Het beste van 2020: De boekenkast van ... Debbie

Ik ben de jongste van vier kinderen en dat betekent dat ik de boeken, net als de kleren, kreeg doorgegeven van mijn oudere broers en zus. Een knalrood sprookjesboek van Grimm of Andersen (dat later verloren ging door een lenende tante) was een standaard item in onze boekenkast. Ik weet nog dat ik dol was op Bolke de Beer, de 'Ronnie'-boeken van Willy Schermelé (als ik die boeken online opzoek, herken ik elke illustratie en krijg ik een heel warm, veilig en knus gevoel), maar ook Pinkeltje en eindeloze stripboeken. We lazen veel Tina en Donald Duck uit de leesportefeuille. We waren de laatsten in de rij en dat betekent dat je niet zo actueel bent (maar dat boeit je als jong kind niet) en de boekjes mocht houden. Ik las veel Penny's (paarden!). Ik kan me nog steeds passages herinneren uit de Tina's, met toch echt goede verhalen waarin lastige thema's werden behandeld. Ik at niet zo graag warm eten (ik vertelde mijn moeder ooit dat ik er allergisch voor was, dat moest de enige verklaring zijn voor al die goorheid), dus ik zat dan altijd heel lang aan tafel, met een inmiddels koud bord eten en een 30 centimeter hoge stapel met Donald Duckjes. Ik had kennelijk lage verwachtingen van mijn wens het eten daadwerkelijk op te eten.

Bij het uit huis gaan kreeg ik wat boeken mee en later ook nog wel eens en toen ontdekte ik dat de boekenkast van mijn ouders vooral gevuld was met een eenmalige bulk-aankoop om de inrichting wat in te vullen. Een mooie Decamerone zat erbij! Na het overlijden van mijn grootvader kreeg ik zijn twee oude bijbels ook mee. Die staan hier in de vitrine. Ik heb ze ooit voor de lol laten taxeren, maar alleen de zilveren sluitingen bleken iets waard te zijn. Het zijn heel oude boeken, maar zelfs de eerste druk van de Bijbel was nogal een enorme oplage, dus zeldzaam zijn ze niet. Mijn eigen echte boekenkast startte voor mijn gevoel bij de donkergrijze paperbacks met in zilveren letters daarop: De reisgenoten, De twee torens en De terugkeer van de koning van J.R.R. Tolkien. Rond de eeuwwisseling, toen de films van deze Lord of the Rings-trilogie in de bioscopen verschenen, raakte ik hooked als nooit tevoren. Na het lezen van het eerste boek kocht razendsnel het tweede en derde deel. Ik begon om vijf uur 's middags te lezen en sloeg om vijf uur 's ochtends de laatste bladzijde om. Pure liefde.

Jazeker! Een dikke rode dierenencyclopedie, waarvan ik dacht dat ik hem nog had, maar ik kan hem niet vinden in huis. En een twaalfdelige 'Dieren van de hele wereld'-encyclopedie, die ik op mijn verjaardag kreeg, maar waarvoor ik geduld moest opbrengen. Het was een aan de deur gekocht verzamelproject. Elke maand kreeg je één nieuw deel. Wat een wreed cadeau voor een jong, ongeduldig kind. Maar het was mijn liefste bezit, ik kende elke bladzijde uit mijn hoofd en kon je van alles vertellen over de raarste dieren. Hij staat hier nog steeds in de kast. Ik kan me niet goed herinneren dat ik zelf jeugdfictie las of bezat. Ik denk dat ik veel naar de bibliotheek ging. Ik sprong ook regelrecht van Ronnie over naar avonturenboeken over de oorlog in vietnam. Rare fascinatie voor een jonge tiener, maar Tour of Duty was toen op televisie en er was bij ons niet echt een 'is dit wel geschikt voor mijn prinsesje?'-beleid in huis.

Ik tel niet meer, ben je mal. Ik gok op 5.000 boeken. OMG, who died and went to heaven? In papier, ik doe niet echt aan digitale boeken, behalve als ik voor werk moet lezen (ja, we lezen voor Hebban, ja!). Mijn vriend voegt nog zo'n 2.000 boeken aan de verzameling toe.

In mijn kasten staat vooral heel veel (Engelstalige) sciencefiction, fantasy en andere speculatieve fictie (geen horror). Ik bezit veel sprookjes, schrijfboeken, strips ook (The Darkness, Witchblade, Wolverine), boeken over hondengedrag (ik ben hondentrainer geweest in een vorig leven) en planten (kijk uit naar de listmania binnenkort!).

