De Literaire Pikorde 2016

Pagina 2 van 5

Nummer 1-10 Nummer 11-20 Nummer 21-30 Nummer 31-40

40. Joost Nijsen (40)

Uitgever Podium

We hebben er alles aan gedaan om de vaste commensaal van plek #40 dit jaar intern te verhuizen, maar eerlijk is eerlijk: de betrokkene werkt niet erg mee. Een eeuw na Kluun heeft Nijsen eindelijk weer een winnaar in huis in de persoon van Joris Luyendijk – verhuist de vent naar Atlas Contact. Evenmin dankbaar was BN’er (en BN’ers-dochter) Kim van Kooten, die na alle bewezen diensten van de Podium-baas desondanks besloot haar roman uit te brengen bij Oscar van Gelderen, nota bene twee huisnummers verderop, om daar meteen de nummer één van de Bestseller 60 te worden. Nijsen moest het doen met een tractaatje van Euro-commissaris Frans Timmermans, die velen als anaal glijmiddel prefereren boven marktleider KY-Jelly. En die Nationale Vrouwen Spotgids van Maxim Hartman – dat er toch werkelijk niemand ten redactieburele was die zei: “Niet doen. Niet leuk. Te flauw.” En daar is Nijsen weer als rode lantaarn. Eén troost: nu nog maar tien maanden.

Lees ook het interview van Jet Steinz met Joost Nijsen op Hebban.

39. Robbert Ammerlaan (re)

Uitgever Hollands Diep

Ammerlaan is terug. De man van het blanco chequeboek toen hij nog de baas was bij De Bezige Bij. De voorschotten in zijn tijd waren legendarisch en waar De Bij eerder in magere jaren de bovenverdieping van de Van Miereveldstraat moest verkopen, is nu waarschijnlijk het complete onderstuk aan de beurt. Inclusief de legendarische brievenbus waar Bart Chabot nog doorheen piste omdat ze hem op dat adres niet wilden uitgeven. Nu geven ze zelfs Abou Jahjah uit. Ammerlaan zit inmiddels in de Amsterdamse Kauwgomballenbuurt en heeft één titel in de jaartop100: de finale gedichtenbundel van Joost Zwagerman. Maar vermoedelijk had het naar souvenirs smachtende grote publiek ook nog wel het telefoonboek van Alkmaar gekocht, als daar Zwagermans naam op was afgedrukt. Was dat cynisch? Dan nu iets aardigs. We zien Ammerlaan vooral als de gedroomde nieuwe uitgever van Leon de Winter, Jessica Durlacher en Marcel Möring. De oude uitgever als nieuwe, in een Jahjah-vrij universum. All is well that ends well.

Lees ook het interview van Jet Steinz met Robbert Ammerlaan op Hebban.

38. Het Parool & Co (-)

Amsterdams avondblad

Als er één krant heeft meegewerkt aan de ondergang van de recensent, dan is dat Het Parool. Overigens hebben ze daar een komische show van gemaakt met HBO-achtige allures, en dan bedoelen we niet de onderwijsinstelling. Van oudsher hadden ze daar al één romancier in dienst die de boeken van een ander besprak. Een soort komisch nummer van een goochelaar uit wiens mouwen bij elke beweging de azen vallen. Dat is dus elke week lachen, en daar menen we ieder woord van. Storms vrouw is redactrice bij de club van Paulien Loerts. Verrukkelijk postmodernistisch gegeven. Inmiddels zijn dus zonder overdrijving alle medewerkers van het boekenkatern romancier, van de boekenbaas Maarten Moll tot aan de multiculturele cursivist Mano Bouzamour toe. Thans is dus het moment daar dat de postmoderne Parool-raket schaterlachend de dampkring heeft verlaten en giechelend zonder publiek superieur zijn rondjes draait.

37. Jurgen Maas (-)

Uitgever Jurgen Maas

Goed beschouwd past de voormalige IKON-journalist in het rijtje idealistische geldschieters, waarvan er veel in deze lijst voorkomen. Maas steekt zijn spaargeld in een uitgeverij die zijn naam draagt en brengt Nederlandse en vertaalde literatuur en literaire en journalistieke non-fictie op de markt. En nu komt zijn IKON-achtergrond van pas. Maas wil zijn kennis van het boekenvak (hij interviewde in zijn radiotijd vele schrijvers) en zijn interesse voor het Midden-Oosten, Noord-Afrika en de multiculturele samenleving combineren. De maakbare samenleving, kunt mij daar het adres en telefoonnummer van geven, zou Reve zeggen. Laat duizend Mazen stromen! Wees welkom in deze nederige verzameling.

36. Arnon Grunberg (re)

Publieksbeschimper

Schrijvers spelen een ondergeschikte rol in de Pikorde, te vergelijken met spelers die geen wezenlijke rol spelen in het voetbal. De echte competitie vindt plaats tussen de trainers, waarvan er veel minder zijn. De natuur is nu eenmaal heel gul als het om voetballers gaat. En oneindig veel guller qua schrijvers, vraag dat maar aan Sebes & Bisseling. Dit gezegd zijnde is Grunberg een voetballer, pardon schrijver met trainersaspiraties. Zijn lingo overtreft dat van Van Gaal en Cruijff. Grunbergs dagelijkse tegeltjeswijsheden in de Volkskrant hebben iets ongrijpbaar cruijffiaans gratuits en ontlenen hun betekenis aan twee factoren: ze staan in de Volkskrant en Grunberg zegt het. Grunbergs thema is massa en macht. De boze buitenwereld is een gegeven, behalve in Nederland. Daar tasten slechts blinden rond en ronkt de onderbuik. Eigenlijk past Grunberg heel goed in de Volkskrant. Wie hem bewondert, zegt feitelijk over zichzelf: ‘Ik ben niet zo’n onderbuikmens.’ Dat is tevens het mantra van de krant.

