Urban Fantasy in Nederland: hot or not?

Nederlandse pogingen

In Nederland zijn ruim tien jaar geleden de boeken van Laurell K. Hamilton uitgebracht. Haar vampier- en weerwolvenserie over necromancer Anita Blake is een achtbaan van actie, gevaar en avontuur. Van de inmiddels 24 titels in de reeks zijn alleen de eerste twee vertaald. En hoe populair de Engelstalige edities ook waren, het was een grote sof in vertaling. Misschien is de reeks te Amerikaans of te expliciet seksueel (Grey is hier niets bij). In het Engels lezen dan maar. Haak wel op tijd af, want na het achtste boek vergeet de auteur een plot te te bouwen rond al die seks.

Kim Harrison schreef de Rachel Morgan- of Hollows-reeks, waarvan vijf delen (van dertien) het Nederlandse licht hebben mogen zien. De Nederlandse edities zijn inspiratieloos in de markt gezet, met nietszeggende opvolgende titels als Heksen en demonen, Heksen en ondoden als vertalingen van stoere westerntitels als Dead Witch Walking en The Good, the Bad and The Undead. Anonieme kaftjes waren de nekslag voor deze ontzettend leuke heksenserie. Jammer! Er zit zoveel humor in de boeken, een uitgebreid magiesysteem rond hekserij en een groot aantal boeiende bijzaken. Wie is geen fan van pixie Jenks?

Van de Dresden Files van Jim Butcher zijn alleen de eerste drie delen vertaald en van de Sookie Stackhouse-serie van Charlaine Harris zul je wellicht niet eens het einde kunnen lezen in het Nederlands (en dat is echt heel anders dan bij de tv-serie True Blood). Van Kelley Armstrongs Women of the Otherworld mochten we alleen de eerste twee in vertaling zien: Gebeten en Gevangen. Het is een van de betere weerwolfreeksen.

Onlangs is uitgeverij Fontein een urban fonds begonnen, waarbij ze startten met een paranormal romance-reeks: Rode letters en Zwarte veren van Anne Bishop. Voor de romance-lezers leuke boeken, voor de urban fantasy-lezer veel te soft. Gelukkig is de tweede auteur in dit fonds Patricia Briggs en haar Mercy Thompson-reeks is volwassen, ruig en realistisch. Het eerste deel, Onder de maan, is net verschenen en deel twee volgt eind deze maand. De derde aangekondigde reeks in dit fonds is de Kate Prospero-serie van Jaye Wells, die ook met recht het veel stoerdere etiketje 'urban fantasy' mag dragen.

Urban Fantasy vs. Paranormal Romance

Een urban fantasy-cover toont meestal een tot de tanden gewapende halfnaakte vrouw met een rug vol tattoos. De vrouwelijke hoofdpersoon zal zich geschoold hebben in de vechtkunsten of heeft door afstamming, magie of toeval extra vaardigheden. Het is aan haar om de wereld te redden van het bovennatuurlijke gespuis. Dat ze er af en toe wat hulp bij krijgt van een mannelijke sidekick die niet binnen één scène het loodje legt, vindt ze niet zo heel bijzonder. Hij is wellicht handig voor wat casual seks.

Een cover van een paranormal romance bevat meestal juist een mannelijke torso, wel weer halfnaakt. Een vrouw is wederom vaak het hoofdpersonage, maar hoe dapper zij ook in het begin van het verhaal mag overkomen, rennen kan ze de rest van het boek alleen aan de hand van haar sterke held. Vanaf het moment dat haar woesteling het toneel betreedt, zal ze bibberend, gillend en ‘kreetjes slakend’ in een hoekje verstopt zitten. In dit boek geen seks, maar het romantisch bedrijven van liefde.

De twee subgenres hebben heel andere leesdoelen. Het eerste is een echte, moderne avonturenroman, die een enorme lading adrenaline bij de lezer losmaakt. Er spelen vaak persoonlijke issues als zelfrespect, eigenwaarde, groei, zelfvertrouwen en jezelf durven te zijn. Het tweede is een damesroman met bovennatuurlijke elementen, waar vooral het romantische aspect naar voren wordt gebracht. Hier kom je veel meer de gezinswaarden tegen: je ware liefde vinden, samen gelukkig worden en kinderen krijgen. Beiden hebben een eigen doelgroep en ergens links van de een en rechts van de ander hebben ze wel een raakvlak. Het kan dus best zijn dat je beide genres leuk vindt, maar meestal is kruisbestuiving niet zo heel erg succesvol. Naarmate je vaker hebt misgegrepen, leer je de verschillen sneller herkennen en laat je liggen waar je niet blij van wordt.

Het young adult-deel van urban fantasy is in Nederland succesvoller en zichtbaarder (denk aan de Twilight-reeks). Om die reden wordt urban fantasy vaak als young adult gezien en dat is onterecht. En natuurlijk bestaat er ook urban fantasy met mannen in de hoofdrol (Simon R. Green, Richard Kadrey, Jim Butcher, Kevin Hearne, Rob Thurman), maar daar gaan we het later nog eens over hebben.

Paranormal Romance

Goede voorbeelden van echte paranormal romance zijn de Middernacht-titels van Lara Adrian, waarbij elk boek de naam van de vrouwelijke hoofdpersoon draagt. De boeken draaien echter om de woeste mannen in het verhaal, die een vrouw nodig hebben om bij thuis te komen en tot rust te komen. Corinne, het negende deel, verschijnt in oktober. De kwaliteit laat wat te wensen over, maar de boeken zijn best leuk als romantische vampiertussendoortjes.

Uitgevers!

Waarom nog geen enkele uitgever de Jane Yellowrock-boeken van Faith Hunter in de smiezen heeft is een raadsel. Hetzelfde geldt voor de Kitty Norville-reeks van Carrie Vaughn, over radio-dj/weerwolf Kitty. Dirty en gritty, kick-ass en tough as hell. De eerstgenoemde heeft een fundering in de Amerikaanse folklore en radio-dj Kitty is toch ook wel weer op en top Amerikaans. Zijn we klaar met die setting? Is het de Hollandse nuchterheid? Willen we juist urban fantasy uit Nederland? En zo ja, wie gaat dat schrijven dan?