Het is verdeeld in verzamelingen. Het 'grote alfabet' staat in de lange woonkamerkast en dat is alle fictie op alfabet van de auteursnaam. In aparte kasten aan weerzijde van de haard staan wederom op alfabet de pocketjes, want voor die kleintjes kun je zo lekker veel planken maken boven elkaar. In de trapkast staan de 'boeken over boeken' en de schrijfboeken (how to's). In een lage kast in de woonkamer staan alle beestenboeken en plantenboeken. In een losse hoge Billy staan alle boeken over legenden, mythen, folklore, sprookjes. In de slaapkamer staat onder andere de bijna twee meter aan gele Dummies die ik ooit won en mijn Tolkien- en Pratchettverzamelingen. In het wc-kamertje beneden staan alle boeken die voor de minibieb op de oprit zijn bedoeld. Hier en daar glimt je nog een in plastic verpakt boek of cassette toe, zoals De rode ruiterij en andere verhalen van Isaak Babel in de prachtige Russische Bibliotheek-editie van Van Oorschot. En De Borges Bibliotheek, met in vier delen talloze korte verhalen, essays en gedichten van Jorge Luis Borges, of een Albert Camus-cassette met zijn romans. Of de hele 'Eragon'-serie in het Nederlands, als je de Engelse al hebt gelezen, want de cassette was zo goedkoop. Allemaal nooit uitgepakt, 'mint in box' ...

Dat wisselt. De ene periode ben je meer met dit bezig, dan weer met dat. Ik ben dol op mijn stapels nieuwe boeken op de eettafel. Die zijn nieuw, spannend en nog ongelezen. Maar ik ben ook erg blij met mijn oneindige verzameling anthologieën. Ik zit nooit zonder een (kort) verhaal. Maar mijn boeken over boeken vind ik ook een heel fijne verzameling en mijn sprookjesverzameling waar ik jaren aan gewerkt heb, zijn me minstens zo dierbaar. Ik wil het liefst ook geen meubels, planten of andere dingen voor mijn boekenkasten hebben staan, want ik wil ze altijd zien en er altijd bij kunnen. Dat is wel een beetje lastig als je voor elke muur in huis een boekenkast hebt gezet. We hebben een klusser die erg enthousiast telkens weer nieuwe plekken in ons huis aanwijst, zijn duimlat tevoorschijn trekt en zegt: 'Past wel!'. Dat is waarom we boekenkasten hebben aan weerszijden van de haard, een draaiboekenkastdeur (!) voor de rare rommelruimte onder de open trap en een wc vol boekenplanken. Het is overigens niet handig om je nieuw gebouwde boekenkast al in te richten, als de zijkanten nog geschilderd moeten worden. Ik heb nu een hele rits heel bijzondere pocketjes met rare, witte strepen ... Stuk ongeduld.

Mijn vriend Martijn, tevens Hebbanredacteur, is mijn huisgenoot en die is net zo gek op boeken als ik. Minder koopziek, dat wel. We zijn al ruim dertien jaar bij elkaar, wonen al tien jaar samen, maar onze boekverzameling (muziek overigens ook) zijn nooit samengevoegd. Hij heeft zijn paar duizend boeken op zijn werkkamer staan. Hij mag natuurlijk wel alles aanraken, pakken en lezen uit alle kasten in huis. Hij weet welk gezicht ik trek als ik een boek niet terugvind en is daar passend huiverig voor. We hebben zelfs dubbele boeken. Niet nieuw, maar wel uit de tijd dat we elkaar nog niet kenden. Een verzameling boeken zegt iets in die eigen samenstelling en ik vind niet dat je dat moet doorbreken. Hij grijpt zonder te kijken raak in zijn boekenkasten en ik, ik moet wat langer zoeken, maar weet precies ongeveer wat ik heb staan.

Nee. Niet meer. Dat deed ik voorheen wel, maar ik krijg nooit een boek terug. Dus nee, gewoon een hele, dikke, vette nee. Ik vind het stom en wil het niet.

Nooit meer teruggezien! Of met een half zandbad aan strandzand gratis toegevoegd. Of weggegeven aan anderen. Kom nou!

Ik leen technisch gezien heel veel boeken uit via de minibieb. Dat zijn boeken die ik niet wil houden of die anderen in de minibieb hebben gezet. Het plezier dat mensen aan zo'n kastje beleven is ontzettend leuk om te zien. Een enkeling gaat er lullig mee om en trekt er alleen boeken uit zonder ooit iets terug te zetten, maar de meeste minibiebleners zijn geweldig en genieten er van.

Nee, ik weet namelijk wat ik vind van mensen die míjn boeken lenen, dus ik vind het heel vervelend. Ik pak zo'n boek amper aan, lees het niet en geef het snel terug. Soms koop ik gewoon maar een exemplaar om dát dan te lezen en daarna het geleende exemplaar terug te geven. Ik kan het niet. Ik vind het onprettig. En waarom zou je ook, met 5.000 eigen boeken.