35. Mark Pieters (re)

Uitgeverij G.A. van Oorschot

De terugkeer van G.A. van Oorschot is een gevalletje van For Old Times’ Sake. In de eerste jaren van de Pikorde was er geen onderwerp dat zich dermate leende voor fijne spot en onschuldige luim dan deze schilderachtige boekenfamilie. Het beeld van Wouter van Oorschot die per bakfiets de laatste exemplaren van De God Onverkoopbaar van Willem Frederik Hermans aan de man bracht is een ragfijne herinnering, evenals de editie waarin Wouter de laatste exemplaren van de memoires Jacques de Kadt in de open haard legt, bepaald niet uit gebrek aan respect, maar omdat het gemeentelijk energiebedrijf wegens gebrek aan omzet in huize Van O. en de daarmee samenhangende onbetaalde nota’s de gastoevoer heeft afgesloten. Dat waren tijden. Ook de contactadvertentie die destijds in de media opdook waarin Wouter een jeugdige metgezel met literaire belangstelling zocht die tevens de Griekse beginselen was toegedaan, was dankbaar materiaal. In verband hiermee: de sigaar is een onmisbaar attribuut bij de Van Oorschots. Bij junior moest je het ding alleen een meter lager positioneren. Anyway, de uitgeverij is verkocht en Mark Pieters, de voormalige uitgever van Athenaeum–Polak & Van Gennep, staat thans aan het roer. De oude naam is gebleven. Welkom terug.

34. TROS Nieuwsshow (-)

Boekenprogramma op de radio

De Nieuwsshow is een verzamelplek voor het puikje op literair-journalistiek gebied. De spin in het web is Mieke van der Weij, met in de oude samenstelling Ingrid Hoogervorst (ex-Telegraaf) en Arie Storm van Het Parool & Co daaraan toegevoegd. De laaste twee medewerkers zijn tevens auteur, wat meteen de kiem legde voor Het Conflict. Storm publiceerde op enig moment in zijn radiojaren een roman waarin de hoofdpersoon zich laatdunkend uitliet over een totaal fictieve Van der Weij in een geheel non-existente radioshow. Omdat Nederlanders geen fictie begrijpen – we meldden het hier al eerder – gebeurde andermaal het onvermijdelijke: Storm werd verward met de protagonist van zijn eigen roman en moest het veld ruimen. Jeroen Vullings van inmiddels maandblad VN nam zijn plaats in.

33. Koen Clement (15)

Vertrekkend directeur WPG

Clement houdt het voor gezien en vertrekt binnenkort. Hij was elk jaar ons favoriete lemma. Van zijn vele strapatsen was de acquisitie van A.W. Bruna de slimste, die ongetwijfeld veel geld heeft gekost. Maar de vervolgkosten zijn gering. De Brunaatjes zijn harde Utrechtse werkers die gezamenlijk lunchen met bruine boterhammetjes. Plus: ze leveren veel op. De domste move was de krankzinnige fusie van de geldverbranders van AP met datzelfde A.W. Bruna. Een gedwongen huwelijk, gevolgd door een onvermijdelijke echtscheiding. Het staande voetje van Derksen & Co was ook niet wat je noemt briljant. Derksen wenst desgevraagd ‘nooit meer enig contact te hebben’ met Clement en formuleert het in de VARA-gids aldus: ‘Het is een wonder dat de Weekbladpers nog bestaat met deze directeur aan het hoofd. Niet alleen bij VI rammelt het, maar in dat hele bedrijf.’

32. Wiebe Mokken (-)

Geldschieter/eigenaar Bananafish

Bananafish is een even sympathiek als gedoemd project van Wiebe Mokken plus Mara Joustra, voorheen redacteur Oog & Blik (de opgedoekte stripverhalen-imprint van De Bezige Bij) en Matthijs Ponte, dichter en programmamaker. Mokken is eigenaar en financiert de de uitgeverij met de opbrengst van zijn marketingbedrijf MMIT en uitgeverij Scratch. De nobele opzet is om jaarlijks een dozijn tot nu toe onvertaald gebleven boeken uit te geven. Daar kunnen dus oudjes tussen zitten, zoals Roemruchte daden en opvattingen van doctor Faustroll, patafysicus van Alfred Jarry in een nieuwe vertaling van Liesbeth van Nes. Het is tevens de enige aardige titel in voor de rest een dozijn winkeldochters. Een opvallend correcte multiculti-titel is Taqwacore, een boek over jonge moslimpunks in New York, met een voorwoord van Abdelkader Benali. Als Taqwacore echt zo’n spraakmakend boek is, was het heus wel een stuk bekender geweest. En hadden Sebes & Bisseling de rechten.

31. Eppo van Nispen (27)

Directeur CPNB 

Directeur van de Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek – het lijkt ons een sinecure. De elementen bestaan al tachtig jaar. Je organiseert één keer per jaar een Boekenweek en een bijbehorend Boekenbal. De media komen strijk op zet opdraven voor een foto van een actrice in een lage jurk op de loper van de Stadsschouwburg.

Een keer per jaar is er een Maand van het Spannende Boek, een Week van de Filosofie en een Kinderboekenweek. En je geeft stapels gratis boeken weg in het kader van Nederland Leest (Maar Koopt Niet). En je laat het publiek de boeken kiezen die allang populair zijn. Manuscripta is al iets lastiger. Dat loopt niet lekker in Amsterdam, dus organiseer je het een jaar later in de provincie. Daar loopt het vervolgens ook niet, en dan zeg je: ‘We gaan het nu heel anders doen. We doen het volgende keer in Amsterdam!’ Echt, dat baantje lijkt ons een sinecure.