'De stad en het vuur': Walter Lucius over het slot van zijn Hartland-trilogie

Walter Lucius is het pseudoniem van scenarist en producent Walter Goverde (1954, Den Helder). Hij behaalde onder zijn eigen naam al grote successen zoals de dramaserie De Sprookjeskast, die hem in Lausanne de internationale vakjuryprijs opleverde, Knoop in je Zakdoek en Het Klokhuis. In 2012 besloot hij fulltime te gaan schrijven en in 2013 verscheen zijn eerste boek, De vlinder en de storm. Hiermee won hij de Schaduwprijs voor het beste Nederlandstalige thrillerdebuut. Deel twee, Schaduwvechters, kwam in 2016 uit. Met het derde boek De stad en het vuur komt er in 2019 een einde aan de trilogie:

Meer dan dertig jaar geleden ontvluchtte Farah Hafez haar vaderland, nadat haar vader tijdens een coup werd vermoord. Nu keert de onderzoeksjournalist terug naar Afghanistan en begint ze een gevaarlijke zoektocht naar een crimineel netwerk waarin jongens worden verhandeld. En dan stuit ze op een geheim dat haar leven voorgoed zal veranderen…

Interview

De stad en het vuur is de afsluiting van een trilogie rond seriepersonage Farah Hafez. Je werkte in totaal zeven jaar aan deze reeks, hoeveel heeft dat voor jou betekend als schrijver?

‘Farah als seriepersonage omschrijven zet mensen mogelijk op het verkeerde been. De Hartland-trilogie is één doorlopend verhaal, verteld in de vorm van een drieluik. Om dat nog maar eens te benadrukken heeft mijn uitgever bij het uitbrengen van De stad en het vuur de eerste twee delen in een extra goedkope versie uitgebracht. Geïnteresseerde lezers worden op die manier uitgenodigd om ook daadwerkelijk bij het begin van het verhaal in te stappen.

Ja, het is alweer ruim zeven jaar geleden dat ik aan het hele project ben begonnen. En het is het verbazingwekkend om te ervaren dat elk boek ook een andere fase in mijn schrijversleven vertegenwoordigt.’

Hoe zou je die fases kunnen omschrijven?

‘De vlinder en de storm was echt, zoals de Duitsers het zo mooi formuleren, “Sturm und Drang”: met kracht en bravoure heb ik daar al mijn creativiteit en inventiviteit in uitgeleefd. Schaduwvechters is geschreven door een rijpere en ervaren schrijver, die de verhaallijnen nog beter kon stroomlijnen. In die periode ben ik van hartje Amsterdam naar Baarn verhuisd en kwam ook mijn eigen leven in een rustiger vaarwater.

In De stad en het vuur komen de belangrijkste karakteristieken van de eerste twee boeken heel mooi samen: ik ben zeker van mijn zaak en kan juist daarom ook veel persoonlijker worden in de beschrijving van hoe de personages de gebeurtenissen in hun leven ervaren. In dit derde boek ontvouwt zich het verleden van Farah en Paul, en heb ik mijzelf de kans gegeven ook veel autobiografische aspecten daarin te verwerken. De stad en het vuur is mijn meest persoonlijke boek geworden en in dat opzicht voelt het ook het meest kwetsbare deel.’

In het dankwoord van je boek beschrijf je dit schrijfproces als een denkbeeldige reis naar een gedroomde eindbestemming. Er is zelfs een vergelijking met het gedicht Ithaka van de Griekse dichter Kaváfis. Wat is de belangrijkste les voor je geweest in deze reis?

‘In één zin: dat de reis zelf net zo belangrijk is als het einddoel. Wat mij zo fascineert aan het hele schrijfproces is dat, hoe nauwkeurig ik mijn eindbestemming ook bepaal en hoe zorgvuldig ik ook op kompas probeer te varen, er net als bij Odysseus op zijn lange reis van alles kan gebeuren waardoor ik met het verhaal als het ware uit koers raak. Mijn les werd steeds meer (om de metafoor van de reis nog even aan te houden): weten waar je heen wilt, maar laat de wind en de stroming je ook naar plekken brengen die je niet in gedachten had. Want juist op die momenten krijgt het verhaal wonderlijk genoeg de meest geweldige en verrassende impulsen.’

In dit boek reizen we opnieuw de wereld over, maar schets je ook een authentiek tijdsbeeld van de jaren 60 bijvoorbeeld. Hoe heb je je voorbereid op deze verhaallijn rond personage Raylan Chapelle?

