Maestro! Hoe doet hij het?

Guy