Ik vind níet kijken nog wel het ergste. Gewoon het huis binnenkomen en net doen alsof je niet de prachtigste wand van Groningen ziet. Niet met het hoofd schuin een half uur langs de 7,5 meter schuifelen om te kijken wat je hebt staan. Níet uit de wc komen met een boek in je knuistjes. Maar als ze wél kijken en grijpen, dan graag goed vasthouden en niet openvouwen. Liefdevol bladeren, graag. En wel zeker met gewassen pootjes!

Nou, dat bedoel ik dus. Wat is er mis met je? Ga weg.

Euh, boeken? Nee, zonder gekheid, ik zou best nog wel wat willen werken aan mijn sprookjesverzameling. Het was een groot plezier om wekelijks langs antiquariaten en tweedehands winkels te lopen om te kijken of ze nog een boekje hadden staan dat ik nog niet had. Het verzamelen van een onderwerp is volgens mij geen bestaand fenomeen meer tegenwoordig. Wel alles van een bepaalde auteur misschien, maar van een thematisch onderwerp? En tweedehands? Het bouwen aan zo'n verzameling van kwaliteit is gewoon geen ding meer. Bezoeken mensen nog wel antiquariaten?

Harry Potter en de Steen der Wijzen. Als ik me verdrietig voel, als ik me melancholisch voel. Dan kan ik die wereld in. Zo fijn. Ook One for the Money van Janet Evanovich in diezelfde buien. Dat is zo veilig en hilarisch. Ik ken de verhalen van bladzijde tot bladzijde, maar verrassing is ook niet meer wat ze bieden of wat ik zoek. Een thuisgevoel geven ze me.

Ik moet zeggen dat er geen boek in mijn kast staat waarvan ik niet weet waarom ik het heb, sinds wanneer ik het heb, dát ik het heb en of ik het gelezen heb of niet. Ik pruts vrij regelmatig in mijn kasten om alles eens recht te zetten of wat op te schonen, dus het gaat nogal eens langs mijn handen. Ik heb wel regelmatig een 'oh jaaaa'-gevoel als ik iets ergens achter vandaan trek. En er is een moment geweest dat ik mijn heel slordige en eindeloze stapels nieuwe boeken opruimde en in de kasten wilde zetten en een schaamtevolle twintig dubbele exemplaren opzij moest leggen.

Als ik zo 'oh ja'-boek tegenkom, zijg ik inderdaad neer op de plek waar ik sta en lees ik er een uurtje in. Niets is heerlijker dan jezelf gevangen laten worden door een boek. Misschien heb ik wel meer boeken dan ik ooit nog uit kan lezen in mijn leven, maar ook ongelezen betekenen ze veel voor me. Kansen, werelden, avonturen, mogelijkheden ...

Ik weet niet of ik zo veel speciale boeken heb. Ik heb een Italiaans boek meegenomen uit een prachtige boekhandel in Rome, om onze reis aan te herinneren, maar ik kan het natuurlijk niet lezen. De bijbels van mijn opa zijn me lief, omdat ze van hem waren. Maar ik zit ook aan zijn bureau en dat meubelstuk is me nog veel liever. Ik heb een vrij bijzondere editie van Fahrenheit 451 van Ray Bradbury, waar ik bij een antiquariaat in Leeuwarden aardig wat voor heb neergelegd. Goud op snee en de mooiste schutbladen die je ooit hebt gezien. En een American Gods van Neil Gaiman van The Folio Society. Een uitgever die heel mooi en bijzonder vormgegeven boeken publiceert. Het boek dat ik zelf schreef met Martijn, Hoe schrijf je fantasy en sciencefiction in de witte schrijfbibliotheekserie van Atlas Contact, heeft natuurlijk het meest bijzondere oorsprongverhaal, aangezien dat van idee tot publicatie veel tijd en energie kostte. Ik vergeet de potloodstreken van persklaarmaker Erna nooit meer.

Ik denk dat ik dan moet zeggen dat dat De reisgenoten was. Omdat dat het boek was dat de fanatieke lezer in mij deed ontwaken en dat heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat ik veel vrijwilligerswerk ging doen in de boekenwereld, veel online rondspookte in boekenfora en uiteindelijk in het boekenvak belandde en nu alweer zes jaar bij Hebban werk. Die vurige hysterie van het in één klap uitlezen van een boek en midden in de nacht nood hebben aan het vervolg en de wereld vervloeken dat er niets open is... Daar ontbrandde mijn passie en daar kwam de lezer in mij tot leven.

Boekencarrousel

Klik op de afbeelding om deze te vergroten.