‘In De stad en het vuur komen we bij de oorsprong en vroege jeugd van de beide hoofdpersonages, Farah en Paul. Ik ben zelf een kind uit de generatie die is opgegroeid met de Vietnamoorlog: elke avond kwam die via de televisie bij ons de huiskamer binnen. Ik ben de zoon van een officier. Als kind was het leger voor mij een instituut dat naar eer en geweten onze vrijheid beschermde en daarom een baken van vertrouwen was. En dan zie ik in dagelijkse televisiereportages steeds meer dat er een leger is dat veel minder betrouwbaar is dan ik dacht.

Ook Raylan Chapelle signaleert hoe de Amerikaanse regering het volk jarenlang voorliegt over die oorlog. In die verhaallijn van Raylan zit mijn eigen jeugd, mijn eigen opstandigheid en rebellie tegen het instituut waar mijn vader zijn leven voor wilde geven.’

Het boek behandelt ook thema’s die we met regelmaat in de krant terugvinden; onveiligheid in een gemeenschap of een geheime dienst die zich bezighoudt met zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Wat vind je intrigerend aan deze thema’s?

‘Dat ligt in het verlengde wat ik net vertelde. Behalve dat ik de zoon van een officier uit het korps mariniers was, ben ik ook opgevoed met een absoluut geloof in autoriteiten. Ik ben opgegroeid in de jaren zeventig en langzaam maar zeker begon ik in te zien dat autoriteiten lang niet altijd zo betrouwbaar waren als ze zich voordeden.

In die periode speelde ook het Watergate-schandaal, waarbij de toenmalige Amerikaanse president Nixon zijn opponenten liet afluisteren en dat vervolgens krampachtig probeerde te verhullen. De twee journalisten, Bob Woodward en Carl Bernstein van The Washington Post, onderzochten de zaak en ontmaskerden Nixon genadeloos, waardoor hij zelfs gedwongen was af te treden. Alle thema’s die te maken hebben met het controleren van de macht vind ik fascinerend. Vandaar dat ik twee onderzoeksjournalisten als hoofdpersonages in de trilogie heb. Uiteindelijk is het de waarheid die er toe doet. Truth matters.’

Je schrijversidool Stieg Larsson streed ook voor de waarheid in zijn verhalen, met als belangrijkste vertegenwoordig personage Michael Blomkvist. Farah Hafez heeft als journaliste dan ook een bijzondere ontwikkeling doorgaan in deze boeken. Hoe kijk je op haar creatie terug?

‘Een van de redenen waarom het tweede deel Schaduwvechters zo lang op zich liet wachten, was dat ik Farah naar Indonesië had laten gaan. Na haar eerdere traumatische ervaringen in Moskou zou ze via de mystieke technieken van het eeuwenoude Pencak Silat echt tot zichzelf leren komen. Maar het werd een heel ander soort boek, bijna een psychologische roman, waarbij de plotontwikkelingen die zo nauwkeurig in het eerste boek waren opgezet op een zijspoor dreigden te raken. Het is een absoluut voorbeeld van “kill your darlings”: ik ben na een half jaar helemaal opnieuw begonnen.

Nu terugkijkend op de volledige trilogie zie ik hoe geleidelijk aan Farah rijper is geworden: naarmate ze steeds meer over zichzelf ontdekt, krijgt ze meer inzicht en wordt ze minder grillig. Als je - zoals zij - steeds maar wegvlucht voor je verleden en er uiteindelijk toch voor kiest om dat beest recht in zijn smoel te kijken, dan toon je echte moed. Het is die moed die Farah uiteindelijk wijsheid brengt, in de wetenschap dat ze er godzijdank niet alleen voor staat in het leven…’

Drie jaar geleden hadden we al over het moment dat je dit universum los zou moeten laten bij het afronden van je laatste boek in de trilogie in dit interview op Hebban. Heb je al besloten welke weg je nu in wilt slaan?

‘Twee jaar geleden al, toen ik nog maar net aan het derde deel van de Hartland-trilogie begonnen was, kwam ik tijdens m’n research achter een heel intrigerend historisch feit tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Ik wist toen al meteen dat dit het vertrekpunt van een nieuw boek zou moeten worden. Ik kan daar op dit moment nog niet veel over vertellen, behalve dat het een prachtige historische roman wordt die zich afspeelt in de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog en waarin India en Nederland de belangrijkste schakels vormen.’